Złotokap
Złotokap (Laburnum Fabr.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych. Obejmuje dwa gatunki małych drzew i krzewów. Zasięg rodzaju obejmuje południowo-wschodnią i południowo-środkową Europę[5][3]. W Polsce oba gatunki i mieszaniec między nimi są uprawiane, lokalnie też złotokap pospolity L. anagyroides rejestrowany jest jako dziczejący[6]. Rośliny te występują w naturze w górach na obrzeżach lasów i w zaroślach[7].
Złotokap pospolity | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | złotokap |
Nazwa systematyczna | |
Laburnum Fabr. Enum. 228. 1759[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
Laburnum anagyroides Medik[4] |
Oba gatunki, a zwłaszcza wyróżniający się długimi kwiatostanami mieszaniec między nimi L. ×watereri w odmianie 'Vossii', są szeroko rozpowszechnione w uprawie i w wielu miejscach na świecie obserwowane są jako dziczejące. W wyniku szczepienia szczodrzeńca purpurowego Cytisus purpureus na złotokapie pospolitym uzyskano chimerę laburnocytisus Adama + Laburnocytisus adamii[7]. Są roślinami długowiecznymi. Ze względu na zawieranie alkaloidu cytyzyny we wszystkich organach są trujące (nasiona mogą być śmiertelnie niebezpieczne dla dzieci)[5]. Dostarczają twardego drewna, które było wykorzystywane do wyrobu instrumentów, a nawet plomb do zębów[5].
Nazwa naukowa jest adoptowana z określenia użytego przez Pliniusza Starszego w odniesieniu do jakiejś trójlistkowej rośliny[7]. Dawniej w odniesieniu do tych roślin używano także zwyczajowej nazwy „złotodeszcz”[8].
Morfologia
- Pokrój
- Krzewy i drzewa do 10 m wysokości[9]. Pędy zróżnicowane na krótko- i długopędy, owłosione przylegająco (L. anagyroides) lub nagie albo słabo owłosione odstająco (L. alpinum)[8].
- Liście
- Sezonowe, skrętoległe, trójlistkowe[9], długoogonkowe[8]. U nasady z przylistkami trwałymi (L. anagyroides) lub odpadającymi (L. alpinum)[8].
- Kwiaty
- Wyrastają zebrane w długie, zwisające grona (u L. anagyroides do 20–20 cm, u L. alpinum do 20–30 cm, a u L. ×watereri nawet do 50 cm)[8]. Kwiaty motylkowe, żółte. Kielich rurkowaty, z 5 nierównymi ząbkami. Pręcików 10, wszystkie ze zrośniętymi nitkami. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną zalążnią z kilkoma zalążkami[9].
- Owoce
- Strąki spłaszczone, przewężone między nasionami[9].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l. W obrębie podrodziny należy do plemienia Genisteae[10].
- Wykaz gatunków[3]
- złotokap alpejski Laburnum alpinum (Mill.) Bercht. & J. Presl.
- złotokap Waterera Laburnum ×watereri (A.C.Rosenthal & Bermann) Dippel
- złotokap pospolity Laburnum anagyroides Medik.