ختيځ هند کمپنۍ

په ۱۵۹۹ زکال کې د مخکښو سوداګرو او کاشفینو یوه ډله راغونډه شوه او هوډ یې وکړ د سلطنتي فرمان پر بنسټ ختیځ هند ته سفر وکړي. له فیچ او لنکستر سربېره په دغه ډله کې یو شمېر نور لکه دریم سټیفن، د لندن د هماغه مهال ښارول توماس سمیت، پیاوړی لندني سیاستوال او مدیر جان ولستنهولم چې پلار یې د شام کمپنۍ رامنځته کړې وه، لیکوال او په امریکا کې د بریتانوي استعمار څخه بخښنه غوښتونکی ریچارډ هاکلایت او نورو څو سمندر مزلو چې له دریک او رالي سره یې خدمت کړی و شتون درلود. ^[۱۱]

دغې ډلې د سپټمبر په ۲۲ مه ناست وکړه او ختیځ هند ته یې د خپل له ستونزو ډک سفر (هغه چې پر باور یې که خدای دوی کامیاب کړي) او د خپلو لګښتونو د کچې اعلان وکړ چې لګښت یې ۳۰۱۳۳ پونډه (د نن ورځې له ۴ میلیونو پونډو زیاتېږي) کېده. دوه ورځې وروسته دغه «ماجرا غوښتونکي» بیا سره راغونډ شول او پرېکړه یې وکړه چې له دغې پروژې څخه د ملکې د ملاتړ غوښتنه وکړي. په داسې حال کې چې لومړۍ هڅه یې بریالۍ نه وه خو له دې سره هغوی دغې چارې ته د ادامې ورکولو په موخه د ملکې د غیررسمي تائید د ترلاسه کولو په هڅه کې و. دوی د خپل سفر په موخه بېړۍ وپېرله او خپله پانګه یې ۶۸ زره ۳۷۳ پونډه ته زیاته کړه. ^[۱۲][۱۳]

یو کال وروسته دوی یوځل بیا د ۱۶۰۰ زکال د ډسمبر په ۳۱ مه سره راغونډ شول او داځل بریالي شول؛ ملکې د کمبرلنډ د ارل، جورج او نورو ۲۱۸ تنو چې جیمز لنکسټر، جان هارت، جان سپنسر (دواړه د د لندن پخواني ښاروالان و)، ماجرا غوښتونکی ادوارډ مایکلبورن، اشرافي ویلیام کاوندیش او نور لویان او وګړي په کې شامل و؛ غوښتنې ته لبیک ووایه. هغې غوښتنې کوونکو ته په ختیځ هند کې د لندني سوداګرو د سوداګریزې کمپنۍ او ګورنر تر نامه لاندې د واحد بنسټ په توګه فرمان ورکړه. دغه فرمان د پنځلسو کلونو لپاره دغې نوې جوړې شوې کمپنۍ ته د Cape of Good Hope له ټولو ختیځو هېوادونو او د ماژلان تنګي له لویدیځو هېوادونو سره د سوداګرۍ انحصاري واک ورکړ. هر هغه سوداګر به چې د فرمان پر خلاف د دغې کمپنۍ له اجازې پرته په سوداګریزو چارو لاس پورې کړ؛ بېړۍ او بارونه یې مصادره کېدل (نیمه برخه یې سلطنت او نیمه یې شرکت ته رسېده) او همدارنګه به د «سلطنتي ارامښت» په موخه بندي کېده. ^{[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]}

دغه فرمان توماس سمیت د کمپنۍ د لومړي ګورنر او ۲۴ نور مدیران (له دې ډلې جیمز لنکسټر) یا «کمیټې» چې د مدیرانو دربار یې جوړاوه معرفي کړل. دوی بیا په خپل نوبت سره د مالکینو دربار ته چې دوی یې ګمارلي و ځواب ویونکي و. ۱۰ کمېټې د مدیرانو دربار ته ځواب ویونکې وې. د دود له مخې د دوی کار وړاندې له دې چې په لیدنحال واټ کې د هند کور په نامه دفتر کې پیل شي د بایشاپ ګېت سیمې سنټ بوتولوف کلیسا ته مخامخ په ناګاس هداینن کې پیل کېده. ^[۱۸]

په ۱۶۰۱ زکال کې جیمز لنکسټر د ریډ ډارګون (سور ښامار) په نامه بېړۍ سره د ختیځ هند د کمپنۍ د لومړي سمندریز سفر مشري وکړه. وروسته له هغه چې په مالاکا تنګي کې یې ۱۲۰۰ ټني پرتګالي بېړۍ ونیوله؛ له دغې بېړۍ څخه په ترلاسه شوو غنایمو دغو سفرکوونکو دوه کارخونې – یوه د جاوا په بنټام بندر کې او بله له بېرته راګرځېدو وړاندې په مالوکو (د درملو په ټاپوګانو کې) کې – جوړې کړې. دوی په ۱۶۰۳ زکال کې انګلستان ته راوګرځېدل څو د ملکې له مړینې خبر شي، خو د نوي پاچا له خوا لنکسټر ته قهرماني ورکړل شوه. دغه مهال له هسپانیا سره جګړه پای ته رسېدلې وه،  خو دغې کمپنۍ په بریالیتوب او پریمانه دوه ګونې ګټې سره هسپانیا او پرتګال مات کړل او د انګلیسانو لپاره یې نوی افق پرانیست. ^{[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]}

د ۱۶۰۴ زکال په مارچ میاشت کې هنري میډلټون د دغې کمپنۍ د دویم سمندري سفر مشري وکړه. جنرال ویلیام کېلنګ چې د دویم سفر پر مهال کپتان و له ۱۶۰۷ زکال څخه یې تر ۱۶۱۰ زکال پورې د ریډ ډرګون، د ویلیام هاوکینز تر مشرۍ لاندې یې د هکتور او د کپتان ډیویډ میډلټون تر مشرۍ لاندې یې د کانسینټ بېړیو د سفر رهبري وکړه.^[۲۳]

د ۱۶۰۸ زکال په لومړیو کې الکساندر شارپي (Alexander Sharpeigh) د دغې کمپنۍ د Ascension بېړۍ کپتان او د څلورم سفر مشر شو. له دې وروسته دوه بېړیو Ascension او Union (ریچارډ راولز یې کپتاني کوله) د ۱۶۰۸ زکال د مارچ په ۱۴ مه حرکت وکړ، خو په لار کې ورکې شوې. ^[۲۴]

• ۱۶۰۰ - ۱۶۰۱ زکال: توماس سمیت (لومړی ګورنر)
• ۱۶۰۱ - ۱۶۰۲ زکال: جان واټس
• ۱۶۰۲ - ۱۶۰۳ زکال: جان هارتس
• ۱۶۰۶ - ۱۶۰۷ زکال: ویلیام رومنی
• ۱۶۰۷ - ۱۶۲۱ زکال: توماس سمیت
• ۱۶۲۱ - ۱۶۲۴ زکال: ویلیام هالیډې
• ۱۶۲۴ - ۱۶۳۸ زکال: مورایس (موریس) ابوټ
• ۱۶۳۸ - ۱۶۴۱ زکال: کریسټوفر کلیترو