किशोर कुमार

किशोरकुमारः मधुरकण्ठस्य गायकः हिन्दीभाषा, बङ्गालीभाषा, मराठीभाषा, अस्सामीभाषा, गुजरातीभाषा, कन्नडभाषा, भोजपुरीभाषा, मलयाळंभाषा, ओरियाभाषा, इत्यादिभिः भारतीयभाषाभिः सहस्राधिकानि गीतानि गीतवान् । क्रि.श.१९५०तः क्रि.श.१९८०पर्यन्तम् एषः मोहम्मद रफीवर्येण, मूकेशेन च सह प्रधानपुरुषगायकः आसीत् ।

किशोरकुमारः (अस्य पूर्वतनं नम अभास् कुमार गाङ्गूली इति । बङ्गालीभाषया - আভাষ কুমার গাঙ্গুলি) ब्रिटिश् शासनकालस्य भारते अद्यतने मध्यप्रदेशराज्ये खाण्ड्वापत्तनस्य बङ्गालीकुटुम्बे जातः । अस्य पिता कुञ्जलाल गङ्गूलि न्यायवादी आसीत् । अस्य माता गौरीदीवी धनिककुटुम्बतः आगता । अभासकुमाराः एतयोः दम्पत्योः अपत्यचतुष्टकनीयः । प्रथमः अशोककुमारः, द्वितीया सतीदेवी, चतुर्थः अनूपकुमारः । किशोरकुरामरः जीवने चत्वारिवारं विवाहं कृतवान् । अमितकुमारः इति अस्य पुत्रः बालिवुड्चित्रे बङ्गालीचलच्चित्रे च गायकः आसीत् ।

आभासः बाल्यकाले तस्य भ्राता अशोककुमारः हिन्दीचलच्चित्रलोके जनप्रियः अभिनेता आसीत् । कालक्रमेण सहोदरस्य सहाय्येन अनूपकुमारः अपि चित्ररङ्गं प्रविष्टवान् । स्वसहोदराभ्यां सह कालं यापयन् क्रमेण चलच्चित्रसङ्गीते आसक्तिं प्राप्तवान् । किशोरकुमारः गायकाभिनेतुः कुन्दनसैगलस्य अभिमानी आसीत् अपि च तं गुरुः इति भावितवान् ।

अग्रजः अशोककुमारः बालिवुड् (हिन्दीचलच्चित्ररङ्गम्) अभिनयक्षेत्रे यदा प्रसिद्धिं प्राप्तवान् तदा गाङ्गूली कुटुम्बः निरन्तरं मुम्बैनगरम् गच्छति स्म । आभसकुमारः स्वस्य नाम किशोरकुमारः इति परिवर्तितवान् । बाम्बे टाकीस् इति संस्थायां वृन्दगायकरूपेण स्वस्य चित्रवृत्तिम् आरब्धवान् यत्र अग्रजः प्रधानभूमिकां निर्वहति स्म । क्रि.श.१९४८तमे वर्षे लोकार्पितं शिकारि इति चलच्चित्रम् अभिनेतृरूपेण अस्य प्रथमं चलच्चित्रम् । सङ्गीतनिदेशकः खेमदन्दः क्रि.श.१९४८तमे वर्षे स्वस्य " जिद्दी " चलच्चित्रे "मर् ने कि दुवायें क्यूं माङ्गु " गीतं गातुम् अवकाशं कल्पितवान् । एतदन्तरं किशोरकुमारः निरन्तरं गानस्य कार्यं प्राप्तवान् । किन्तु एषः तावत्पर्यन्तं चलच्चित्रकार्यं गभीरवृत्तिरूपेण न स्वीकृतवान् ।

किशोरकुमारः क्रि.श. १९८७तमे वर्षे अक्टोबर मासे हृदयवैफल्येन दिवङ्गतः ।

निदेशितचित्राणि

• प्रसिद्धभारतीयानाम् आवली