Selenova kiselina
Selenova kiselina je hemijsko jedinjenje sa formulom H
2SeO
4. Ona je oksokiselina selena, i njena struktura se preciznije opisuje sa (HO)
2SeO
2.
| |||
| Nazivi | |||
|---|---|---|---|
| IUPAC naziv Selen(VI) kiselina | |||
| Drugi nazivi Selenova kiselina | |||
| Identifikacija | |||
3D model (Jmol) | |||
| ChEBI | |||
| ChemSpider | |||
| ECHA InfoCard | 100.029.072 | ||
| KEGG[1] | |||
| RTECS | VS6575000 | ||
| |||
| Svojstva | |||
| H 2SeO 4 | |||
| Molarna masa | 144,9734 g/mol | ||
| Agregatno stanje | Bezbojni delikvescentni kristali | ||
| Gustina | 2,95 g/cm3, čvrsto stanje | ||
| Tačka topljenja | 58°C (331 K) | ||
| Tačka ključanja | 260°C (533 K) (razlaže se) | ||
| 130 g/100 mL (30 °C) | |||
| Kiselost (pKa) | slična sa H 2SO 4 | ||
| Indeks refrakcije (nD) | 1.5174 (D-linija, 20 °C) | ||
| Struktura | |||
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | tetraedralna na Se | ||
| Opasnosti | |||
| Opasnost u toku rada | Korozivna, visoko toksična | ||
| R-oznake | 23/25-33-50/53 | ||
| S-oznake | 20/21-28-45-60-61 | ||
| NFPA 704 | |||
| Srodna jedinjenja | |||
Drugi anjoni | selenasta kiselina vodonik selenid | ||
Drugi katjoni | natrijum selenat | ||
Srodna jedinjenja | sumporna kiselina selen dioksid selen trioksid telurna kiselina | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje materijala (na 25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
 verifikuj (šta je   ?) | |||
| Reference infokutije | |||
Kao što je predviđeno VSEPR teorijom, selenski center je tetraedralan, sa Se–O dužinom veze od 161 pm.[4] U čvrstom stanju, njeni kristali imaju rombičnu strukturu.[5]
Priprema
Usled nestabilnosti selen trioksida, nije praktično sintetisati selenovu kiselinu rastvaranjem selen trioksida u vodi, poput načina na koji se sintetiše sumporne kiseline rastvaranjem sumpor trioksida.[4] Umesto toga ona se priprema oksidacijom jedinjenja selena na nižim oksidacionim stanjima.
Selenova kiselina se može pripremiti oksidacijom selen dioksida koristeći vodonik peroksid:
- SeO
2 + H
2O
2 → H
2SeO
4
Da bi se dobila anhidratna kiselina kao kristalni materijal, rezultujući rastvor se uparava na temperaturama ispod 140 °C u vakuumu.[6]
Selenova kiselina se isto tako može pripremiti oksidacijom selenaste kiseline (H
2SeO
3) halogenima, kao što su hlor ili brom, ili sa kalijum permanganatom.[7] Korišćenje hlora ili broma kao oksidicionih agensa proizvodi hlorovodoničnu ili bromovodoničnu kiselinu kao sporedni proizvod. Ovu kiselinu je neophodno ukloniti iz rastvora pošto ona može da redukuje selenovu kiselinu do selenaste kiseline.[8]
Još jedan metod pripreme selenove kiseline je oksidacija elementarnog selena u vodenoj suspenziji hlora:[7]
- Se + 4 H
2O + 3 Cl
2 → H
2SeO
4 + 6 HCl
Hemija
Poput sumporne kiseline, selenova kiselina je jaka kiselina koja je higroskopna i ekstremno rastvorna u vodi. Koncentrovani rastvori su viskozni. Kristalni mono- i di-hidrati su poznati.[7] Monohidrat se topi na 26 °C, a dihidrat na −51.7 °C.[4]
Selenova kiselina se razlaže na oko 200 °C:[7]
- 2 H
2SeO
4 → 2 H
2SeO
3 + O
2
