Jozef Stalin
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Jozef Stalin[pozōr 1], po prŏwdzie Ioseb Besarionis dze Dżughaszwili[pozōr 2] (nar. 18 grudnia (stary styl: 6 grudnia) 1878[1] w Gori, um. 5 marca 1953 we Moskwie) to bōł sowiecki rewolucjōnista bolszewicki, dyktatōr, politiker i zbrodniŏrz kōmunistyczny. Je ôn ôdpowiydzialny za śmierć milijōnōw ludzi[2][3][4].
Jozef Stalin | |
Jozef Stalin | |
Miano i nazwisko | Ioseb Besarionis dze Dżughaszwili |
Data narodzyniŏ | 18 grudnia 1878 |
Plac narodzyniŏ | Gori |
Data śmierci | 5 marca 1953 |
Plac śmierci | Moskwa |
Nŏrodowość | gruzyjeckŏ |
Fach | politiker |
Nadgrody | |
Galeryjŏ zdjyńć a grafik we Wikimedia Commons | |
Podpis |
Biografijŏ
Bōł z Gruzyje[5]. Bōł jednym ze ôrganizatorōw zbrojnego przewrotu bolszewickigo, kery przeszoł do historyje jako „paździyrnikowŏ rewolucyjŏ”[6][7]. Do 1922 roku bōł czōnkym Rady Kōmisŏrōw Ludowych, wykōnowoł w nij m.in. funkcyjõ kōmisŏra do spraw nŏrodnościowych (1917–1923)[8]. W latach 1919–1953 bōł czōnkym Biōra Politycznego KC RKP(b), niyskorzij WKP(b) i KPSS (do ônego śmierci)[9].
Formalnie wykōnowoł ôbiyralne, kadyncyjne funkcyje sekretŏrza gyneralnego KPSS i ônyj poprzedniczek a tyż prymiera SSSR, a faktycznie bōł dożywotnim dyktatorym posiadajōncym niyôgraniczōnõ władzã. Epoka ônego panowaniŏ we SSSR je ôkryślanŏ mianym stalinizm.
W czasie panowaniŏ Stalina we SSSR panowoł masowy, państwowy terror, kery pochłōnōł życie 20 milijōnōw ludzi, z czego 11 milijōnōw umarto skirz głodu, jak tyż ciynżkõ do ôbsztalowaniŏ wielość ôfiar sowieckich deportacyji i niywolniczyj roboty we ôbozach kōncyntracyjnych. Prziczyniōł sie do abszusu II wojny światowyj kej broł udzioł we ataku na Polskã we 1939 roku[10].
Na kōniec II wojny światowyj Sojusz Socjalistycznych Sowieckich Republik i Zjednoczōne Sztaty stały sie supermocarstwami. Niyskorniyjsze pogorszynie relacyji miyndzy spiyranym bez SSSR blokym weschodnim a spiyranym bez USA blokym zachodnim sprawiyło dugotrwały ôkres napiynć – zimnŏ wojna, kerŏ trwałŏ do 1989 roku[11].
Pozōr
Przipisy
- ISNI: 0000000121457825
- VIAF: 101787139
- ULAN: 500256111
- LCCN: n80044789
- GND: 118642499
- NDL: 00457429
- LIBRIS: 53hkl14p58hf71m
- SELIBR: 198411
- BnF: 11925406n
- SUDOC: 027147029
- SBN: RAVV031308
- NLA: 35519349
- NKC: jn19990210582
- RSL: 000058540
- BNE: XX893792
- BNR: 000208412
- NTA: 068845324
- BIBSYS: 90055502
- CiNii: DA00947887
- Open Library: OL107616A
- NLP: a0000001180720
- NLI: 000126024
- PTBNP: 58692
- CANTIC: a1043463x
- LNB: 000055010
- NSK: 000007036
- BNA: 000053700
- CONOR: 6689379
- BNC: 000036822
- WorldCat