การสังเคราะห์นิวเคลียสของบิกแบง
ในการศึกษาจักรวาลวิทยาเชิงกายภาพ การสังเคราะห์นิวเคลียสของบิกแบง (อังกฤษ: Big Bang nucleosynthesis; BBN) หรือ การสังเคราะห์นิวเคลียสเริ่มแรก เป็นการอธิบายถึงกระบวนการกำเนิดนิวเคลียสต่างๆ นอกเหนือไปจากนิวเคลียสของ H-1 (เช่น ไอโซโทปแสงของไฮโดรเจน ซึ่งนิวเคลียสประกอบด้วยโปรตอนเดี่ยว) ระหว่างช่วงยุคต้นของการเกิดเอกภพ การสังเคราะห์นิวเคลียสแรกเริ่มนี้เกิดขึ้นในเวลาไม่กี่นาทีหลังจากเกิดบิกแบง เชื่อกันว่าเป็นต้นเหตุของการก่อตัวของไอโซโทปธาตุหนักของไฮโดรเจน ที่รู้จักกันในชื่อ ดิวเทอเรียม (H-2 หรือ D), ฮีเลียมไอโซโทป He-3 และ He-4, และ ลิเทียมไอโซโทป Li-6 และ Li-7 นอกจากนิวเคลียสที่เสถียรเหล่านี้ ยังมีพวกที่ไม่เสถียรอยู่ด้วย หรือพวกไอโซโทปกัมมันตรังสี (Radionuclide) เช่น ทริเทียม H-3, เบอริลเลียม Be-7 และ เบอริลเลียม Be-8 ไอโซโทปที่ไม่เสถียรเหล่านี้อาจเสื่อมสลายไปหรือรวมตัวเข้ากับนิวเคลียสอื่นๆ และกลายเป็นหนึ่งในบรรดาไอโซโทปเสถียร
แหล่งข้อมูลอื่น
สำหรับผู้อ่านทั่วไป
- Weiss, Achim. "Big Bang Nucleosynthesis: Cooking up the first light elements". Einstein Online. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 February 2007. สืบค้นเมื่อ 2007-02-24.
- White, Martin: Overview of BBN
- Wright, Ned: BBN (cosmology tutorial)
- Big Bang nucleosynthesis on arxiv.org
- Burles, Scott; Nollett, Kenneth M.; Turner, Michael S. (1999-03-19). "Big-Bang Nucleosynthesis: Linking Inner Space and Outer Space". arXiv:astro-ph/9903300.
บทความเชิงเทคนิค
- Cyburt, Richard H.; Fields, Brian D.; Olive, Keith A.; Yeh, Tsung-Han (February 2016). "Big Bang Nucleosynthesis: 2015". Rev. Mod. Phys. 88 (1): 015004. arXiv:1505.01076. Bibcode:2016RvMP...88a5004C. doi:10.1103/RevModPhys.88.015004.
- Burles, Scott; Kenneth M. Nollett; Michael S. Turner (2001). "What Is The BBN Prediction for the Baryon Density and How Reliable Is It?". Phys. Rev. D. 63 (6): 063512. arXiv:astro-ph/0008495. Bibcode:2001PhRvD..63f3512B. doi:10.1103/PhysRevD.63.063512. S2CID 117792085. Report-no: FERMILAB-Pub-00-239-A
- Jedamzik, Karsten, "Non-Standard Big Bang Nucleosynthesis Scenarios". Max-Planck-Institut für Astrophysik, Garching.
- Steigman, Gary, Primordial Nucleosynthesis: Successes And Challenges arXiv:astro-ph/0511534; Forensic Cosmology: Probing Baryons and Neutrinos With BBN and the CBR arXiv:hep-ph/0309347; and Big Bang Nucleosynthesis: Probing the First 20 Minutes arXiv:astro-ph/0307244
- R. A. Alpher, H. A. Bethe, G. Gamow, The Origin of Chemical Elements เก็บถาวร 2013-02-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Physical Review 73 (1948), 803. The so-called αβγ paper, in which Alpher and Gamow suggested that the light elements were created by hydrogen ions capturing neutrons in the hot, dense early universe. Bethe's name was added for symmetry
- Gamow, G. (1948). "The Origin of Elements and the Separation of Galaxies". Physical Review. 74 (4): 505–506. Bibcode:1948PhRv...74..505G. doi:10.1103/physrev.74.505.2. These two 1948 papers of Gamow laid the foundation for our present understanding of big-bang nucleosynthesis
- Gamow, G. (1948). "The Evolution of the Universe". Nature. 162 (4122): 680–2. Bibcode:1948Natur.162..680G. doi:10.1038/162680a0. PMID 18893719. S2CID 4793163.
- Alpher, R. A. (1948). "A Neutron-Capture Theory of the Formation and Relative Abundance of the Elements". Physical Review. 74 (12): 1737–1742. Bibcode:1948PhRv...74.1737A. doi:10.1103/PhysRev.74.1737.
- R. A. Alpher and R. Herman, "On the Relative Abundance of the Elements," Physical Review 74 (1948), 1577. This paper contains the first estimate of the present temperature of the universe
- Alpher, R. A.; Herman, R.; Gamow, G. (1948). "Evolution of the Universe". Nature. 162 (4124): 774–775. Bibcode:1948Natur.162..774A. doi:10.1038/162774b0. S2CID 4113488.
- Java Big Bang element abundance calculator
- C. Pitrou, A. Coc, J.-P. Uzan, E. Vangioni, Precision big bang nucleosynthesis with improved Helium-4 predictions arXiv:1801.08023;