ความไม่ลงรอยกันทางประชาน
ในสาขาจิตวิทยา ความไม่ลงรอยกันทางประชาน (อังกฤษ: cognitive dissonance) เป็นความตึงเครียดทางจิตใจ (mental stress) หรือความไม่สบายใจของบุคคลเมื่อประสบกับเหตุการณ์ หรือได้รับข้อมูลใหม่ที่ขัดแย้งกับความเชื่อ แนวคิด หรือค่านิยมที่มีอยู่เดิมของตน ซึ่งตามทฤษฎีความขัดแย้งทางความคิด ผู้ที่เกิดความขัดแย้งทางจิตใจเช่นนี้จะพยายามทำทุกวิถีทางเพื่อเปลี่ยนให้มีความสอดคล้องกันเพื่อลดความตึงเครียดของตนลง [1][2]
ทฤษฎีความขัดแย้งทางความคิดที่คิดค้นโดย ศ.ดร.ลีออน เฟสติงเกอร์ นี้ พุ่งความสนใจไปที่ความพยายามของมนุษย์ เพื่อให้มีความกลมกลืนกันทางใจดังนั้น บุคคลที่ประสบกับความไม่กลมกลืนกัน คือ ความไม่ลงรอยกันทางประชาน มักจะรู้สึกไม่สบายใจ และเกิดแรงจูงใจที่จะลดระดับความไม่ลงรอยกัน และหลีกเลี่ยงทั้งสถานการณ์และข้อมูลที่จะเพิ่มความไม่ลงรอยกันนั้น[1]
ดูเพิ่ม
- ความเอนเอียงทางประชาน
- ปรากฏการณ์ความจริงลวง เป็นการที่บุคคลมักจะเชื่อบทความที่ฟังคุ้นเคยมากกว่าที่ไม่คุ้นเคย
- ความปรารถนาหรือความเชื่อที่อยู่เหนือเหตุผล
เชิงอรรถและอ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- Cooper, J (2007), Cognitive dissonance: Fifty years of a classic theory, London: Sage publications, ISBN 978-1-4129-2972-1, สืบค้นเมื่อ 2013-03-06
- Gawronski, B., & Strack, F. (Eds.). (2012). Cognitive consistency: A fundamental principle in social cognition. New York: Guilford Press.
- Harmon-Jones, E., & J. Mills. (Eds.) (1999). Cognitive Dissonance: Progress on a Pivotal Theory in Social Psychology. Washington, DC: American Psychological Association.
- Matin, I.; Metin, S. (2011). "The Advances in the History of Cognitive Dissonance Theory". International Journal of Humanities and Social Science. 1 (6).
- Tavris, C.; Aronson, E. (2007). Mistakes were made (but not by me): Why we justify foolish beliefs, bad decisions, and hurtful acts. Orlando, FL: Harcourt. ISBN 978-0-15-101098-1.
- McLeod, S. "Cognitive Dissonance". สืบค้นเมื่อ 2013-12-03.
- Cognitive dissonance entry in The Skeptic's Dictionary
- Festinger and Carlsmith's original paper
- Videos