นักบวช

กรมการศาสนาของประเทศไทยประกาศยอมรับศาสนาในประเทศไทยอย่างเป็นทางการดังนี้

• ศาสนาพุทธ เรียกนักบวชว่า
  • ภิกษุ
  • สามเณร หรือ เณร คือเยาวชนที่บวชในศาสนา
  • แม่ชี หรือ ภิกษุณี
• คริสต์ศาสนา มีความแตกต่างในแต่ละนิกาย เช่น บาทหลวง, ปุโรหิต
• ศาสนาอิสลาม
• ศาสนาฮินดู

 นักบวชในศาสนาฮินดูมีสองประเภท ได้แก่ นักบวช (สวามี โยคี และกูรู) และปุโรหิต (ผู้เชี่ยวชาญ)  ปุจารีประกอบพิธีกรรมในวัด  พิธีกรรมเหล่านี้รวมถึงการสรงน้ำ มูรติ (รูปปั้นของเทพเจ้าและเทวี) การแสดงบูชา พิธีกรรมถวายสิ่งของต่างๆ แด่เทพเจ้า การโบกเนยใสหรือตะเกียงน้ำมันหรือที่เรียกว่าเครื่องบูชาท่ามกลางแสง ซึ่งเป็นที่รู้จักในศาสนาฮินดูว่าอารตี    ปุจาริสมักจะแต่งงานแต่ในทางกลับกัน ปุโรหิตจะทำพิธีกรรมและสังสการ (ศีลศักดิ์สิทธิ์) ยัชนัส (เครื่องบูชา) นอกวัด  มีปุโรหิตพิเศษที่ทำพิธีศพเท่านั้นในหลายกรณี ปุโรหิต ยังทำหน้าที่เป็นนักบวชอีกด้วย  ทั้งหญิงและชายได้รับการอุปสมบทเป็นปุโรหิตและนักบวช

ปุโรหิต หมายถึง พราหมณ์ที่ปรึกษาของพระมหากษัตริย์ในทางนิติ คือขนบธรรมเนียมจารีตประเพณี^[2] ในปัจจุบันชาวโปรเตสแตนต์ในประเทศไทยและราชบัณฑิต สาขาวิชาศาสนศาสตร์ ใช้คำนี้เป็นคำแปลของคำว่า Priest^[3] หรือนักบวชในกลุ่มศาสนาอับราฮัม ซึ่งมีที่ทำหน้าที่ประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนา ในฐานะเป็นสื่อกลางระหว่างมนุษย์กับพระยาห์เวห์

ปุโรหิตในศาสนายูดาห์เรียกโดยทับศัพท์ว่าโคเฮน มีต้นกำเนิดมาจากอาโรนพี่ชายของโมเสสซึ่งได้รับเจิมให้ทำหน้าที่ปุโรหิตเป็นคนแรกแก่วงศ์วานอิสราเอลในการถวายเครื่องบูชาแก่พระยาห์เวห์

ปุโรหิตในศาสนาคริสต์มีลักษณะแตกต่างกันไปในแต่ละคริสตจักร เช่น โรมันคาทอลิก อีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ ออเรียนทัลออร์ทอดอกซ์ เรียกปุโรหิตว่าบาทหลวง ปุโรหิตในนิกายโปรเตสแตนต์ เช่น ลูเทอแรน แองกลิคัน เมทอดิสต์ มักเรียกว่าศาสนาจารย์หรือศิษยาภิบาล แต่บางคริสตจักรในนิกายโปรเตสแตนต์ เช่น เพรสไบทีเรียน แบปทิสต์ ไม่มีปุโรหิตเพราะถือว่าผู้เชื่อทุกคนเป็นปุโรหิตของพระเจ้าอยู่แล้ว สามารถนมัสการพระเจ้าได้เองโดยไม่ต้องผ่านทางนักบวชใด ๆ มีแต่ศิษยาภิบาลซึ่งเป็นหัวหน้าคริสตจักรท้องถิ่น เป็นผู้นำศาสนพิธีคล้ายกับปุโรหิตนั่นเอง

ศาสนาอิสลามไม่มีปุโรหิต แต่ในการประกอบศาสนกิจ เช่น ละหมาด จะต้องมีผู้นำเรียกว่า อิมาม ซึ่งมีหน้าที่คล้ายปุโรหิตในศาสนาอื่น ๆ