นายจบคชประสิทธิ์

กรมพระราชวังบวรสถานพิมุขพระองค์นี้ไม่ปรากฏพระนามเดิม ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงเป็นขุนนางมีบรรดาศักดิ์เป็นนายจบคชประสิทธิ์ ตำแหน่งนายทรงบาศขวาในกรมช้าง^[1] ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ฝึกสอนในการช้าง จึงมีอิทธิพลมาก และได้ร่วมกับพระเพทราชาชิงราชสมบัติ^[2] เมื่อพระเพทราชาขึ้นครองราชย์ จึงทรงตั้งนายจบคชประสิทธิ์เป็นกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข รับพระบัญชา^[1]

พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่า ในเดือน 9 ปีมะโรง ถาดทองในพระราชวังหาย สมเด็จพระเพทราชาทรงให้สืบหาจนพบว่าอยู่ในพระราชวังหลัง กรมพระราชวังบวรสถานพิมุขจึงถูกลงพระราชอาญาจนทิวงคต^[2] พระราชพงศาวดารกรุงสยาม จากต้นฉบับของบริติชมิวเซียม ให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่าสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ทรงเห็นว่ากรมพระราชวังบวรสถานพิมุขกับเจ้าพระยาสุรสงครามมียศและบริวารมาก เกรงว่าภายหน้าจะเป็นศัตรู เมื่อกราบทูลสมเด็จพระเพทราชาแล้ว ทั้งสองพระองค์จึงออกอุบายให้นำถาดทองไปซ่อนในพระราชวังหลัง แล้วให้ลูกขุนพิจารณาสืบสวนจนพบ จึงให้ข้าหลวงไปจับกุมกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขมาไต่สวน บรรดาตุลาการพิพากษาตามพระราชอัธยาศัยว่ากรมพระราชวังหลังเป็นกบฏ ให้สำเร็จโทษเสีย^[3]

บัญชีพระนามเจ้านาย ในคำให้การชาวกรุงเก่า (มีความเคลื่อนเคลื่อนว่านายทรงบาศคือเจ้าพระบำเรอภูธร) ระบุว่า พระชายาในกรมพระราชวังบวรสถานพิมุขมีเชื้อพราหมณ์ เป็นชาวบ้านสมอปรือ เมืองเพชรบุรี มีพระธิดาด้วยกัน 2 พระองค์ คือ^[4]

1. พระองค์ขาว ภายหลังได้เป็นกรมหลวงอภัยนุชิต
2. พระองค์พลับ ภายหลังได้เป็นกรมหลวงพิพิธมนตรี

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

ก่อนหน้า		นายจบคชประสิทธิ์		ถัดไป
สถาปนาตำแหน่ง กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข		กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข (อาณาจักรอยุธยา)		เจ้าฟ้าพร