ประมวลกฎหมายนโปเลียน

ประมวลกฎหมายนโปเลียน (ฝรั่งเศส: Code Napoléon) มีชื่อทางการว่า ประมวลกฎหมายแพ่งของฝรั่งเศส (Code civil des Français) เป็นประมวลกฎหมายแพ่งของฝรั่งเศส ตราขึ้นในสมัยคณะกงสุลฝรั่งเศสเมื่อ ค.ศ. 1804 และยังคงมีผลใช้งาน ถึงแม้ว่าจะถูกแก้ไขมาหลายครั้งก็ตาม^[1]

ประมวลกฎหมายแพ่งของฝรั่งเศส Code civil des Français
หน้าแรกของประมวลกฎหมายนโปเลียนฉบับ ค.ศ. 1804
Corps législatif
การอ้างถึง	Code civil
เขตที่ครอบคลุม	ฝรั่งเศส
ผู้ตรา	Corps législatif
ผู้ลงนาม	นโปเลียน โบนาปาร์ต
วันมีผล	21 มีนาคม ค.ศ. 1804 (1804-03-21)
ผู้เสนอ	Jacques de Maleville Jean Portalis Félix Bigot de Préameneu François Tronchet
การยกเลิก
Civil Code of the French Republic (1803)
การแก้ไขเพิ่มเติม
Law 2019-2022 on 1 September 2020
สถานะ: ผ่านการแก้ไขเพิ่มเติม

ประมวลกฎหมายฉบับนี้ ยกเลิกเอกสิทธิ์โดยกำเนิด เปิดเสรีภาพในการนับถือศาสนา และเจาะจงว่าหน้าที่ข้าราชการจะต้องมีคุณสมบัติเหมาะสมที่สุด ตัวประมวลกฎหมายถูกร่างขึ้นอย่างรวดเร็วโดยคณะกรรมการที่มีนักนิติศาสตร์ที่มีชื่อเสียงสี่คนและมีผลใช้บังคับในวันที่ 21 มีนาคม ค.ศ. 1804^[2] ประมวลกฎหมายดังกล่าว ซึ่งเน้นเป็นพิเศษในด้านการเขียนอย่างชัดเจนและเข้าถึงได้ง่าย เป็นก้าวสำคัญในการแทนที่กฎหมายสมัยศักดินา นักประวัติศาสตร์ โรเบิร์ต ฮอลต์แมน ระบุว่า ประมวลกฎหมายนี้เป็นหนึ่งในเอกสารไม่กี่ชิ้นเท่านั้นที่มีอิทธิพลต่อโลกทั้งใบ^[2]

ประมวลกฎหมายนโปเลียนไม่ใช่ประมวลกฎหมายที่จัดทำขึ้นครั้งแรกในทวีปยุโรปในระบบกฎหมายแพ่ง โดยประมวลกฎหมายที่จัดทำขึ้นก่อนหน้านั้น ได้แก่ บาวาเรีย (ค.ศ. 1756) ปรัสเซีย (ค.ศ. 1764) และกาลิเซียตะวันตก (ค.ศ. 1797) อย่างไรก็ตาม เป็นประมวลกฎหมายสมัยใหม่ฉบับแรกที่มีขอบเขตทั่วทวีปยุโรป และมีอิทธิพลอย่างมากต่อกฎหมายของหลายประเทศซึ่งจัดทำขึ้นระหว่างและภายหลังสงครามนโปเลียน^[2] ประมวลกฎหมายดังกล่าวยังส่งอิทธิพลไปยังประเทศที่กำลังพัฒนานอกยุโรป โดยเฉพาะในละตินอเมริกาและตะวันออกกลางที่พยายามทำให้ทันสมัยและแทนที่อำนาจศักดินาผ่านการปฏิรูปกฎหมาย^[3]