ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา

ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา เกิดเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2460 ในราชสกุลเทพหัสดิน เข้ารับการศึกษาชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนอนุบาลวัดปรินายก จากนั้นไปเรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนวัดราชาธิวาส และโรงเรียนราชบุรีวิทยาลัย (วิทยาลัยครูอาชีวศึกษา) จากนั้นได้ประกอบอาชีพเป็นครู แล้วจึงสอบเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้าพล.อ.ยศ สมรสกับ คุณหญิง เพลิน เทพหัสดิน ณ อยุธยา มีบุตร 4 คน คือ

1. พล.อ. วิชญ์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา อดีตประธานคณะที่ปรึกษากองทัพบก
2. พ.อ. รัฐชัย เทพหัสดิน ณ อยุธยา
3. นางสาวณัฐธยาน์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา
4. นางสาวสิริยส เทพหัสดิน ณ อยุธยา

พล.อ. ยศ เข้ารับราชการทหารครั้งแรกในยศร้อยตรี เป็นผู้บังคับหมวดทหารราบ กองพันทหารราบที่ 19 จังหวัดนครราชสีมา เมื่อปี พ.ศ. 2483 และเจริญก้าวหน้าเรื่อยมา เคยดำรงตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 3 และรองผู้บัญชาการทหารบก และเคยดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกองกำลังทหารไทยในเวียดนาม คนแรกในปี พ.ศ. 2510 ในยศ"พลตรี"

พล.อ. ยศ ได้รับแต่งตั้งเป็นวุฒิสมาชิก ในปี พ.ศ. 2511^[1] และเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม ในรัฐบาลพล.อ. เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์^[2] และได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ในคณะรัฐมนตรีชุดต่อมา (ครม.41)^[3]

ร่วมก่อการกบฎ

ในปี พ.ศ. 2528 พล.อ. ยศ เข้าร่วมกับนายทหารนอกประจำการคณะหนึ่ง ประกอบด้วย

• พ.อ. มนูญ รูปขจร
• น.ท. มนัส รูปขจร
• พล.อ. เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์
• พล.อ. เสริม ณ นคร
• พล.อ.อ. กระแส อินทรรัตน์
• พล.ต. ทองเติม พบสุข
• พ.อ. ประจักษ์ สว่างจิต
• พ.อ. สาคร กิจวิริยะ

ร่วมด้วยทหารประจำการอีกส่วนหนึ่ง อาทิ

เอกรัฐ ษรารุรักษ์ และพลเรือนบางส่วนซึ่งเป็นผู้นำแรงงาน อาทิ สวัสดิ์ ลูกโดด ประทิน ธำรงจ้อย โดยได้ความสนับสนุนทางการเงินจาก เอกยุทธ อัญชันบุตร พยายามยึดอำนาจการปกครองจากรัฐบาลพล.อ. เปรม ติณสูลานนท์ กบฏครั้งนี้มีขึ้นในช่วงที่นายกรัฐมนตรีเดินทางไปราชการที่ประเทศอินโดนีเซีย ส่วนพล.อ. อาทิตย์ กำลังเอก ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้น อยู่ระหว่างปฏิบัติภารกิจในทวีปยุโรป ซึ่งการกระทำการครั้งนั้นถูกเรียกว่า "กบฏทหารนอกราชการ" หรือ กบฏ 9 กันยา^[4] หรือ กบฏสองพี่น้อง^[5] เป็นความพยายามรัฐประหารเมื่อวันที่ 9 กันยายน พ.ศ. 2528

พล.อ. ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2540 มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 ณ วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร

• พ.ศ. 2521 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[6]
• พ.ศ. 2518 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[7]
• พ.ศ. 2522 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[8]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)^[9]
• พ.ศ. 2487 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)^[10]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ช.ส.)^[11]
• พ.ศ. 2511 – เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ช.ส.) (ประดับเปลวระเบิด)^[12]
• พ.ศ. 2521 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 1 (ส.ช.)^[13]
• พ.ศ. 2495 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[14]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)

เครื่องอิสริยาภรณ์สากล

•  สหประชาชาติ :
  • พ.ศ. 2497 - เหรียญสหประชาชาติเกาหลี^[15]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. 2501 - เครื่องอิสริยาภรณ์ยุนฮุย ชั้นที่ 3 (ธรรมดา)^[16]
•  เวียดนามใต้ :
  • พ.ศ. 2511 - เครื่องอิสริยาภรณ์แห่งชาติเวียดนาม ชั้นที่ 3
  • พ.ศ. 2511 - เหรียญเกียรติยศกองทัพเวียดนาม ชั้นที่ 1
  • พ.ศ. 2511 - เหรียญปฏิบัติการกิจการพลเรือน ชั้นที่ 1
  • พ.ศ. 2511 - เหรียญรณรงค์เวียดนาม
•  สหรัฐ :
  • พ.ศ. 2512 - ลีเจียนออฟเมอริต ชั้นนายทหาร^[17]
•  ฟิลิปปินส์ :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ - ลีเจียนออฟออเนอร์ ไม่ปรากฏลำดับชั้น