ราชวงศ์ไศเลนทร์

ราชวงศ์ไศเลนทร์ (อักษรโรมัน: Shailendra dynasty ) ; (IAST: Śailēndra) ภาษาสันสกฤต Śaila หมายถึง "ราชาแห่งภูเขา" ราชวงศ์ไศเลนทร์สถาปนาโดย พระเจ้าศรีชยนาศแห่งศรีวิชัย (Jaya Sri Jayanasa) พระมหากษัตริย์แห่ง อาณาจักรศรีวิชัย ในศตวรรษที่ 8 ซึ่งการครองราชย์ของพระองค์สร้างความเจริญรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมในภูมิภาคนี้ ^[1] พระองค์เป็นผู้สนับสนุนพุทธศาสนานิกายมหายานและทรงสร้างศาสนสถานในชวากลางด้วยอนุสรณ์สถานทางพุทธศาสนา หนึ่งในนั้นคือมหาสถูปบุโรพุทโธ ซึ่งปัจจุบันได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็นมรดกโลกโดย UNESCO^[2][3][4]

คำจารึกที่สร้างโดยกษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์มีสามภาษาคือภาษามลายูเก่า ชวาเก่า และสันสกฤต เขียนด้วยอักษรกาวี (Kawi) หรืออักษรก่อนนาการี ( pre-Nāgarī ) การใช้ภาษามลายูเก่าได้จุดประกายให้เกิดการคาดเดาถึงต้นกำเนิดของชาวสุมาตราหรือความเชื่อมโยงแบบศรีวิจายันของราชวงศ์นี้แต่ในทางกลับกันการใช้ภาษาชวาเก่าบ่งบอกถึงการก่อตั้งทางการเมืองที่มั่นคงบนเกาะชวา การใช้ภาษาสันสกฤตมักจะบ่งบอกถึงลักษณะที่เป็นทางการและความสำคัญทางศาสนา เหตุการณ์ที่อธิบายไว้ในจารึกที่พบในชวากลาง บาหลี สุมาตรา และศรีวิชัย

แม้ว่าหลักฐานจารึกของราชวงศ์ไศเลนทร์มีมากในที่ราบเคดู ( Kedu ) ในพื้นที่ของชวากลางแต่ต้นกำเนิดของราชวงศ์นี้ยังเป็นข้อถกเถียง^[5] นอกเหนือจากชวากลางแล้วยังมีความเป็นไปได้ที่ต้นกำเนิดของราชวงศ์นี้อาจเริ่มต้นในสุมาตรา หรือในอินเดียจากการศึกษาล่าสุดเห็นได้ชัดว่าสนับสนุนต้นกำเนิดของราชวงศ์นี้ว่ามีการนับถือศาสนาฮินดูมาก่อนหันมานับถือพุทธศาสนา แม้หลักฐานจารึกต่างๆและร่องรอยโบราณสถาน โบราณวัตถุจะมีความเกี่ยวข้องกับศรีวิชัยในสุมาตราและคาบสมุทรไทย-มาเลย์ แต่ราชวงศ์ไศเลนทร์ก็มีแนวโน้มว่าจะมีต้นกำเนิดจากชวามากกว่าที่อื่นแล้วค่อยขยายดินแดนไปยังสุมาตรา บาหลี ศรีวิชัย และเจนละของกัมพูชา

ในปีค.ศ. 1025 พระเจ้าราเชนทราที่ 1 แห่ง ราชวงศ์โจฬะ ในอินเดียทรงริเริ่มการรุกรานทางทะเลต่ออาณาจักรศรีวิชัยดินแดนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นสมุทร ^[6] การนำทัพทางทะเลของราเชนทราที่ 1 แห่งราชวงศ์โจฬะเพื่อรุกราน อาณาจักรศรีวิชัย และอาณาจักรชวาเพื่อขยายเส้นทางการค้าของพ่อค้าชาวทมิฬซึ่งทำการยึดครองเมืองท่าสำคัญหลายแห่ง การรุกรานนี้นำไปสู่การล่มสลายของราชวงศ์ไศเลนทร์ของศรีวิชัยในที่สุด^[7]