สมาคมเขมรอิสระ

สมาคมเขมรอิสระ (อังกฤษ: United Issarak Front; เขมร: សមាគមខ្មែរឥស្សរៈ) เป็นขบวนการต่อต้านการปกครองแบบอาณานิคมของฝรั่งเศสในกัมพูชาระหว่าง พ.ศ. 2493 – 2497 และเป็นฝ่ายซ้ายของขบวนการเขมรอิสระ เป็นกลุ่มที่ต่อต้านสหภาพฝรั่งเศส ในช่วงที่มีการประชุมที่เจนีวา พ.ศ. 2497 กองกำลังของสมาคมเขมรอิสระควบคุมประเทศได้ครึ่งหนึ่ง^[2]

การก่อตั้ง

การประชุมเพื่อจัดตั้งสมาคมเขมรอิสระมีขึ้นที่กำปงโสม จังหวัดกำปอต เมื่อ 17 – 19 เมษายน พ.ศ. 2493 มีผู้เข้าร่วมประชุมประมาณ 200 คน และมีนายพลอุง เซาจากเวียดมิญมาร่วมสังเกตการณ์ โดยในการประชุมมีการประดับธงของเวียดนาม ลาว และกัมพูชา^[3] ที่ประชุมได้เลือกเซิง งอกมิญเป็นผู้นำสูงสุด คณะกรรมการคนอื่นมี จัน สมัย เซียว เฮง จัน ดารา เมียส วอง เมียส วันนัก เจา ยิน เนียม ซุน สก สไพ งิน ฮอร์ แก้ว โมนี เนย สราญ มีตัวแทนจากพนมเปญ (เชื่อว่าเป็น แกว เมียส) และอีก 2 คนเป็นตัวแทนของชาวขแมร์กรอม มีสมาชิกของคณะกรรมการ 5 คนอยู่ในพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน

รัฐบาลของฝ่ายต่อต้าน

การประชุมเพื่อก่อตั้งสมาคมเขมรอิสระ นำไปสู่การก่อตั้งรัฐบาลปฏิวัติที่เรียกคณะกรรมการศูนย์เพื่อเสรีภาพประชาชน ผู้ที่เป็นประธานคือเซิง งอกมิญ และผู้ที่เป็นรองประธานมี จัน สมัย เซียว เฮง ตู สามุต เซิง ฟอกรัตนาเป็นเลขาธิการทั่วไป นอน ซวนเป็นสมาชิกคนที่หกของคณะกรรมการ^[1] ต่อมา 19 มิถุนายน พ.ศ. 2493 เซิง งอกมิญประกาศเอกราชของกัมพูชา โดยสามารถควบคุมพื้นที่ได้หนึ่งในสามของประเทศ^[1] ใน พ.ศ. 2495 สมาคมได้รวมกับคณะกรรมการปลดปล่อยแห่งชาติเขมรที่นำโดย เลียบ แก้ว โมนี ซึ่งมีฐานที่มั่นทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศ โดยฝ่ายที่ต่อต้านคอมมิวนิสต์ของคณะกรรมการปลดปล่อยแห่งชาติเขมรได้แยกตัวออกไปต่างหาก สมาคมจึงประกาศจัดตั้งรัฐบาลฝ่ายต่อต้านเขมร ซึ่งประกอบไปด้วย เซิง งอกมิญเป็นประธานาธิบดี จัน สมัยเป็นรองประธานาธิบดี ตู สามุตเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย แก้ว โมนีเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เจา ยิน เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เซียว เฮงเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม เลียบ แก้ว โมนีเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงจริยธรรมและสอส มันเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศาสนา^[4]

ความขัดแย้งทางการทหาร

ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2493 สมาคมได้จัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดทหารโดยมีกำลังทหารประมาณ 100 คน^[5] ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2493 ฝรั่งเศสเริ่มดำเนินการปราบปรามสมาคม โดยทางสมาคมได้รับการสนับสนุนทางทหารจากเวียดมิญราว 3,000 คน^[6] ใน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496 สมาคมและเวียดมิญได้เข้าโจมตีและฆ่าผู้ว่าราชการจังหวัดเปรยแวงตาย ซึ่งได้นำมาใช้ในการโฆษณาความสำเร็จของสมาคม

การประชุมเจนีวา

ในการประชุมเจนีวา สมาคมส่งตัวแทนไปร่วมสองคนคือแก้ว โมนี และเมย โพ ในการประชุมเพื่อแก้ปัญหาความขัดแย้งในอินโดจีนนี้ เวียดมิญได้เสนอให้รัฐบาลฝ่ายต่อต้านของเขมรมีสิทธิในการเจรจากับรัฐบาลนี้เทียบเท่ากับรัฐบาลของราชอาณาจักรกัมพูชา ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหภาพโซเวียตและจีน ในขณะที่ฝ่ายตะวันตกต้องการให้ถอนการรับรองสมาคมเขมรอิสระ ผลสำเร็จจากการประชุมครั้งนี้คือ ข้อตกลงสงบศึกซึ่งรวมทั้งฝ่ายสมาคมเขมรอิสระด้วย กัมพูชาได้รับเอกราชภายใต้การปกครองของพระนโรดม สีหนุ และการถอนกำลังของเวียดมิญออกจากกัมพูชา^[7]