สมโพธิ แสงเดือนฉาย
สมโพธิ แสงเดือนฉาย เกิด 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 (ตามบัตรประชาชน เกิดจริง พ.ศ. 2483) เสียชีวิตเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 เป็นผู้อำนวยการสร้าง และผู้กำกับเทคนิคพิเศษชาวไทย ที่ได้มีโอกาสไปดูงานในบริษัทโตโฮ ประเทศญี่ปุ่น เป็นผู้ก่อตั้งโรงถ่ายภาพยนตร์ไชโย และมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีในฐานะผู้อำนวยการสร้างและผู้กำกับภาพยนตร์ในแนวเทคนิคพิเศษ, แฟนตาซี และวรรณคดีไทย
สมโพธิ แสงเดือนฉาย | |
|---|---|
| เกิด | สมโพธิ แสงเดือนฉาย 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2484 จังหวัดสมุทรปราการ ประเทศไทย |
| เสียชีวิต | 25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 (80 ปี) |
| สัญชาติ | ไทย |
| อาชีพ | ผู้อำนวยการสร้าง, ผู้กำกับภาพยนตร์, ผู้กำกับละครโทรทัศน์ |
| ปีปฏิบัติงาน | พ.ศ. 2513 – 2528 |
| ผลงานเด่น | กิ้งก่ากายสิทธิ์ |
ประวัติ
สมโพธิ เกิดที่อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ[1] เป็นบุตรของชาวจีนโพ้นทะเลจากมณฑลกวางตุ้ง เดิมมีชื่อว่า "เล็ก" เนื่องจากเป็นบุตรชายคนเล็กของครอบครัว เป็นเด็กวัดตั้งแต่อายุเพียง 7 ขวบ โดยอาศัยอยู่ที่วัดไพชยนต์พลเสพย์ราชวรวิหาร ด้วยการขอพ่อแม่ออกไปอยู่เอง ด้วยความฝันที่อยากเป็นนักสร้างภาพยนตร์ตั้งแต่เด็ก โดยได้รับแรงบันดาลใจจากผลงานการ์ตูนของประยูร จรรยาวงษ์ และภาพยนตร์เร่ที่มาฉายข้างวัด และที่วัดนี้เอง ที่เจ้าอาวาสได้เปลี่ยนชื่อให้เป็น "สมโพธิ" อย่างในปัจจุบัน โดยมีความหมายถึงสัมโพธิญาณ หรือการตรัสรู้ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า[2]
สมโพธิเริ่มต้นเรียนรู้งานสร้างภาพยนตร์จากการเป็นลูกจ้างร้านถ่ายรูปก่อน มีผลงานการฉายพระรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงฉลองพระองค์ชุดลูกเสือ แทนช่างภาพตัวจริงที่ป่วย จนได้ลงปกนิตยสารชัยพฤกษ์ ขณะที่ศึกษาอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม.3) และได้เป็นช่างภาพประจำหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ตั้งแต่อายุเพียง 15 ปี[2] ต่อมาได้เข้าศึกษาต่อด้านการถ่ายภาพและภาพยนตร์ที่วิทยาลัยเทคนิคกรุงเทพ และมีผลงานด้านภาพยนตร์โฆษณาชวนเชื่อต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ ตามนโยบายรัฐบาลในขณะนั้น เป็นภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจ หลังจากที่เข้าศึกษาได้เพียงปีเดียว อีกทั้งยังได้เป็นช่างภาพประจำตัวของจิม ทอมป์สัน[3] ต่อมาเมื่ออายุได้ 20 ปี ได้รับทุนการศึกษาจากธนาคารออมสิน กับธนาคารมิตซุยไปศึกษาต่อด้านเทคนิคภาพยนตร์ที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นเวลา 2 ปี ในบริษัท โตโฮโปรดักชั่นส์ จำกัด และได้พบกับ เอจิ สึบูรายะ ในฐานะเป็นนักศึกษาฝึกงาน[ต้องการอ้างอิง]
สมโพธิ ได้สร้างภาพยนตร์เรื่องสุดท้าย คือ กิ้งก่ากายสิทธิ์ ในปี พ.ศ. 2528 จากนั้นได้เดินทางไปประเทศญี่ปุ่นเพื่อทำงานเกี่ยวกับอุลตร้าแมนโดยเฉพาะ[3] ซึ่งในภายหลังได้มีการฟ้องร้องกรณีเรียกสิทธิจากซึบูราญ่า โปรดักส์ชั่น จำกัด ประเทศญี่ปุ่น[4] โดยอ้างถึงการเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในส่วนที่เกี่ยวของกับอุลตร้าแมนในประเทศต่างๆ แม้ชนะคดีที่ศาลฎีกาประเทศญี่ปุ่นและประเทศจีน แต่กลับแพ้คดีในศาลฎีกาประเทศไทยและศาลประเทศอเมริกา คงต้องรอดูผลในประเทศอื่นๆ เนื่องด้วยอุลตร้าแมนเป็นตัวละครที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง ในหลายประเทศทั่วโลก[5]
การเสียชีวิต
สมโพธิ แสงเดือนฉาย เสียชีวิตเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2564 ด้วยโรคมะเร็ง[6] สิริอายุ 80 ปี
ผลงาน
ภาพยนตร์ (ทั้งหมด 16 เรื่อง)
| เรื่อง |
|---|
| พ.ศ. 2515 ชาละวัน อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง[7] |
| พ.ศ. 2516 ท่าเตียน อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง[8] |
| พ.ศ. 2517 ยักษ์วัดแจ้งพบจัมโบ้เอ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง[9] |
| พ.ศ. 2517 หนุมานพบ 7 ยอดมนุษย์ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง[10] |
| พ.ศ. 2518 หนุมานพบ 5 ไอ้มดแดง อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง[11] |
| พ.ศ. 2518 7 วันในปักกิ่ง (ภาพยนตร์สารคดี ถูกห้ามฉาย)[12] |
| พ.ศ. 2520 ยอดมนุษย์คอมพิวเตอร์ อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2521 แผ่นดินวิปโยค อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง |
| พ.ศ. 2523 กากี อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2523 ไกรทอง อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2524 พระรถเมรี อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2524 จระเข้ อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง[13] |
| พ.ศ. 2525 ขุนช้างขุนแผน ตอนปราบจระเข้เถนขวาด อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2525 พระเจ้าเสือ พันท้ายนรสิงห์ อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2527 หนุมานพบ 11 ยอดมนุษย์ อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง[14] |
| พ.ศ. 2527 ศึกกุมภกรรณ อำนวยการสร้างและร่วมกำกับการแสดง |
| พ.ศ. 2528 ไกรทอง 2 อำนวยการสร้าง |
| พ.ศ. 2528 กิ้งก่ากายสิทธิ์ อำนวยการสร้างและกำกับการแสดง |
ละครโทรทัศน์ (ภาพยนตร์ชุดทางโทรทัศน์/ ซีรีส์)
| เรื่อง |
|---|
| พ.ศ. 2513 ไกรทอง ทางช่อง 7 (นำแสดงโดย ปรีดา จุลละมณฑล ดามพ์ ดัสกร มาลาริน บุนนาค ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี) |
| พ.ศ. 2514 พระอภัยมณี ทางช่อง 3 (นำแสดงโดย เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ คมน์ อรรฆเดช รจนา นามวงศ์ ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี ปริม ประภาพร รัตนาภรณ์น้อย อินทรกำแหง) |
| พ.ศ. 2515 ยายกะตา (นำแสดงโดย พัลลภ พรพิษณุ ขวัญตา บัวเปลี่ยนสี) |
| พ.ศ. 2516 ล่องไพร |
| พ.ศ. 2550 โปรเจกต์อุลตร้าแมน อำนวยการสร้าง (แต่มิได้เผยแพร่เนื่องจากคำพิพากษาเรื่องลิขสิทธิ์)[15][16][17] |