สารคดีล้อเลียน

สารคดีล้อเลียน, สารคดีเทียม หรือ สารคดีปลอม (อังกฤษ: mockumentary เป็นคำผสมระหว่าง mock กับ documentary) เป็นรูปแบบหนึ่งของภาพยนตร์หรือรายการโทรทัศน์ที่มีเรื่องราวเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่แต่งขึ้นมา แต่นำเสนอในรูปแบบของสารคดี^[1]

งานสร้างมักใช้การวิเคราะห์หรือคำวิจารณ์ต่อเหตุการณ์และประเด็นโดยใช้สภาพแวดล้อมที่แต่งขึ้นมา หรือล้อเลียนในรูปแบบสารคดี^[2] สารคดีล้อเลียนมักจะมีเรื่องราวตลก เป็นการล้อเลียนให้เกินจริง อย่างไรก็ตาม สารคดีเทียมจะไม่ใช่ละครกึ่งสารคดี (docudrama) ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของเทคนิคทางด้านละครที่ผสมผสานองค์ประกอบสารคดีเข้ากับเหตุการณ์จริง

สารคดีล้อเลียนมักนำเสนอในรูปแบบสารคดีทางประวัติศาสตร์ โดยใช้บี-โรลล์และมีผู้ประกาศข่าวอภิปรายเกี่ยวกับเหตุการณ์ในอดีต หรือรูปแบบ cinéma vérité ที่ตามติดบุคคลที่ผ่านเหตุการณ์ต่าง ๆ มา ตัวอย่างแรก ๆ ของสารคดีประเภทนี้ คือ "Swiss Spaghetti Harvest" ออกฉายในวันเมษาหน้าโง่ทางโทรทัศน์อังกฤษ ในรายการ Panorama เมื่อปี ค.ศ. 1957

คำว่า "mockumentary" ถือกำเนิดขึ้นมาในคริสต์ทศวรรษ 1960 และเป็นที่รู้จักขึ้นมาในช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1980 เมื่อออกฉายภาพยนตร์เรื่อง This Is Spinal Tap กำกับโดยร็อบ ไรเนอร์ ที่ใช้คำนี้ในบทสัมภาษณ์อธิบายถึงหนังเรื่องนี้^[3][4][5]