สูรยมนเทียร (โมเฒรา)
สูรยมนเทียรแห่งโมเฒรา (อังกฤษ: Sun Temple of Modhera) เป็นมนเทียรในศาสนาฮินดู สร้างขึ้นบูชาพระสูรยะ ตั้งอยู่ในหมู่บ้านโมเฒรา อำเภอเมหาสนะ รัฐคุชราต ประเทศอินเดีย ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำบุษบาวตี สร้างขึ้นหลังปี 1026-27 ในรัชสมัยของกษัตริย์ภีมที่หนึ่งแห่งจักรวรรดิเจาลุกยะ ปัจจุบันสูรยมนเทียรอยู่ภายใต้การคุ้มครองของกรมสำรวจโบราณคดีอินเดียและไม่เปิดให้เข้าประกอบศาสนพิธี[1] หมู่มนเทียรนี้ประกอบด้วยสามองค์ประกอบ คือ คูฒามณฑป, สภามณฑป และอ่างเก็บน้ำ กูณฑ์ สูรยมนเทียรแห่งโมเฒราได้รับการเสนอชื่อเป็นแหล่งมรดกโลกเบื้องต้นของยูเนสโกในปี 2022[2]
| โมเฒราสูรยมนเทียร | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||||||
  สูรยมนเทียร ที่ตั้งภายในรัฐคุชราต | |||||||||||||||||||||||||||||
| ข้อมูลทั่วไป | |||||||||||||||||||||||||||||
| ที่ตั้ง | โมเฒรา อำเภอมหาสนะ รัฐคุชราต | ||||||||||||||||||||||||||||
| ประเทศ | อินเดีย | ||||||||||||||||||||||||||||
| พิกัด | 23°35′1.7″N 72°7′57.67″E / 23.583806°N 72.1326861°E | ||||||||||||||||||||||||||||
| ข้อมูลทางเทคนิค | |||||||||||||||||||||||||||||
| วัสดุ | หินทราย | ||||||||||||||||||||||||||||
| การออกแบบและการก่อสร้าง | |||||||||||||||||||||||||||||
| กำหนดให้เป็น | อนุสรณ์สถานความสำคัญระดับชาติ (N-GJ-158) | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
สูรยมนเทียรสร้างขึ้นในสมัยเจาลุกยะ ในรัชสมัยของกษัตริย์ภีมที่หนึ่ง นอกจากนี้ ด้วยการประดับของโตรณะและเสาภายในมนเทียรมีลักษณะคล้ายกันกับของพิมลพสาหีอาทินาถมนเทียรในทิลวาฑา (สร้างขึ้นในปี 1031-32) ทำให้สามารถยืนยันได้ว่าสร้างขึ้นในช่วงสมัยนี้จริง[3][4][1][5] ก่อนหน้าการสร้างสูรยมนเทียร ในปี 1024–1025 มะห์มูดแห่งกัซนีพยายามรุกรานอาณาจักรของกษัตริย์ภีม กระนั้นไม่สามารถยกทัพเข้ามาในโมเฒราได้ นักประวัติศาสตร์ เอเค มาชุมทร (A. K. Majumdar) เสนอทฤษฎีว่าสูรยมนเทียรนี้น่าจะสร้างขึ้นเพื่อฉลองความสำเร็จในการป้องกันนครโมเฒราจากการรุกรานในครั้งนั้น[6]
ชื่อในภายหลังสูรยมนเทียร เช่น สีตานีเจารี (Sita ni Chauri) และ รามกูณฑ์ (Ramkund) ในคนท้องถิ่น ดังที่ปรากฏในบันทึกจากปี 1887 ของอาเล็ดซันเดอร์ คีนล็อฆ ฟอบส์ ในหนังนือ Rasmala โดยระบุว่าชื่อท้องถิ่นเหล่านี้เกี่ยวพันกับสีตาและพระรามจากรามายณะ[7]
สูรยมนเทียรสร้างขึ้นด้วยสถาปัตยกรรมแบบมารุ-คุรฌร (หรือแบบ เจาลุกยะ) ประกอบด้วยครรภคฤห์ (garbhagriha) ในโถง คูฒามณฑป (gudhamandapa), โถงรวมตัวภายนอก สภามณฑป หร่อ รงคมณฑป (sabhamandapa หรือ rangamandapa) และสระน้ำอมฤต กูณฑ์ (kunda)[3][8]