แผนการโคลัมโบ

ในฤดูใบไม้ผลิ ค.ศ. 1949 ทูตอินเดียประจำสาธารณรัฐประชาชนจีน Kavalam Madhava Panikkar เสนอโครงการกับทูตอังกฤษและออสเตรเลียให้สนับสนุนทุนแบบพหุภาคีให้แก่ประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพื่อต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ที่กำลังแผ่ขยายในภูมิภาค สหรัฐอเมริกาจึงเป็นผู้บริจาคความช่วยเหลือที่ใหญ่ที่สุดให้กับองค์กรดังกล่าว^[1]

แต่เดิมนั้น องค์กรนี้เกิดจากการประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศของชาติเครือจักรภพ ณ กรุงโคลัมโบ ประเทศศรีลังกา ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1950 ซึ่งมีแผนที่จะตั้งกรอบความร่วมมือระหว่างประเทศที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในภูมิภาค ซึ่งแรกทีเดียวมีกำหนดหกปี และต่ออายุมาอีกหลายครั้ง จนกระทั่ง ค.ศ. 1980 จึง ต่ออายุไปอย่างไม่มีกำหนด ชื่อโครงการตอนก่อตั้งคือ แผนโคลอมโบเพื่อความร่วมมือในการพัฒนาเศรษฐกิจในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีชาติเครือจักรภพเจ็ดชาติได้แก่ ออสเตรเลีย อังกฤษ แคนาดา ซีลอน อินเดีย นิวซีแลนด์ และปากีสถาน ซึ่งต่อมาได้ขยายเป็น 26 ชาติ ซึ่งมีชาติที่ไม่อยู่ในเครือจักรภพเข้าร่วมด้วย เมื่อได้มีธรรมนูญใหม่ใน ค.ศ. 1977 จึงเปลี่ยนชื่อเป็น "The Colombo Plan for Cooperative Economic and Social Development in Asia and the Pacific" เพื่อสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงชาติสมาชิกและขอบเขตของกิจกรรม

ในช่วงเริ่มโครงการความช่วยเหลือจากแผนการโคลัมโบเป็นการถ่ายโอนทุนและเทคโนโลยีทางกายภาพและการพัฒนาทักษะ จึงเป็นทั้งการสร้างโครงสร้างพื้นฐานอย่างสนามบิน ถนน ทางรถไฟ เขื่อน โรงพยาบาล โรงงานปุ๋ย โรงงานซีเมนต์ มหาวิทยาลัย และโรงถลุงเหล็ก ไปพร้อมกับการฝึกอบรมคนจำนวนมากเพื่อให้สามารถจัดการโครงสร้างพื้นฐานและเศรษฐกิจที่เติบโตขึ้นได้

แผนการโคลัมโบมิใช่แผนแม่บทที่แผนระดับชาติต้องโอนอ่อนตาม แผนการโคลัมโบเป็นกรอบความร่วมมือระดับทวิภาคีซึ่งนำเอาความช่วยเหลือจากต่างประเทศและความช่วยเหลือทางเทคนิคเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมเข้ามาสู่ในภูมิภาค

องค์ประกอบหลักของแผนการโคลัมโบคือ กรรมการที่ปรึกษา สภา และเลขานุการ ค่าบริหารจัดการจะแบ่งรับผิดชอบกันใน 25 ชาติ ชาติละเท่าๆ กัน

• กรรมการที่ปรึกษา (The Consultative Committee: CCM) ประกอบด้วยรัฐบาลชาติสมาชิกทั้งหมด เป็นองค์กรสูงสุดในเชิงนโยบาย มีการประชุมทุกสองปี
• สภา (The Colombo Plan Council) ประกอบด้วยหัวหน้าทูตานุทูตของชาติสมาชิก ณ กรุงโคลัมโบ ประชุมกันสี่ครั้งต่อปีเพื่อสนองตอบนโยบายของกรรมการที่ปรึกษา
• เลขานุการ (The Colombo Plan Secretariat) นำโดยเลขาธิการใหญ่ซึ่งตั้งอยู่ในกรุงโคลัมโบ มีหน้าที่ในการบริการจัดการแผนให้เป็นไปตามนโยบาย

แผนการโคลัมโบมีโครงการถาวรหลักสี่ด้านได้แก่

• Programme for Public Administration & Environment (PPA & ENV)
• Programme for Private Sector Development (PPSD)
• Drug Advisory Programme (DAP)
• Long-Term Scholarships Programme (LTSP)

ในอดีตแผนการโคลัมโบเน้นการพัฒนาสังคมระยะยาวและโครงสร้างพื้นฐานเป็นสำคัญ แต่ในปัจจุบันได้ปรับแผนให้สอดรับกับความต้องการของประเทศสมาชิกที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว โดยมุ่งเน้นไปที่การพัฒนาทักษะขั้นสูงและการถ่ายทอดประสบการณ์เพื่อนโยบายสาธารณะที่ดี รวมถึงการพัฒนาภาคเอกชนเพื่อผลักดันการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ รวมถึงการต่อต้านยาเสพติด

ด้วยการสนับสนุนของสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่นและชาติสมาชิกอื่นอีก 12 ชาติ แผนการโคลัมโบมีโครงการ DAP ที่เป็นส่วนสำคัญยิ่งในการลดการใช้ยาเสพติดในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก โดยปัจจุบันมีโครงการพิเศษในอัฟกานิสถาน^[2][3]

• ปริญญา จินดาประเสริฐ อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น 2 สมัย และนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ
• Dr. Baburam Bhattarai (Nepal), current Prime Minister of Nepal.
• Khaw Boon Wan (Singapore), current Minister for National Development in Singapore.
• Raymond Lim (Singapore), former Cabinet Minister in Singapore.
• Yeo Cheow Tong (Singapore), former Cabinet Minister in Singapore.
• Dato' Hajji Abdul Ghani Bin Othman (Malaysia), current Chief Minister of Johor state in Malaysia.
• Tan Sri Datuk Seri Panglima Joseph Pairin Kitingan (Malaysia), Deputy Chief Minister and Minister of Rural Development of Sabah.
• Dr. K.V. Thiruvengadam (India), Indian physician and medical teacher.
• Mapatunage James "M. J." Perera (Sri Lanka), he made broadcasting history by being the first Ceylonese Director General of Radio Ceylon, the oldest radio station in South Asia, taking over the helm from John Lampson of the BBC.
• Livy Wijemanne (Sri Lanka), pioneer of Radio Ceylon.

ชาวเอเชียบางกลุ่มมองว่าแผนการนี้เป็นเงื้อมือของจักรวรรดินิยมอังกฤษซึ่งไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อให้ชาติพัฒนาการพึ่งพาตนเอง แผนการโคลัมโบเสนอคำตอบทางเศรษฐกิจให้กับปัญหาซึ่งมีองค์ประกอบทางการเมืองและสังคมอยู่ด้วย ปัญหาที่ร้ายแรงอย่างนายทุนที่ดินและโครงสร้างองค์การแรงงานซึ่งถูกใช้โดยคอมมิวนิสต์กลับไม่ได้รับการเหลียวแล เพราะเป็นปัญหาที่อ่อนไหวทางการเมืองเกินกว่าที่จะจับต้องได้^[4]

แผนการโคลัมโบมีสมาชิก 27 ประเทศ อยู่ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ประเทศในกลุ่มอาเซียน และประเทศ SAARC (South Asian Association for Regional Cooperation).

ประเทศสมาชิก	ปีที่เริ่มสมาชิกภาพ
อัฟกานิสถาน	1963
ออสเตรเลีย	1950
บังกลาเทศ	1972
ภูฏาน	1962
บรูไน	2008
ฟีจี	1972
อินเดีย	1950
อินโดนีเซีย	1953
อิหร่าน	1966
ญี่ปุ่น	1954
เกาหลีใต้	1962
ลาว	1951
มาเลเซีย	1957
มัลดีฟส์	1963
มองโกเลีย	2004
พม่า	1952
เนปาล	1952
นิวซีแลนด์	1950
ปากีสถาน	1950
ปาปัวนิวกินี	1973
ฟิลิปปินส์	1954
ซาอุดีอาระเบีย	2012[5]
สิงคโปร์	1966
ศรีลังกา	1950
ไทย	1954
สหรัฐ	1951
เวียดนาม	2004

มีอดีตสมาชิกสี่ราย ในจำนวนนี้มีสองรายที่เป็นสมาชิกก่อตั้ง คือ แคนาดา และสหราชอาณาจักร เวียดนามใต้เข้าร่วมใน ค.ศ. 1951 และเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1976 ได้รวมเข้าเป็นเวียดนามเดียว ซึ่งถอนตัวออกจากแผนการโคลัมโบ เวียดนามกลับเข้ามาเป็นสมาชิกอีกครั้งหนึ่งในภายหลัง

สมาชิก	ปีที่เข้าร่วม	ปีที่สิ้นสมาชิกภาพ
แคนาดา	1950	1992
สหราชอาณาจักร	1950	1991
กัมพูชา	1951	2004
เวียดนามใต้	1951	1975

• Colombo Plan - Official Site เก็บถาวร 2017-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• International Organizations - The Colombo Plan