N'Djamena
Ang N'Djamena ( /əndʒɑːˈmeɪnɑː/;[3][4] Pranses: N'Djaména; Arabe: انجمينا Injamīnā) ay ang kabisera at pinakamalaking lungsod ng Chad, isang bansa sa Aprika. Isa itong pantalan sa Ilog Chari malapit sa tagpuan nito at ng Ilog Logone. Tuwirang nakaharap ito sa bayan ng Kousséri sa Cameroon na ini-uugnay nito sa pamamagitan ng tulay. Isa rin itong natatanging katayuan na rehiyon na nahahati sa 10 mga arrondissement o distrito. Ito ay panrehiyon na pamilihan para sa mga domestikadong hayop, asin, datilero, at angkak. Ang mga pangunahing industriya ay pagpoproseso ng karne, isda at bulak. Nananatiling pusod ng gawaing ekonomiko ng Chad ang kabiserang lungsod.
N’Djamena انجمينا Injamīnā Fort-Lamy | ||
|---|---|---|
| ||
| Mga koordinado: 12°8′5″N 15°3′21″E / 12.13472°N 15.05583°E | ||
| Bansa |  Chad | |
| Rehiyon | N’Djamena | |
| Lawak | ||
| • Lungsod | 104 km2 (40 milya kuwadrado) | |
| • Metro | 166 km2 (64 milya kuwadrado) | |
| Taas | 298 m (978 tal) | |
| Populasyon (Senso 2009)[1] | ||
| • Lungsod | 951,418 | |
| • Kapal | 9,148/km2 (23,690/milya kuwadrado) | |
| • Metro | 1,605,696 | |
| Sona ng oras | +1 | |
| Kodigo ng lugar | 235 | |
| HDI (2017) | 0.553[2] medium | |
Ang N’Djamena ay itinatag ng Pranses na komander na si Émile Gentil bilang Fort-Lamy noong 29 Mayo 1900, at ipinangalan mula kay Amédée-François Lamy, isang opisyal ng hukbo na napatay sa Labanan sa Kousséri ilang araw ang nakararaan.[5] Noon pa man ay isa na itong pangunahing lungsod ng pangangalakal at naging kabisera ng rehiyon at paglaon, ng bansa. Noong 6 Abril 1973, pinalitan ni Pangulo François Tombalbaye[5] ang pangalan nito sa N’Djamena (hango mula sa pangalang Arabe ng kalapit na nayon ng Niǧāmīnā na nagngangahulugang "place of rest" sa wikang Ingles) bilang bahagi ng kaniyang patakarang authenticité ng Aprikanisasyon.
Heograpiya
Matatagpuan ang N’Djamena sa tugmaang pook na 12°6′47″N 15°2′57″E / 12.11306°N 15.04917°E, sa tagpuan ng mga ilog ng Chari at Logone.[6]
Bagamat pangunahin ay isa itong sentrong pampangasiwaan, kasama sa lungsod ang Nassara Strip na sentrong pangkomersiyo at mga pook pamahayan, tulad ng Mbololo, Chagoua, Paris Congo, at Moursal. Ang pangunahing abenidang pangkomersiyo sa lungsod ay ang Avenue Charles de Gaulle
Demograpiya
| Taon | Pop. | ±% |
|---|---|---|
| 1937 | 9,976 | — |
| 1940 | 12,552 | +25.8% |
| 1947 | 18,375 | +46.4% |
| 1960 | 60,000 | +226.5% |
| 1970 | 130,000 | +116.7% |
| 1993 | 530,965 | +308.4% |
| 2000 | 728,000 | +37.1% |
| 2009 | 951,418 | +30.7% |
| 2012 | 1,092,066 | +14.8% |
| 2019 | 1,360,000 | +24.5% |
| Senso 2009:[1] 2019:[7] | ||
Sa N’Djamena, humigit-kumulang sa 26 na bahagdan sa lugar lamang ay urbanisado. Karamihan sa mga naninirahan sa Chad ay nakatira sa kabiserang lungsod o sa rehiyon ng Logone Occidental sa bandang timog ng kabisera. Halos kalahati ng populasyon ay mas-mababa sa labinlimang taong gulang. Sa pangkat na ito, magkakapareho ang hati sa bilang ng mga kalalakihan at kababaihan. Bagamat ang pagkakahati sa pagitan ng mga kasarian, malaki ang pagkakaiba sa hati sa mga pangkat etniko at relihiyon.[8] Iba-ibang mga relihiyon ang isinasagawa sa lungsod, ngunit ang pinakapangunahin ay ang Islam. Ang pangunahing mga pangkat etniko ay: Daza (16.97%), Arabeng Tsadyan (11.08%), Hadjerai (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), and Barma (2.10%).
