Mga lalawigan ng Biyetnam
Ang Biyetnam ay nahahati sa 59 na mga lalawigan (na kilala sa Biyetnames bilang tinh, mula sa Tsinong 省 shěng). Mayroon ding limang bayan na kontrolado ng pamahalaang sentral na katumbas na antas ng mga lalawigan (thành phố trực thuộc trung ương).
Pamahalaan
Ang mga lalawigan ng Vietnam, ay kontrolado ng Kagawaran ng mga Tao, na inihahalal ng mga naninirahan doon. Ang Kagawaran ng mga Tao ay nagtatalaga ng isang Kumite ng mga tao, na nagiging pang-ehekutibong sangay ng pamahalaang panlalawigan. Ang ayos na ito ay isang payak na uri ng katayuan ng pambansang pamahalaan ng Vietnam. Ang pamahalaang panlalawigan ay inaasahang sumailalim sa pamahalaang sentral.
Kagawaran ng mga Tao
Ang bawat Kagawaran ng Tao ay may tumatayong kumite na binubuo ng isang Tagapangasiwa at ng kanyang mga deputies, na inihahalal mula sa mga kinatawan ng Kagawaran. Ang tumatayong kumite ay may karampatang mga tungkulin, kabilang na ang pagkatawan sa Kagawaran ng mga tao kung wala ito sa sesyon. Mayroon din ilang mga kumite ang itinatag upang ayusin ang mga espesipikong mga usapin. Ang lahat ng mga lalawigan ay may isang Kumite sa Ekonomiya at Pagba-badyet, isang Kumiteng Panlipunan at Kultura, at isang Kumiteng Legal. Kung ang isang lalawigan ay may naninirahang hindi katutubong Vietnamese, mayroon din marahil isang Kumite ukol sa Ugnayang Etniko.
Kumite ng mga Tao
Ang Kumite ng mga Tao ay, tulad ng nabanggit kanina, ay ang ehekutibong sangay ng pamahalaang panlalawigan, at may pananagutan sa pagbuo at pagpapatupad ng mga alituntunin. Ito ay maaaring katumbas ng gabinete. Ang Kumute ng mga Tao ay dapat may isang Pangulo at isang Pangalawang Pangulo, at may kasaping nasa pagitan ng siyam at labing isa.
Talaan at Estadistika
Ang pinakamataong mataas na antas na yunit administratibo ng Vietnam ay ang Lungsod ng Hồ Chi Minh, isa sa limang munisipalidad. Ito ay may lagpas limang milyong katao na naninirahan sa opisyal na hangganan. Ang ikalawang pinakamataong yunit administratibo, at ang pinakamataong lalawigan, ay ang Thanh Hóa, na may lagpas tatlo't kalahating milyong katao. Ang pinakaunti ay ang Lai Châu, isang lalawigang bulubundukin sa isang liblib na lugar sa hilagang kanlura.
Kung ang pag-uusapan ay ang sukat ng lupa, ang pinakamalaking lalawigan ay ang Nghệ An. ANg pinakamaliit naman ay ang lalawigan ng Bắc Ninh.
| Lalawigan | Kabisera | Populasyon | Sukat |
|---|---|---|---|
| An Giang | Long Xuyên | 2,099,400 | 3,406 km² |
| Bắc Giang | Bắc Giang | 1,522,000 | 3,822 km² |
| Bắc Kạn | Bắc Kạn | 283,000 | 4,795 km² |
| Bạc Liêu | Bạc Liêu | 756,800 | 2,521 km² |
| Bắc Ninh | Bắc Ninh | 957,700 | 804 km² |
| Ba Ria-Vung Tau | Vung Tau | 839,000 | 1,975 km² |
| Ben Tre | Ben Tre | 1,308,200 | 2,287 km² |
| Binh Dinh | Qui Nhon | 1,481,000 | 6,076 km² |
| Binh Duong | Thu Dau Mot | 768,100 | 2,696 km² |
| Binh Phuoc | Dong Xoai | 708,100 | 6,856 km² |
| Binh Thuan | Phan Thiet | 1,079,700 | 7,828 km² |
| Ca Mau | Ca Mau | 1,158,000 | 5,192 km² |
| Can Tho (munisipalidad) | 1,112,000 | 1,390 km² | |
| Cao Bang | Cao Bang | 501,800 | 6,691 km² |
| Da Nang (munisipalidad) | 715,000 | 1,256 km² | |
| Dak Lak | Buon Ma Thuot | 1,667,000 | 13,062 km² |
| Dak Nong | Gia Nghia | 363,000 | 6,514 km² |
| Dien Bien | Dien Bien Phu | 440,300 | 8,544 km² |
| Dong Nai | Bien Hoa | 2,067,200 | 5,895 km² |
| Dong Thap | Cao Lanh | 1,592,600 | 3,238 km² |
| Gia Lai | PleiKu | 1,048,000 | 15,496 km² |
| Ha Giang | Ha Giang | 625,700 | 7,884 km² |
| Ha Nam | Phu Ly | 800,400 | 849 km² |
| Ha Noi (munisipalidad) | 2,154,900 | 921 km² | |
| Ha Tay | Ha Dong | 2,432,000 | 2,192 km² |
| Ha Tinh | Ha Tinh | 1,284,900 | 6,056 km² |
| Hai Duong | Hai Duong | 1,670,800 | 1,648 km² |
| Hai Phong (munisipalidad) | 1,711,100 | 1,503 km² | |
| Hau Giang | Vi Thanh | 766,000 | 1,608 km² |
| Ho Chi Minh (munisipalidad) | 5,378,100 | 2,095 km² | |
| Hoa Binh | Hoa Binh | 774,100 | 4,663 km² |
| Hung Yen | Hung Yen | 1,091,000 | 928 km² |
| Khanh Hoa | Nha Trang | 1,066,300 | 5,197 km² |
| Kien Giang | Rach Gia | 1,542,800 | 6,269 km² |
| Kon Tum | Kon Tum | 330,700 | 9,615 km² |
| Lai Chau | Lai Chau | 227,600 | 7,365 km² |
| Lam Dong | Da Lat | 1,049,900 | 9,765 km² |
| Lang Son | Lang Son | 715,300 | 8,305 km² |
| Lao Cai | Lao Cai | 616,500 | 8,057 km² |
| Long An | Tan An | 1,384,000 | 4,492 km² |
| Nam Dinh | Nam Dinh | 1,916,400 | 1,637 km² |
| Nghe An | Vinh | 2,913,600 | 16,487 km² |
| Ninh Binh | Ninh Binh | 891,800 | 1,382 km² |
| Ninh Thuan | Phan Rang-Thap Cham | 531,700 | 3,360 km² |
| Phu Tho | Viet Tri | 1,288,400 | 3,519 km² |
| Phu Yen | Tuy Hoa | 811,400 | 5,045 km² |
| Quang Binh | Dong Hoi | 812,600 | 8,025 km² |
| Quang Nam | Tam Ky | 1,402,700 | 10,408 km² |
| Quang Ngai | Quang Ngai | 1,206,400 | 5,135 km² |
| Quang Ninh | Ha Long | 1,029,900 | 5,899 km² |
| Quang Tri | Dong Ha | 588,600 | 4,746 km² |
| Soc Trang | Soc Trang | 1,213,400 | 3,223 km² |
| Son La | Son La | 922,200 | 14,055 km² |
| Tay Ninh | Tay Ninh | 989,800 | 4,028 km² |
| Thai Binh | Thai Binh | 1,814,700 | 1,542 km² |
| Thai Nguyen | Thai Nguyen | 1.046.000 | 3.563 km² |
| Thanh Hoa | Thanh Hoa | 3,509,600 | 11,106 km² |
| Thua Thien-Hue | Hue | 1,078,900 | 5,009 km² |
| Tien Giang | My Tho | 1,635,700 | 2,367 km² |
| Tra Vinh | Tra Vinh | 989,000 | 2,226 km² |
| Tuyen Quang | Tuyen Quang | 692,500 | 5,868 km² |
| Vinh Long | Vinh Long | 1,023,400 | 1,475 km² |
| Vinh Phuc | Vinh Yen | 1,115,700 | 1,371 km² |
| Yen Bai | Yen Bai | 699,900 | 6,883 km² |
Mga Rehiyon
Kadalasan, ang pamahalaang Vietnamese ay pinapangkat ang mga lalawigan na ito sa walong mga rehiyon: ang Hilagang Kanluran, Hilagang Silangang, Red River Delta, Ang Baybayin ng Gitnang Hilaga, Gitnang Kabundukan, Timog Silangan, at ang Mekong River Delta. Ang mga rehiyon na ito ay hindi kadalasang ginagamit.
Ang Hilagang Kanluran (Tay Bac) ay kinapalolooban ng apat na mga lalawigan sa kanlurang hilagang bahagi ng Vietnam. Ang dalawa dito ay nasa pagitan ng hangganan ng Laos at ang isa naman ay naghahanggan sa Tsina.
Ang Northeast (Dong Bac) ay kinapaloloobanng labing isang mga lalawigan na nasa hilaga ng mataong kapatagan ng Red River. Karamihan sa mga lalawigan nito ay bulubundukin.
Ang Wawa ng Ilog Pula (Dong Bang Song Hong) ay kinapalooban ng maliliit na subalit matataong mga lalawigan na matatagpuan sa palibot ng Ilog Pula. Mayroong siyam na lalawigan sa rehiyon. Kinabibilangan din nito ang pambansang kabisera, Hanoi. at ang munisipalidad ng Haiphong; parehong malaya mula sa mga pamahalaang panlalawigan.
Ang Gitnang Hilagang Baybayin (Bac Trung Bo) ay kinapalolooban ng anim na mga lalawigan sa makipot na hilagang bahagi ng Vietnam. Ang lahat ng mga lalawigan sa rehiyon ay naghahanggan mula sa baybayin sa silanga patungong hangganan ng Laos sa kanluran.
Ang Timog Gitnang Baybayin (Nam Trung Bo) ay kinapalolooban ng gitnang mga baybaying lalawigan sa gitnang timog na bahagi ng Vietnam. Ang bahaging ito ay mas malawak kaysa sa rehiyon ng Gitnang Hilagang Baybayin. Ang rehiyon ay kinapalolooban ng malayang munisipalidad ng Danang.
Ang Gitnang Kabundukan (Tay Nguyen) ay kinapalolooban ng ng limang mga lalawigan sa gitnang timog ng Vietnam. Karamihan sa mga rehiyon dito ay mabundok. Karamihan sa mga naninirahan dito ay mga katutubo.
Ang Timog Silangan (Dong Nam Bo) ay kinapalolooban ng bahaging kapatagan ng Vietnam na nasa hilaga ng Mekong Delta. mayroong pitong lalawigan dito, kasama pa ang mga munisipalidad ng Lungsod ng Ho Chi Minh.
Ang Wawa ng Ilog Mekong (Dong Bang Song Cuu Long) ay ang pinakatimog na rehiyon, na karamihan ay kinapapalooban ng maliliit subalit maraming taong mga lalawigan sa wawa ng Ilog Mekong. Mayroong labindalawang lalawigan dito, kasama pa ang munisipalidad ng Can Tho.
Mga Kawing Panlabas
- Vietnam Tourism Naka-arkibo 2010-08-19 sa Wayback Machine.
- Decentralised Government in Vietnam Naka-arkibo 2006-03-05 sa Wayback Machine. (Cardozo Electronic Law Bulletin)