Wikaing Jeju

Ang Wikaing Jeju (Koreano:제주방언, Hanja:濟州方言) ay ang wikaing ginagamit sa pulo ng Jeju sa Korea. Malaki ang pinag-iba ng naturang wikain mula sa ibang wikain sa mismong lupain ng Korea, at nanatili pa ring nabubuhay sa naturang wikain ang mga sinaunang salita. Marami rin itong mga hiram na salita mula sa ibang wika, kabilang ang mga 240 salita mula sa Mongol, 53 mula Tsino, 50 mula Hapones, at 22 mula Manchu. Marami rin siyang salitang ipinapakita ang pagiging katutubo (maaaring mula sa wikang Tamna).

Ang malaking pinag-iba nito mula sa wikaing Seoul ay ang pormalidad at deperensya sa matatanda. Halimbawa, ang tagapagsalita ng Koreano ay sasabihing "annyeonghaseyo" (Hello) sa matanda, habang ang taga Jeju ay sasabihing "ban-gapsio" (ano nang ginagawa mo?).

Ponema

May mga siyam na patinig:ㅣ /i/, ㅔ /e/, ㅐ /ɛ/, ㅡ /ɨ/, ㅓ /ʌ/, ㅏ /a/, ㅜ /u/, ㅗ /o/, ㆍ /ɒ

Pagbabagong Ponolohikal

Gitnang Koreano /kj/ > Jeju /ʨ/ (e.g. Middle Korean /kjər/ > Jeju /ʨər/ "alon")
Gitnang Koreano /əːj/ > Jeju /i/ (e.g. Middle Korean /kəːj/ > Jeju /ki(ŋi)/ "alimango")

Bokabularyo

Mga Halimbawa:

Tagalog	Wikang Jeju (sa Hangul)	Jeju dialect (sa Revised romanization ng Koreano [RR])	Koreano (sa Hangul)	Koreano (sa RR)	Nota
“Maligayang pagdating!”	ᄒᆞᆫ저옵서예	honjeo opseoye!	어서 오세요	eoseo oseyo!
“ama”	아방	abang	아버지	abeoji
“ina”	어멍	eomeong	어머니	eomeoni
“lolo; matandang lalake”	하르방	hareubang	할아버지	harabeoji
“lola; matandang babae”	할망	halmang	할머니	halmeoni
“tiyo; gitnanang lalake”	아즈방	ajeubang	아저씨, 아주버니	ajeossi, ajubeoni
“tiya; gitnanang babae”	아즈망	ajeumang	아주머니, 아줌마	ajumeoni, ajumma
“kuya (ng babae)”	오라방	orabang	오빠, 오라비	oppa, orabi
“anak na babae”	ᄄᆞᆯ	ttɒl	딸	ttal
“ama ng asawang babae; manugang na lalake ng lalake”	가시아방	gasi-abang	장인	jang-in
“lalake”	ᄉᆞᆫ아이	sɒnai	남자, 사나이	namja, sanai
“babae”	지지바이	jijibai	여자, 계집애	yeoja, gyējibae
“dalaga”	비바리	bibari	처녀	cheonyeo
“tila hindi ganoon”	가물어	gamureo	설마	seolma
“leeg”	야개기	yagaegi	목	mok
“puno, halaman; kahoy”	낭	nang	나무	namu
“puno ng zelkova”	굴묵낭	gulmung-nang	느티나무	neuti-namu
“damo”	태역	taeyeok	잔디	jandi
“gulay”	송키	songki	채소	chaeso
“patatas”	지실	jisil	감자	gamja
“tuta”	강생이	gangsaeng-i	강아지	gang-aji
“pusa”	고냉이	gonaeng-i	고양이	goyang-i
“usa”	노리	nori	노루	noru
“palakol”	도치	dochi	도끼	dōkki
“bundok, burol”	오름	oreum	뫼, 메	moe, me
“tainga ng butil”	고고리	gogori	이삭	isak
“doon”	그디	geudi	거기	geogi
“dito”	이디	idi	여기	yeogi
“alimango”	깅이	ging-i	게	gē
“ibon”	생이	sæng-i	새	sǣ
“sigarilyas”	놈삐 or 무수	nomppi or musu	무우	muu
“medyas”	대비	daebi	양말	yangmal	Wikaing Jeju daebi < Japanese tabi ("tradisyonal na medyas na Hapones")
“baboy”	도새기	dosaegi	돼지	dwǣji
“pork”	돗괴기	dos-goegi	돼지고기	dwǣji-gogi
“itlog ng manok”	독새기	doksaegi	달걀 or 계란	dalgyal or gyeran
“litsugas”	부루	buru	상추	sangchu
“pagbago (sa katapusan ng isang transaksyong pampinansiya)”	주리	juri	거스름돈	geoseureum-don	Wikaing Jeju juri < Hapones tsuri (id.)
“alon”	절	jeol	물결 or 파도	mulkkyeol or pado
“lilang eulalia”	어욱	eouk	억새	eoksae
“maaga”	인칙	inchik	일찍	iljjik
“pulbo ng giniling na butil”	개역	gaeyeok	미숫가루	misut-garu
“buckwheat”	모물, 모몰, 모믈	momul, momol, momeul	메밀	memil
“alikabok”	몬독	mondok	먼지	meonji
“sisiw”	빙애기	bing-aegi	병아리	byeong-ari
“payong”	가사	gasa	우산	usan
“naglalakad na patpat, baston”	몽댕이	mongdaeng-i	지팡이	jipang-i

Tingnan din

Rejected proposal for a Jeju dialect Wikipedia

Kawing panlabas

Galbijim wiki page on the Jeju dialect

Ang lathalaing ito na tungkol sa Wika at Korea ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

Search