Kızılcahamam

Ankara'nın kuzeyindeki bir ilçe


Kızılcahamam, eski ismiyle Yabanabad,[3] Ankara ilinin kuzey kısmında yer alan bir ilçesidir. E5 Ankara-İstanbul Devlet karayolu üzerindedir. Kızılcahamam, Çubuk, Kahramankazan, Ayaş, Güdül, Çamlıdere ilçeleri ile Bolu ve Çankırı illeri arasında kalır. Dağlık ve ormanlık bir ilçe olan Kızılcahamam, 1712 kilometrekarelik bir alanı kaplar. İç Anadolu ile Karadeniz arasında geçişi sağlar. Köroğlu Dağları ilçenin en önemli dağı, Sakarya Irmağı'nın kollarından biri olan Kirmir Çayı da ilçedeki en önemli akarsudur. Ankara'ya içme suyu sağlayan Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar barajları Kızılcahamam Belediyesi sınırları içerisinde kalmaktadır.

Kızılcahamam
Kızılcahamam'ın kızılötesi görüntüsü
Kızılcahamam'ın kızılötesi görüntüsü
Ankara'nın Türkiye'deki konumu
Ankara'nın Türkiye'deki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAnkara
Coğrafi bölgeKaradeniz bölgesi
İdare
 • KaymakamCan Aksoy[1]
 • Belediye başkanıSüleyman Acar (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam1.762 km²
Rakım975 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam32,647
 • Kır
-
 • Şehir
27.507
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu06890
İl alan kodu0312
İl plaka kodu06

Tarihçe

Kızılcahamam'da yerleşimin ne zaman başladığı bilinmemekle beraber, ilk çağlara kadar uzanmadığı tahmin edilmektedir. İlk önce Hititlerin daha sonra da sırasıyla Friglerin, Lidyalıların, Perslerin, Galatların, Romalıların ve Bizanslıların hakimiyetinde kalmıştır. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Türkler Anadolu'nun her bir yerine akınlar yapmaya başlamışlar, 1073 yılında Ankara ve civarına gelerek çevreye yayılmışlardır. Oğuz boylarının adlarına Kızılcahamam ilçesinde ve çevresinde sıkça rastlamak mümkündür. Buna göre Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'ya yerleşen Oğuz Türkleri bugünkü bölge insanının kökenini teşkil etmektedir. 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Selçuklu Devleti Anadolu'ya akınlar yaparak 1073 yılında Ankara ve civarını ele geçirmişlerdir. Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla beyliklerin hüküm sürmesinden sonra 1356 yılında Osmanlı Sultanı Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman Paşa tarafından alınan Ankara ve civarı Osmanlıların eline geçmiştir. 1356 yılından itibaren Ankara Sancağı'na bağlı bir kaza olan Yabanabad'ın ilçe merkezi Demirciören köyü olmuştur. 1880 yılında ilçe merkezi bugünkü Pazar beldesine nakledilmiş ve 1915 yılına kadar buradan idare edilmiştir. Yol güzergahında olması ve şifalı suların bulunması sebebiyle ilçe merkezi 1915 yılında Pazar beldesinden alınarak Kızılcahamam'a taşınmıştır. Ankara yıllıklarında Kızılcahamam ismi Yabanabad olarak geçmektedir. Kızılcahamam için Evliya Çelebi Seyahatnâme'sinde,

On gün yaban ovasında gezdik, bu da Engürü (Ankara) sancağı içinde yüz parça mamur köyü olan Subaşılık'tır ve hafta pazarı olan bir ilçedir.

diyerek bahsetmektedir.[4]

Fosil kayıtları

Anadolu'daki ilk insansı kalıntıları Fikret Ozansoy tarafından Kızılcahamam ilçesinde bulunmuş ve bunlara Ankarapithecus meteai adı verilmiştir.[5][6]

Spor etkinlikleri

Kızılcahamamspor, Ankara ilinin yeşil-beyaz renkli köklü takımlarındandır.

Gazi Üniversitesi Kızılcahamam MNT Kadın Futbol Takımı, Kadınlar 1. Ligi'nde mücadele etmektedir.

Kızılcahamam Güreş Takımı, bazı başarılar yakalamış olup Türklerin "ata sporu" sayılan güreşi ilçede yaşatmaktadır. Ayrıca her yıl ilçe festivallerinde geleneksel olarak yağlı güreş müsabakaları yapılmaktadır.

Turizm

Kaplıcalar

Roma döneminden beri kullanıldığı bilinen Kızılcahamam kaplıcaları Türkiye çapında ün kazanmıştır. Kızılcahamam genellikle Soğuksu Millî Parkı, kaplıcaları, otelleri, maden suları, tarihi yerleri ve festivalleri ile tanınır. Termal suları'nın pek çok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. Ankara'ya yakınlığı nedeniyle özellikle hafta sonları çok sayıda günübirlik ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Pazar günleri kurulan ilçe pazarında civar köylerden gelen köylüler, getirdikleri yöresel ve doğal ürünleri pazarlarlar. Son yıllarda yapılan büyük oteller kongre ve toplantılara ev sahipliği yapmakta, bu yolla ilçe turizmine büyük katkılar sağlamaktadırlar.

Şehitler Ağacı

Türkiye Cumhuriyetinde, 1980 yılından bu güne kadar, görevi başında yaşamını yitirmiş askerleri temsilen, askerlerin künyelerinin asılı olduğu anıt bir sedir ağacı bulunmaktadır.[7] Anıt ağacın önünde 81 ilden getirilen toprak konularak oluşturulmuş Türkiye Haritası vardır.[8]

Nüfus

YılToplamŞehirKır
1927[9]53.67853553.143
1935[10]52.7821.13151.651
1940[11]55.3431.40953.934
1945[12]57.0901.98955.101
1950[13]61.9222.05359.869
1955[14][a]45.6973.25942.438
1960[15]47.2284.12443.104
1965[16]42.6495.20237.447
1970[17]36.6456.01730.628
1975[18]36.6867.05029.636
1980[19]35.5138.62026.893
1985[20]32.16210.79621.366
1990[21]34.45612.85621.600
2000[22]33.62316.19517.428
2007[23]25.28816.6558.633
2008[24]25.90016.7679.133
2009[25]25.52216.8108.712
2010[26]25.20316.7268.477
2011[27]24.96616.6058.361
2012[28]24.63516.5048.131
2013[29]26.69426.694veri yok
2014[30]25.76725.767veri yok
2015[31]25.17925.179veri yok
2016[31]25.02125.021veri yok
2017[31]24.94724.947veri yok
2018[31]32.64732.647veri yok
2019[31]28.35028.350veri yok
2020[31]27.50727.507veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Yönetim

Kızılcahamam Adalet Sarayı (Ocak 2018)

Belediye başkanları

YılAdParti
1984Fethi AlbayrakANAP
1989Esen Ali SezenDYP
1994Yaşar YıldırımBBP
1999Salih ÖztürkMHP
2004Adem ÖzbeklerAK Parti
2009Coşkun ÜnalMHP
2014Muhittin GüneyAK Parti[32]
2019Süleyman Acar

Ulaşım

Kızılcahamam Ankara'ya 79 km, E-89 kara yolu ve TEM otoyoluyla 45 dakika uzaklıktadır. Esenboğa Havaalanı'na ise 1 saat uzaklıktadır. İstanbul'a kara yolu ile uzaklığı da 350 km'dir.

Notlar

Kaynakça