Yenimahalle
Yenimahalle, Ankara ilinin metropol ilçelerinden biridir.
| Yenimahalle | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Ankara |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Türker Çağatay Halim [1] |
| • Belediye başkanı | Fethi Yaşar (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 274,16 km² |
| Rakım | 830 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 663,580 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 06170 |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | 06 |
Tarih
Yenimahalle, 1946-1949 yıllarında ilin imarı Ankara Belediye Başkanı Ragıp Tüzün tarafından Ankara'nın yakın yerleşim alanı olarak planlanmış ve 1950 yıllarında dar gelirli işçi ve memur vatandaşları konut sahibi yapmak gayesi ile ikişer katlı olarak kurulmaya başlanmış, bugünkü gibi hızlı bir gelişme gösteren Yenimahalle, 1 Eylül 1957 tarihinde ilçe merkezi hâline getirilmiştir.[3]
Coğrafya
Yenimahalle, ilçe merkezi haricinde engebeli bir arazide kurulmuştur. Denizden yüksekliği 830 metredir. İlçenin yüzölçümü 274 km²'dir.
Komşu illerden gelen Çubuk Çayı, Hatip Çayı ve İncesu Deresi, ilçenin Akköprü mevkiinde birleştikten sonra Çiftlik, Güvercinlik ve Etimesgut'tan geçerek Sincan'a bağlı olan Osmaniye köyü'nün yakınındaki Akıncı Ovası'ndan gelen Ova Çayı ile birleşerek Ankara Çayı adını alır ve Sakarya Nehri'nin büyük bir kolu olarak Polatlı sınırlarına kadar girer. Yenimahalle ilçesi, kuzeyde Kahramankazan, doğuda Keçiören ve Altındağ, güneyde Etimesgut ve Çankaya, batıda ise Sincan ilçesi ile komşudur.
Güney ve kuzey olarak birbirinden kopuk iki parçalı halde bulunan Yenimahalle sınırlarını tek parça haline getiren yeni düzenlemeyle, ilçenin kuzey bölümü korunarak; kuzey bölümünden tamamen kopuk olan Güney bölümündeki; Dodurga ve Alacaatlı mahallelerinin çevre yolunun dışında kalan ile Aşağıyurtçu, Yukarıyurtçu, Balıkuyumcu, Fevziye ve Şehitali mahalleleri tüm sınırlarıyla birlikte Etimesgut’a bağlanmış, Dodurga ve Alacaatlı mahallelerinin çevre yolunun doğusunda kalan ana bölümleri ile Çayyolu, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Ümit, Koru, Konutkent ve Yaşamkent mahalleleri tüm sınırları ile Çankaya’ya bağlanmıştır. Bu değişiklikten sonra Yenimahalle ilçesinin yüzölçümü ve nüfusu ciddi olarak düşmüştür.[4]
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[5] | 97.650 | 67.636 | 30.014 |
| 1965[6] | 122.166 | 86.222 | 35.944 |
| 1970[7] | 175.528 | 133.347 | 42.181 |
| 1975[8] | 246.154 | 198.643 | 47.511 |
| 1980[9] | 330.908 | 270.016 | 60.892 |
| 1985[10][a] | 382.205 | 360.573 | 21.632 |
| 1990[11][b] | 351.436 | 343.951 | 7.485 |
| 2000[12] | 553.344 | 534.109 | 19.235 |
| 2007[13] | 614.778 | 614.778 | veri yok |
| 2008[14] | 609.887 | 609.887 | veri yok |
| 2009[15] | 625.826 | 625.826 | veri yok |
| 2010[16] | 648.160 | 648.160 | veri yok |
| 2011[17] | 668.586 | 668.586 | veri yok |
| 2012[18] | 687.042 | 687.042 | veri yok |
| 2013[19][c] | 591.462 | 591.462 | veri yok |
| 2014[20] | 608.217 | 608.217 | veri yok |
| 2015[21] | 632.286 | 632.286 | veri yok |
| 2016[21] | 644.543 | 644.543 | veri yok |
| 2017[21] | 659.603 | 659.603 | veri yok |
| 2018[21] | 663.580 | 663.580 | veri yok |
| 2019[21] | 687.093 | 687.093 | veri yok |
| 2020[21] | 695.395 | 695.395 | veri yok |
| 2021[21] | 703.809 | 703.809 | veri yok |
| 2022[21] | 704.652 | 704.652 | veri yok |
| 2023[21] | 701.638 | 701.638 | veri yok |
Not: 2004 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Yönetim
Belediye başkanları
| Yıl | Ad | Parti |
|---|---|---|
| 1984 | Mustafa Vuran | ANAP |
| 1989 | Abdurrahman Oğultürk | SHP |
| 1994 | Abdurrahman Oğultürk | SHP |
| 1999 | Tuncay Alemdaroğlu | CHP |
| 2004 | Ahmet Duyar | AK Parti |
| 2009 | Fethi Yaşar | CHP |
| 2014 | Fethi Yaşar | CHP |
| 2019 | Fethi Yaşar | CHP[22] |
| 2024 | Fethi Yaşar | CHP[23] |
İdari durum
Yenimahalle, Ankara ilinin merkezi ilçelerinden biri olup, 1957 yılında kurulmuştur. İlçede 54 mahalle bulunmaktadır. Kırsal mahallelerin (köylerin) yarısı arazi ve yerleşim durumu itibarıyla ova üzerindedir. Diğer yarısı engebeli arazi üzerine kurulmuştur.
Ekonomik durum
İlçenin şehir kesiminde oturanların çoğunluğu memur ve işçilerdir. Son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren ilçede ticaret ile ilgilenen kişilerin sayısı artmıştır.
Son yıllarda Ankara ilinin yeni yerleşim alanı olarak ön sıralara geçen bu ilçede, özellikle D-100 Devlet Karayolu çevresinde yerleşim alanları ve sanayi ağırlık kazanmaktadır. Batıkent yerleşim alanı, Aselsan ile tüzel ve özel kişilere ait fabrikaları ve özellikle Macun Mahallesi sınırları içerisinde kurulan Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi (OSTİM) ile ATB İş Merkezi, İvedik Organize Sanayi Bölgesi, Öz Ankara Toptancılar Sitesi, Yıldız Sanayi Sitesi, Erciyes İşyerleri, Başkent Oto Sanayi ve GİMAT bulunmaktadır.
Birçok alışveriş merkezi (AVM) bu ilçede yer almaktadır. ANKAmall, ACity Premium Outlet, Armada, Atlantis, Batı Park, Gimart, Meydan Batıkent ve Podium alışveriş merkezleri bu ilçede bulunmaktadır.
Ankara'nın en büyük mezarlığı olan Karşıyaka Mezarlığı da bu ilçede bulunmaktadır.
İlçede Binası Bulunan Önemli Kamu Kurumları
- Polis Akademisi Çamlıca Yerleşkesi
- Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı
- İçişleri Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı
- Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
- Gelir İdaresi Başkanlığı Eğitim Merkezi
- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü
- Göç İdaresi Başkanlığı
- Devlet Arşivleri Başkanlığı
- Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
- Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü
- Türk Patent ve Marka Kurumu
- Ankara Büyükşehir Belediyesi
- Cumhurbaşkanlığı Sarayı
Tarihî ve turistik yerler
Akköprü
İlçenin tarihini vurgulayan eserler arasında Bizans döneminde yaptırılmış, Selçuklu hükümdarı 1. Alaaddin Keykubât döneminde onarılmış Bağdat Ticari Yolu ile Ankara Çayı üzerinde bulunan Akköprü, bu ilçenin Varlık mahallesindeki İstanbul Devlet Asfaltı'nın kenarında olup, 4 büyük, 3 küçük olmak üzere 7 kemerden oluşmuştur ve tarihî özelliğini korumaktadır.[24][25]
Atatürk Orman Çiftliği
Atatürk tarafından parası bizzat ödenmek kaydı ile 5 Mayıs 1925 tarihinde kurulan Atatürk Orman Çiftliği ilçe sınırları içerisinde olup, halka dinlenme ve örnek çalışmaları ile hizmetini sürdürmektedir.
Ankara Hayvanat Bahçesi, Atatürk Orman Çiftliği içerisindedir. Atatürk'ün direktifi ile 29 Ekim 1940 tarihinde hizmete açılmıştır. Kuruluş amacı, halka yerli ve yabancı hayvan çeşitlerini tanıtmak ve özelliklerini öğretmek, hayvan ve doğa sevgisini aşılamaktır. Bugün 178 çeşit hayvan barındırmaktadır. Yılda ortalama 1 milyon insan tarafından ziyaret edilmektedir.
75. Yıl Ankara Hipodromu
1988 yılında yapılan ve hizmete giren 75. Yıl Ankara Hipodromu, 1.383.282 m² alan üzerine kurulmuş olup, tribün binası, zemin ve 4 kattan oluşmaktadır. Tribün binasında 8 adet yürüyen merdiven, 6 adet asansör, numaralı localar, seyir terasları, Cumhurbaşkanı ve kordiplomatik locası vardır. 6.400'ü ayakta, 2.300'ü oturan olmak üzere 8.700 seyirci kapasitelidir.