Pol Pot
Pol Pot (kxmer. ប៉ុល ពត - Pŏl Pôt – taxallusi, Shimoliy Kambodja xalqi yoki plantatsiyalardagi qullar uchun kambodjacha nom), haqiqiy ismi – Salot Sar; (1925-yil yoki 1928-yil 19-may, Prek Sbauv, Fransiyaning Kambodja protektorati, Fransiya Hindixitoyi – 1998-yil 15-aprel, An Long Veng, Oddar Meanchey viloyati) – kambodjalik siyosat va davlat arbobi, Kambodja Kommunistik partiya Markaziy qoʻmitasi Bosh kotibi (1963-1981), Kambodja Bosh vaziri (1976-1979), Qizil kxmerlar harakati rahbari. Oʻzini stalincha versiyada marksizm–leninizm izdoshi va Stalinning shogirdi deb hisoblagan, Pol Pot davlat arbobi sifatida shakllangan[2][3]. Xuddi shu sababdan SSSRning Stalindan keyingi rahbariyatini revizionizm va haqiqiy marksizm-leninizmdan ogʻgan deb tanqid qiladi[2]. Natijada Qizil kxmerlarning SSSR va sotsialistik lagerning koʻpgina boshqa mamlakatlari bilan munosabatlarida dushmanlik yuzaga kelgan, uning rejimi tashqi siyosatida Xitoyning yordamiga tayangan.
| Pol Pot | |
|---|---|
ប៉ុល ពត | |
 | |
| Kambodja Kommunistik partiyasi Bosh kotibi | |
| Mansab davri 1963-yil 22-fevral – 1981-yil 6-dekabr | |
| Prezident | Khieu Samphan |
| Deputat |
|
| Oʻtmishdoshi | Tou Samouth (1962) |
| Vorisi | lavozim bekor qilingan (partiya tarqatib yuborilgan) |
| Demokratik Kambodja Bosh vaziri | |
| Mansab davri 1976-yil 25-oktyabr – 1979-yil 7-yanvar | |
| Prezident | Khieu Samphan |
| Deputat |
|
| Oʻtmishdoshi | Nuon Chea |
| Vorisi | Pen Sovan (1981) |
| Mansab davri 1976-yil 14-aprel – 1976-yil 27-sentyabr | |
| Oʻtmishdoshi | Khieu Samphan |
| Vorisi | Nuon Chea |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi | Salot Sar 19-may 1925-yil Prek Sbauv, Kampong Thom viloyati, Kambodja, Fransiya Hindixitoyi |
| Vafoti | 15-aprel 1998-yil (72 yoshda) Choam, Trapeang Prei, Anlong Veng, Oddar Meanchey, Kambodja 14°21′14″N 104°07′17″E / 14.353862°N 104.121282°E G O |
| Siyosiy partiyasi |
|
| Boshqa siyosiy birlashmalari | Fransiya Kommunistik partiyasi (1950-yillar) |
| Turmush oʻrtogʻi |
|
| Bolalari | Sar Patchata [1] |
| Taʼlim | EFREI (darajasi nomaʼlum) |
| Imzosi |  |
| Harbiy xizmatlari | |
| Mansubligi |
|
| Xizmat yillari | 1963–1997 |
| Unvoni | General |
| Janglari |
|
Pol Pot boshchiligida kommunizm qurish maqsadi bilan jamiyatni tubdan qayta qurishga harakat qilindi, bu ommaviy qatagʻon, etnik tozalash va ocharchilik bilan kechadi. Uning hukmronligi davridagi voqealarda, turli maʼlumotlarga koʻra, 1 milliondan 3 milliongacha odam halok boʻlgan[4][5][6]. Keyinchalik ushbu hodisa Kambodja genotsidi deb nomlana boshlangan. 1979-yilda Vyetnam istilosi natijasida qizil kxmerlar rejimi hokimiyatdan olib tashlangan. Pol Pot Kambodja oʻrmonlarida yashiringan hamda keyingi yillarda Vyetnam va u qoʻllab-quvvatlagan rejimga qarshi kurashgan tashkilotga rahbarlik qilishda davom etgan. 1998-yilda Pol Pot oʻz sheriklari tomonidan uy qamogʻiga olingan va koʻp oʻtmay vafot etgan. Birlashgan Millatlar Tashkiloti koʻmagida tuzilgan sud keyinchalik uning bir qator sheriklarini genotsidda ayblab hukm qilgan boʻlsa-da, Pol Pot javobgarlikka tortilmadi.