Turkiya—Suriya zilzilasiga gumanitar yordam (2023)

Arab ligasi

Arab davlatlari uyushmasi Bosh kotib Ahmad Abu Gayt ushbu gumanitar ofatdan jabr koʻrganlarga xalqaro yordam berilishini soʻradi^[1].

Yevropa ittifoqi

Yevropa Ittifoqining inqirozni boshqarish va gumanitar aʼzosi Yanes Lenarchič Yevropa Ittifoqining fuqarolik muhofazasi mexanizmi ishga tushganini hamda Favqulodda vaziyatlarda harakatni muvofiqlashtirish markazi Yevropadan qutqaruv guruhlarini muvofiqlashtirganini eʼlon qildi^[2].

Birlashgan Millatlar tashkiloti

Birlashgan Millatlar Tashkiloti Turkiyaga hamdardlik maktubi yubordi va BMT yigʻilishida halok boʻlganlar uchun bir daqiqalik sukut saqladi^[3]. „BMT Qochqinlar boʻyicha Oliy Komissarligi (UNHCR) Turkiya va Suriyadagi halokatli zilzilalardan jabr koʻrgan xalq bilan birdam“, — dedi BMTning Qochqinlar boʻyicha Oliy komissari Filippo Grandi.

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti Prezidenti Tedros Adhanom Gebreyesus „Bugun ertalab JSSTning shoshilinch tibbiy yordam guruhlari Turkiya va Suriyadagi zilzila oqibatida yengil jarohatlanganlarga asosiy tibbiy yordam koʻrsatish uchun harakat qilishdi“ deya xabar berdi^[4] .

NATO

NATO ning Bosh kotibi Jens Stoltenberg „Biz bu dahshatli zilziladan keyin ittifoqdoshimiz Turkiya bilan toʻliq birdammiz. Prezident Erdogʻan va Tashqi ishlar vaziri Chavushoʻgʻli bilan aloqadaman. NATOga aʼzo davlatlar hozirda qoʻllab-quvvatlashga safarbar qilingan“ deb maʼlumot berdi^[5].

Turkiy davlatlar tashkiloti

Turkiy davlatlar tashkiloti zilzilalarda hayotdan koʻz yumganlarga hamdardlik bildirdi va Turkiyan bilan hamdard ekanliklarini maʼlum qildi^[6].

Afgʻoniston

Islom Amirligi (IEA) zilzila qurbonlariga 15 million AFN (166 ming dollar) yordam berishini maʼlum qildi^[7].

Albaniya

 Albaniya favqulodda qutqaruvchilar va tibbiyot xodimlaridan iborat 53 kishilik iborat guruh yubordi^[8]. Bundan avvalroq Albaniya Bosh vazir Edi Rama „birdamlik qutqaruv missiyasi“ 6-fevralda joʻnab ketishini aytgan edi.

Amerika Qoʻshma shtatlari

AQSh Prezidenti Joe Biden Turkiyadagi zilzilaga „AQSh tomonidan zudlik bilan javob berishga ruxsat berganini“ va „AQSh tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan gumanitar sheriklar“ Suriyada javob berayotganini aytdi^[9]. Amerika Qoʻshma Shtatlari Xalqaro Taraqqiyot Agentligi (USAID) Turkiyaga ikki shahar qutqaruv guruhini yuborganini aytdi^[10]. Jamoalar VA-TF1 — 79 kishi va 6 itdan, CA-TF2 — 78 aʼzodan iborat boʻlgan^[11].

Argentina

Argentina Tashqi ishlar vazirligi bayonotiga koʻra, Janubiy Amerika mamlakatining taklifi xayriya omborlarini boshqarish, shuningdek, BMT QOQK uylarini yigʻish va ularni boshqarish boʻyicha tajribaga ega boʻlgan ijtimoiy-sanitariya, psixologik-ijtimoiy va travmadan keyingi yordam hamda logistika xodimlarini oʻz ichiga oladi. Jabrlangan odamlar uchun lagerlar va boshpanalar bunyod etish ishlari amalga oshiriladi. Bundan tashqari, Argentina suvni tozalash uchun planshetlar va dezinfektsiyalash vositalarini taklif qilgan^[12].

Armaniston

Armaniston Bosh vaziri Nikol Pashinyan Armaniston yordam berishga tayyorligini aytgan^[13]. 2023-yil 7-fevralda Pashinyan Turkiya Prezidentlari va Suriya Prezidenti bilan telefon orqali suhbat o‘tkazdi, shundan so‘ng Armaniston hukumati Turkiya va Suriyaga qidiruv-qutqaruv guruhlar va oziq-ovqat yordamijo‘natishini tasdiqladi^[14].

Avstraliya

Avstraliya Bosh vaziri Anthony Albanese Turkiya va Suriyadagi tiklanishga yordam berish uchun 10 million dollarlik dastlabki gumanitar yordam mablagʻini joʻntgan. Albanese, shuningdek, ushbu mintaqadagi hozirgi paytda azob chekayotgan odamlarning qaygʻusiga hamdard ekanliklarini bildirdi^[15]. U ham Avstraliya Turkiyaga 72 kishidan iborat qidiruv-qutqaruv guruhi yuborilishini maʼlum qildi^[16].

Avstriya

 Avstriya Kansleri Karl Nehammer Avstriyaning Turkiyaga tabiiy ofatlarga yordam berish bo‘limidan 84 askar jo‘natishini maʼlum qildi va yordam tashkilotlari uchun 3 million yevro vaʼda qilgan^[17].

Bangladesh

 Bangladesh dushanba kungi dahshatli zilziladan so‘ng qidiruv-qutqaruv ishlarini olib borish uchun O‘t o‘chirish xizmati va fuqarolik mudofaasi (DSCD)dan 12 kishilik qutqaruv guruhi Turkiyaga jo‘natilgan. FSCDning 12 kishilik qutqaruv guruhi Bangladesh Qurolli Kuchlari Departamenti tomonidan Bosh vazirning topshirigʻiga binoan yuborilgan qoʻshma yordam guruhi bilan birga joʻnatilish uchun tayyorgarlik qilingan^[18].Bangladesh sodir boʻlgan dahshatli zilzila munosabati bilan 9-fevral kuni bir kunlik davlat motam eʼlon qildi^[19]. Bangladesh Turkiyaga 46 kishilik tibbiy va qutqaruv guruhini qutqaruv jihozlari, dori-darmonlar, chodirlar va oziq-ovqatlar bilan birga yubordi. Qutqaruv guruhiga Bangladesh armiyasining 24 nafar aʼzosi, Bangladesh oʻt oʻchirish xizmati va fuqarolik mudofaasining 12 nafar xodimi hamda bir jurnalist bilan birga 10 nafar tibbiyot mutaxassisi kiradi. Qutqaruv guruhiga Bangladesh armiyasining podpolkovnik Md Ruhul Amin, PSC boshchilik qiladi. Ular Turkiyaga Bangladesh havo kuchlari C-130J transport samolyoti bilan jo‘nab ketishdi^[20][21]. 10-fevral kuni jamoa vayronalar ostidan 17 yoshli qizni tiriklayin chiqarib oldi^[22]. Turkiyaning Dakkadagi elchixonasi Bangladesh xalqini Turk Havo Yoʻllari koʻmagida TIKA (Turk hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi) kampaniyasi orqali zaruriy mahsulotlar koʻrinishida qoʻllab-quvvatlashga chaqirdi. Turk Havo Yoʻllari Turkiyaga yordamni bepul yetkazishni taklif qildi va Bangladesh hukumati gumanitar yordamning tez yetkazib berilishini taʼminlash uchun bojxona talablarini bajarishda yordam beradi^[23]. Bangladesh, shuningdek, Bangladesh havo kuchlarining C-130J transport samolyotida zarur miqdordagi chodir, adyol va quruq oziq-ovqatdan iborat 11 tonna gumanitar yordam va dori-darmonlarni Suriyaga yubordi^[24].

Belgiya

 Belgiya tibbiy yordam koʻrsatish uchun B-FAST guruhini yubordi. Flamand bosh vaziri Jan Jambon yordam uchun 200 ming yevro vaʼda qildi^[25].

Flandriya

Jan Jambon, Flandriya Prezidenti Belgiyadagi Vazir-Prezidenti yordam uchun €200 000 vaʼda qildi^[26] Flamand Qizil Xoch jamiyati oʻz mablagʻlarining 200 000 yevrosini joʻnatdi^[27].

Birlashgan arab amirliklari

 BAA Turkiyada dala kasalxonasini tashkil etishga vaʼda bergan edi^[28]. Prezident Muhammad bin Zoid Al Nahayon zilzila oqibatlarini bartaraf etish uchun Turkiya va Suriyaga umumiy qiymati 100 million dollar (har biriga 50 million dollar) miqdorida yordam paketini taqdim etishni buyurdi^[29].

Bolgariya

 Bolgariyadagi Turkiyaning elchisi Aylin Sekizkökning soʻzlariga koʻra, mamlakat yordam taklif qilgan birinchilardan boʻlib aytgan Ozarbayjondan keyingi ikkinchi oʻrinda turadi^[30]. Yevropa Ittifoqi mamlakatlari orasida birinchilardan boʻlib tibbiy qutqaruv guruhlarini, shu jumladan Bolgariya Harbiy-havo kuchlarining ikkita C-27J Spartan samolyotini, Harbiy tibbiyot akademiyasi tibbiy guruhi, yongʻin xavfsizligi va aholini muhofaza qilish xizmati va Sofiya munitsipaliteti yordamini taklif qildi. Shunga koʻra, Ichki ishlar vazirligi 78 nafar oʻt oʻchiruvchi va qutqaruvchini qutqaruv vositalari, itlar va 20 ta texnika bilan, Bolgariya Qizil Xoch jamiyati esa Togʻli qutqaruv xizmatidan 12 nafar qutqaruvchi va besh itdan iborat qidiruv-qutqaruv guruhi, Mudofaa vazirligining Harbiy tibbiyot akademiyasidan 4 nafar jarrohlar guruhi va Sofiya shahar maʼmuriyati Favqulodda vaziyatlar boʻlimining 16 nafar qutqaruvchisini yubordi^[31][32]. Yordam jamoalari Adana Shakirpasha aeroportiga Bolgariya havo kuchlarining C-27J Spartan samolyotlari orqali amalga shirilgan beshta parvozlar orqali^[33], oʻt oʻchiruvchilarning bir qismi Plovdivdan quruqlik orqali 21 ta tez yordam mashinasi bilan yetib borishgan. 9-fevral kuni havo orqali qo‘shimcha 20 ta o‘t o‘chiruvchi, Sofiyadagi kasalxonalar va shahar tez yordam xizmatidan 30 nafar ko‘ngilli shifokorlar, hamshiralar va feldsherlar yuboriladi^[34][35][36].

Bosniya va Gersogaviniya

Xavfsizlik vaziri Nenad Nešićning aytishicha, Bosniya va Gertsegovina yordam koʻrsatish uchun 50 nafar fuqarolik mudofaa agentini yuboradi^[37].

Buyuk Britaniya

Buyuk Britaniya tashqi ishlar vaziri James Cleverly, 76 nafar qidiruv-qutqaruv mutaxassisi, uskunalari va qutqaruv itlarining Gaziantepga yetib borishini aytdi^[38][39].Buyuk Britaniya Suriyada faoliyat yurituvchi Oq dubulgʻalilar tashkilotiga 3,8 million funt sterling yubordi va yana 3 million funt sterling berishga vaʼda qildi^[40]. Premer-liga Favqulodda vaziyatlar qoʻmitasiga £1 million xayriya qildi^[41]. Sharqiy London masjidi Buyuk Britaniyaning Islomiy yordam, Diyanet va boshqa xayriya tashkilotlari bilan hamkorlikda zilzila qurbonlari uchun 60 000 funt sterling jamgʻardi^[42].

Braziliya

 Braziliya Itamarati zilziladan jabr koʻrgan aholiga gumanitar yordam koʻrsatayotgani haqida rasmiy kommyunikeda eʼlon qilgan^[43].

Daniya

 Daniya Taraqqiyot boʻyicha hamkorlik vaziri Dan Jørgensen Daniya hukumati Suriya va Turkiyaga asosiy gumanitar yordam uchun 30 million DKK (4 million yevro) ajratishini aytdi^[44]. Favqulodda vaziyatlarni muvofiqlashtirish uchun sunʼiy yoʻldosh va elektron uskunalarga ega 12 kishilik Daniya-Finlandiya-Shvetsiya Texnik yordam va qoʻllab-quvvatlash guruhi Turkiyaga joʻnatildi^[45].

Eron

 Eron Prezidenti Ebrahim Raisi Eron „zudlik bilan yordam“ berishga tayyorligini maʼlum qildi. Tashqi ishlar vazirligi voizi Nasser Kanaani, Eron qoʻshnimiz Turkiya va Suriyaga sogʻliqni saqlash va yordam guruhlarini yuborishga tayyorligini bildirdi. U yordamni „axloqiy, insoniy va islomiy masʼuliyat“ deya taʼriflagan^[46][47]. Eron 7-fevral kuni Suriyaga 45 tonna dori-darmon, oziq-ovqat, chodir va adyol yetkazib berdi^[48]. Suriya fuqaro aviatsiyasi boshqarmasi boshlig‘i Bassem Masurning aytishicha, samolyotlar yuk ortlangan holda gumanitar yordam sifatida yetib kelmoqda^[49].

Estoniya

 Estoniya Bosh vaziri Kaja Kallas Estoniya shahar qidiruv-qutqaruv va tibbiy guruhlarni yuborishga tayyorligini aytgan^[50].

Falastin

 Falastinning Suriyadagi elchisi 8 nafar falastinlik qochqin, jumladan, uch nafar bola halok bo‘lganini maʼlum qildi^[51]. Prezident Mahmud Abbos mamlakatning Damashqdagi elchixonasiga qurbonlarning oilalarini qo‘llab-quvvatlash uchun zarur bo‘lgan barcha narsalarni taqdim etishni buyurdi^[52]. Falastin maʼmuriyati Suriya va Turkiyaga fuqarolik mudofaasi hamda tibbiy guruhlardan iborat ikkita gumanitar missiya yuborishi rejalashtirilgan^[53].

Filippin

 Filippin Prezident Bongbong Marcos Filippinning 85 nafar xodimi, jumladan Milliy Mudofaa Departamenti va Metro Manila taraqqiyot boshqarmasi tibbiyot xodimlari va muhandislari chorshanba kuniyoq Turkiyaga uchishga tayyorligini aytdi^[54].

Finlandiya

 Finlandiya Prezidenti Sauli Niinistö Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdogʻanga maktub yoʻllab hamdardlik bildirdi. Bosh vazir Sanna Marin ham Twitterʼda hamdardlik bildirdi^[55]. Taraqqiyot hamkorlik va tashqi savdo vaziri Ville Skinnari Finlandiya hukumati Suriya va Turkiyaga asosiy gumanitar yordam uchun 1 million yevro ajratishini aytgan^[56]. Favqulodda vaziyatlarni muvofiqlashtirish uchun sunʼiy yoʻldosh va elektron uskunalarga ega 12 kishilik Daniya-Finlandiya-Shvetsiya Texnik yordam va qoʻllab-quvvatlash guruhi Turkiyaga joʻnatildi^[45].

Fransiya

 Fransiya Ichki ishlar vaziri Gerald Darmaninning aytishicha, Fransiya 139 nafar fuqaro xavfsizligini qutqaruvchi xodimlarni yuboradi^[57]. Fransiya suriyaliklar uchun BMT va nohukumat tashkilotlari orqali tarqatiladigan 12 million yevro miqdoridagi yordam pulini berishga vaʼda berdi^[58].

Germaniya

 Germaniya Kansleri Olaf Scholz va tashqi ishlar vaziri Annalena Baerbock yordam berishga vaʼda qilishdi^[59]. Germaniya, shuningdek, Turkiya va Suriyaga yordam berish uchun 26 million yevro ajratdi hamda yordam yuklarini joʻnatdi^[60]. Fuqaro muhofazasi agentligi THW Turkiyaga 50 kishi va 7 itdan iborat qidiruv-qutqaruv guruhini yubordi^[61] Germaniya, shuningdek, Turkiya va Suriyaga yordam berish uchun 26 million yevro ajratdi hamda yordam yuklari ortilgan samolyot yetkazildi^[60].

Gretsiya

 Gretsiya 21 nafar oʻt oʻchiruvchi, 2 qutqaruvchi it va maxsus qutqaruv mashinasi Lockheed C-130 Hercules bilan Elefsinadan Turkiyaga joʻnatildi. Jamoa ortidan o‘t o‘chirish brigadasi ofitser-muhandis, 5 nafar shifokor va Milliy shoshilinch tibbiy yordam markazi qutqaruvchilari bordi^[62]. Bosh vazir Kyriakos Mitsotakis Turkiya prezidentiga qo‘ng‘iroq qilib, zilzila oqibatlarini bartaraf etishga yordam berishga vaʼda bergan^[63]. Tashqi ishlar vaziri Nikos Dendias va Mudofaa vaziri Panos Panagiotopulos turk hamkasblari Mavlud Chavushoʻgʻli va Hulusi Akar bilan suhbatlashib, hamdardlik va yordam berishga tayyorligini bildirdi^[64][65].8-fevral kuni yana qutqaruv guruhlari Gretsiyadan Turkiyaga jo‘nab ketdi, guruh tarkibi 15 nafar o‘t o‘chiruvchi va 3 nafar qutqaruvchidan iborat edi^[66]. Ko‘rpa-to‘shak, kiyim-kechak, sut kukuni, tagliklar, salfetkalar, kir yuvish vositalari, doka, qo‘l gipslari, shaxsiy gigiyena vositalari, niqoblar, qo‘lqoplar, antiseptiklar va tibbiy asbob-uskunalar kabi yordam vositalarini yig‘ish bo‘yicha respublika miqyosidagi aksiyalar Afina va Salonikidagi insonparvarlik tashkilotlari hamda idoralari^[67] tomonidan amalga oshirilgan boʻlib, unda, kichik shaharlarda mahalliy munitsipalitetlar^[68][69][70] va futbol federatsiyalarifaol ishtirok etgan^[71]. Bundan tashqari, Gretsiya Bosh vaziri Turkiyaga sogʻliqni saqlash va tibbiy asbob-uskunalar va oilalar sigʻadigan va koʻchma klinika sifatida foydalanish mumkin boʻlgan 7500 koʻrpa-toʻshak, 1500 karavot va 500 chodir kabi asosiy ehtiyojlar bilan toʻla 5 ta samolyotni yuborishni buyurdi^[72].O‘sha kuni grek qutqaruvchilari Hataydagi vayronalar ostidan odamlarni, jumladan kamida to‘rt nafar bolani olib chiqqani haqidagi xabarlar va tasvirlar eʼlon qilindi^[73].9-fevral kuni Yevropa Kengashi yig‘ilishiga kelgan Gretsiya Bosh vaziri Mitsotakis Bryusselda Turkiya uchun donorlar konferensiyasi o‘tkazishni taklif qildi, buning natijasida zarar ko‘rgan hududlarni tiklash uchun qo‘shimcha moliyaviy manbalar topilishi mumkin hamda Gretsiya bu borada yordam berishini maʼlum qildi^[74][75].

Gruziya

 Gruziya Bosh vaziri Irakli Garibashvili Turkiyaga favqulodda yordam koʻrsatishni buyurdi. Tegishli qutqaruv jihozlari va mexanizmlari bilan 60 nafar oʻt oʻchiruvchi Turkiyaga joʻnatildi^[76]. 8-fevral kuni 40 kishidan iborat qo‘shimcha guruh yuborildi^[77]. Gruziya hukumati zilziladan jabr ko‘rgan aholiga gumanitar yordam ko‘rsatish uchun 1 million Gruziya larisi ajratdi^[78][79].

Hindiston

 Hindiston bosh vaziri Narendra Modi Hindiston „ushbu fojia bilan kurashish uchun har tomonlama yordam berishga tayyor“ ekanligini aytdi^[80]. Hindistonning tabiiy ofatlarga qarshi kurash milliy kuchlaridan (NDRF) 100 nafar xodimdan iborat maxsus o‘qitilgan it otryadlari va uskunalari bo‘lgan ikki guruh qidiruv-qutqaruv ishlarini olib borish uchun ofat hududiga jo‘nashga tayyor. Turkiya hukumati bilan kelishilgan holda tibbiy guruhlar tayyorlangan va yordam materiallari bilan yuborilgan^[81]. Hindiston armiyasi Turkiyadagi zilzila sababli 89 kishilik tibbiy guruhni safarbar qildi. Ular 30 o‘rinli tibbiyot muassasasini tashkil etish uchun rentgen apparati, ventilyator, kislorod ishlab chiqarish qurilmasi, yurak monitori va boshqa jihozlar bilan jihozlangan jamoani yubordi^[12]. 8-fevralga qadar Hindiston Turkiya va Suriyaga 150 ga yaqin qutqaruvchi hamda iskovich itlarni, shuningdek Turkiya va Suriyaga mos ravishda 130 tonna yuk jo‘natdi^[60].Bundan tashqari, Turkiyaga yana ikkita C-17 samolyotlarini Gumanitar yordam va tabiiy ofatlarga yordam (HADR) jo‘natildi^[82]. 9-fevral kuni Hindiston qutqaruvchilar, it otryadlari, dori-darmon va jihozlarni olib yurgan jami oltita IAF C-17 Globemaster III samolyotini yuborildi^[83]. Shuningdek, qulab tushgan binolar ostida qolgan kuzatuv qurbonlarini topish uchun dronlarini hamda dori-darmon va oziq-ovqatlarni tashish uchun Kisan dronlari yuborildi^[84][85].Tabiatga qarshi kurash milliy kuchlari dan ikki jamoa (NDRF) qidiruv-qutqaruv ishlariga tayyorlanayotgan edi^[86]. Hindiston tabiiy ofatdan zarar koʻrgan Sharqiy Turkiya va Shimoliy Gʻarbiy Suriyaga yordam berish uchun „Doʻst“ operatsiyasini boshladi^[83][87]. Doʻst atamasi hind va turkiy tillarda ham birodar soʻziga ishora qiladi.Hindistonning Agra shahrida joylashgan 60-parashyut polkidan 99 kishidan iborat Hindiston armiyasi tibbiy guruhi bilan birga Tabiatga qarshi kurash milliy kuchlari (NDRF) guruhini Turkiyaga dala kasalxonasini ishga tushirish uchun yubordi. Tibbiy guruhga jiddiy tibbiy yordam boʻyicha mutaxassislar guruhlari, jumladan, ortopedik jarrohlik jamoasi va umumiy jarrohlik boʻyicha mutaxassislar jamoasi joʻnatilgan. Adanaga yetib borgan birinchi Hind havo kuchlari falokat oqibatlarini bartaraf etish materiallari va qutqaruv guruhi 50 nafar xodim va maxsus oʻrgatilgan it otryadi hamda zarur jihozlar, jumladan, tibbiy buyumlar, burgʻulash mashinalari hamda boshqa yordam jihozlaridan iborat edi.

Indoneziya

 Indoneziya Prezident Joko Widodo hukumat vazirliklariga zilzila qurbonlariga yordam berish uchun Turkiyaga gumanitar yordam jo‘natish bo‘yicha ko‘rsatma berdi. „Hozirda yordam Tashqi ishlar vazirligi, Mudofaa vazirligi, shuningdek Ijtimoiy ishlar vazirligi tomonidan tayyorlanmoqda va imkon qadar tezroq jo‘natilishi rejalashtirilgan“, — dedi prezident seshanba kuni Merdeka saroyida bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida^[88]. Indoneziyaning Milliy Qidiruv va Qutqaruv Agentligi (BNPP/Basarnas) mamlakatdagi vayronkor zilzila qurbonlarini qidirishda yordam berish uchun Turkiyaga 47 nafar qoʻshma SAR xodimlarini yuborgan. Turkiyaga yuboriladigan qoʻshma SAR guruhi Basarnas xodimlari, Indoneziya Milliy Qurolli Kuchlari, Indoneziya Respublikasi Politsiyasi va Sogʻliqni saqlash vazirligidan iborat. Indoneziyadan SAR qoʻshma guruhi, shuningdek, tana issiqligini aniqlash uchun hayot detektorlari, beton kesish uchun koʻprik hamda kesish uskunalari va Milliy politsiya shtab-kvartirasining Yovvoyi tabiat politsiyasi boshqarmasidan iskovich itlar kabi turli xil qutqaruv vositalari olib kelingan^[89]. Markaziy Sulavesi gubernatori Rusdy Mastura viloyatdagi mahalliy hukumatlardan Turkiyaga ham yordam joʻnatishlarini iltimos qildi, chunki Turkiya 2018-yilda Sulavesidagi zilzila va sunami paytida yordam bergan birinchi davlatlardan biri boʻlgan edi^[90][91].

Iordaniya

 Iordaniya Turkiya va Suriyaga 99 nafar qutqaruvchi, 5 nafar shifokor, qidiruv-qutqaruv uskunalari, chodirlar va tibbiy buyumlar yuborilishini maʼlum qildi^[53]. Iordaniya qiroli Abdulloh II Suriya va Turkiyadagi hududlarda yuz bergan zilzila qurbonlariga hamdardlik bildirdi. Qirol Abdulloh Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻan va Suriya Prezidenti Bashar Asadga yoʻllagan alohida telegrammalarida ikki davlatdagi fojiadan jabr koʻrgan oilalarga yordam koʻrsatish uchun koʻrsatma berganini aytgan. Televidenyeda ham qirolhalok boʻlganlarning oila aʼzolariga hamdardlik bildirdi va jarohatlanganlarning tezroq sog‘ayib ketishini tiladi^[92].

Irlandiya

 Irlandiya Tánaistesi Micheal Martin, Irlandiya Turkiya va Suriya xalqiga 2 million yevro miqdorida favqulodda yordam berishini aytdi^[93].

Iroq

 Iroq davlat hukumati Turkiya va Suriyaga favqulodda vaziyatlarda kerak boʻladigan yordam materiallari, oziq-ovqat va yoqilgʻi hamda fuqarolik mudofaa guruhlarini yuborishini aytgan^[94].; Kurdiston viloyatiTurkiya va Suriyada sodir bo‘lgan kuchli zilzilalardan so‘ng Kurdiston mintaqasi Bosh vaziri Masrur Barzaniy qo‘mondonligida Turkiyaga uch nafar favqulodda yordam guruhi jo‘natildi. Tayinlangan guruhlarga Ichki ishlar va sogʻliqni saqlash vazirliklari hamda Barzani xayriya jamgʻarmasi aʼzolari kiradi. Kurdiston mintaqaviy hukumati Sogʻliqni saqlash vaziri doktor Saman Barzanji Kurdiston viloyati hukumatining rasmiy veb-saytiga shunday dedi: „Kurdiston viloyati Bosh vaziri zilzila qurbonlariga yordam berish uchun insonparvarlik va favqulodda yordamlarni yetkazishga chaqirdi. Uning qo‘mondonligida shifokorlar, ekspertlar, hamshiralar, tez yordam mashinalari hamda dori vositalaridan iborat yordam guruhlari tuzildi va bir necha soat ichida Turkiyadagi zilzila zonasiga jo‘natildi“^[95].

Islandiya

 Islandiyadan Turkiyaga qutqaruv ishlari va xalqaro operatsiyalarni muvofiqlashtirish bo‘yicha mutaxassislardan iborat to‘qqiz kishilik guruh jo‘natildi^[96][97].Tashqi ishlar vaziri Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Twitter sahifasida hamdardlik bildirdi^[98]. Islandiyadan Turkiyaga qutqaruv ishlari va xalqaro operatsiyalarni muvofiqlashtirish bo‘yicha mutaxassislardan iborat to‘qqiz kishilik guruh jo‘natildi^[99].

Ispaniya

 Ispaniya Bosh vaziri Pedro Sánchez, „Yevropa fuqarolik muhofazasi mexanizmining talabiga binoan, Ichki ishlar vazirligi, Fuqarolik mudofaasi va Favqulodda vaziyatlar Bosh boshqarmasi orqali qidiruv missiyalariga yordam berish uchun Harbiy Favqulodda Boʻlinma va favqulodda havo transportini faollashtirish harakatlari boshlandi“ deya xabar berdi^[100]. Ispaniya ham Turkiyada dala kasalxonasini tashkil qildi^[53].

Isroil

 Isroil bosh vaziri Benjamin Netanyahu rasmiylarga tibbiy yordam ko‘rsatishni ko‘rsatganini aytdi. Tashqi ishlar vaziri Eli Cohen turkiyalik hamkasbi Mavlud Chavushoʻgʻli bilan suhbatlashdi va qutqaruv guruhlarini joʻnatish va yordam masalalarini muhokama qildi^[101]. Isroil avvalroq 2011-yil Van zilzilalari va 1999-yil Izmit zilzilasi oqibatlarida qidiruv-qutqaruv ishlarida Turkiyaga yordam bergan va 8-fevral holatiga koʻra 430 dan ortiq qidiruv-qutqaruv, tabiiy ofat oqibatlarini bartaraf etish hamda gumanitar yordam xodimlarini asosan Adana va Gaziantep hududlariga safarbar etgan. Shulardan 230 tasi Gaziantepdagi Isroil dala gospitalida ishlaydigan ID shifokorlari, 167 nafari 31 davlatga yordam bergan va qidiruv ishlarini olib borishda katta tajribaga ega boʻlgan Isroil Mudofaa Kuchlari zobitlaridan iborat elita qidiruv-qutqaruv boʻlimidan edi. Ular, shuningdek, Isroilda ham, xorijda ham tabiiy ofatlar va urushlar oqibatlarini bartaraf etish operatsiyalari va oxirgi paytlarda hozirgi urush va Qoʻshma Shtatlardagi Surfside binosi qulashi paytida Ukrainaga yordam berish va 2017-yilgi Puebla zilzilasi, Meksikada faoliyat yuritgan. IDF tomonidan tashkil etilgan 17 kishidan iborat birinchi delegatsiya 6-fevral kuni ertalab ID tomonidan yuborilgan 150 nafar kattaroq delegatsiya bilan joʻnatilgan. Oʻnlab isroillik shifokorlar, hamshiralar, qutqaruvchilar va psixotravmatologlar delegatsiyasidan iborat uchinchi delegatsiya, shuningdek, 10 tonna asbob-uskunalar va insonparvarlik yordami Isroilning koʻngillilar asosidagi shoshilinch tibbiy xizmatlar Yunayted Hatzalah tomonidan yuborildi. NNT 7-fevral kuni tushdan keyin IsraAIDda joʻnagan toʻrtinchi delegatsiya, jarohatlar boʻyicha mutaxassislar va boshqalar oʻzlari bilan birga toza suvga muhtoj boʻlgan turklarga yordam berish uchun suv tozalash tizimlarini olib kelishdi. IsraAID aʼzosining soʻzlariga koʻra, IsraAID kelgusida yana qanday yordam kerakligini aniqlash uchun joylarda ehtiyojlarni baholashni rejalashtirgan. Isroil hukumati 7-fevral holatiga ko‘ra Turkiyaga qutqaruv missiyalarini bajarish uchun 30 tonnadan ortiq insonparvarlik uskunalarini yubordi va ikkinchi reysni gumanitar yordam hamda dori-darmonlarni jo‘natishni rejalashtirmoqda, deya xabar beradi Isroilning Vashingtondagi elchixonasi matbuot kotibi. Isroil prezidenti Isaac Herzog Isroil xalqi nomidan hamdardlik bildirish uchun Prezident Recep Tayyip Erdoğanga murojaat qildi. Gaziantepda Isroil dala kasalxonasini tashkil etish mudofaa vaziri Yoav Gallant tomonidan tasdiqlandi. Bosh vazir Benyamin Netanyahu rossiyalik suhbatdoshlari orqali Suriyaga yordam jo‘natish (garchi ikki xalq texnik jihatdan urush holatida bo‘lsa) va u yerdagi qidiruv-qutqaruv ishlariga yordam berish so‘rovi olinganini aytgan. Isroil Suriyaga koʻmak, jumladan, gumanitar yordam, dori-darmon, adyol va chodirlar yuborishni rejalashtirgan. Isroil tomonidan Turkiyaga koʻrsatilgan yordamdan farqli oʻlaroq, Isroil hukumati tomonidan Suriyaga koʻrsatilgan har qanday yordam harbiylarni jalb qilmaydi, deydi ID matbuot kotibi Ran Kochav, harbiylar Suriyaga potentsial yordam berishda ishtirok etmaydi^{[102][103][104][105][106][107][108][109]}. Footage 8-fevral kuni isroillik qutqaruvchilar vayronalar ostidan bir nechta odamni, jumladan, ona va uning yosh o‘g‘lini olib chiqib ketayotgaligi tasvirlangan suratlar eʼlon qilindi^[110].

Italiya

 Italiya Tashqi ishlar vaziri va bosh vazir oʻrinbosari Antonio Tajani, Turkiya tashqi ishlar vaziri Mavlud Chavushoʻgʻli bilan uchrashib, Italiyaning yaqinligini bildirish va fuqarolik himoyasi tayyor ekanligini taʼkidladi. Italiya harbiylarining taʼkidlashicha, transport parvozlari jihozlar, sogʻliqni saqlash va boshqa xodimlarni olib oʻtadi^[111][112].

Jazoir

 Jazoir qutqaruv va yordam operatsiyasida qatnashish uchun 89 nafar fuqarolik mudofaa agentidan iborat birinchi guruhni Turkiyaga yubordi^[113]. Ushbu insonparvarlik yordami Suriya uchun 115 tonna farmatsevtika va oziq-ovqat mahsulotlari va chodirlardan, Turkiya uchun esa 95 tonna turli mahsulotlardan iborat^[114]. Fuqaro muhofazasining tabiiy ofatlarga ixtisoslashgan 86 nafar favqulodda yordam xodimlaridan iborat ikkinchi guruhi dushanba kuni kechqurun Bufarik aeroportidan yordam operatsiyalarida qatnashish uchun yigʻilishdi^[113]. Bundan tashqari, Jazoir Qizil Yarim Oy jamiyati prezidenti ushbu gumanitar operatsiya doirasida birinchi yordamga ixtisoslashgan 40 nafar ko‘ngilli falokat hududlariga yuborilganini maʼlum qildi^[113].

Janubiy Koreya

 Janubiy Koreya Prezidenti Yoon Suk-yeol Turkiya va Eronga insonparvarlik yordami berishni vaʼda qildi^[115]. Ertasi kuni hukumat Koreyaning tabiiy ofatlarga yordam berish guruhini (KDRT) tuzish uchun 110 kishidan iborat qutqaruv guruhini yuborish qarorini maʼqulladi — ulardan 60 nafari Milliy yongʻin agentligi, Tashqi ishlar vazirligi va KOIKA tomonidan yuborilgan, qolgan 50 nafari esa Milliy mudofaa vazirligidan joʻnatilgan. Harbiy transport samolyotlari orqali tibbiy buyumlar bilan birga jami 5 million dollarlik gumanitar yordam yuborilmoqda va bu Janubiy Koreya tomonidan bir vaqtning oʻzida yuborilgan eng yirik qutqaruv missiyasi hisoblanadi^[116].

Kambodja

 Kambodja 100 ming dollar yordam yubormoqda^[117].

Kanada

 Kanada Bosh vazir Justin Trudeau Kanada „Turkiya va Suriya xalqiga zudlik bilan yordam“ sifatida 10,000,000 dollar miqdorida yordam berayotganini aytdi^[118][119].

Kipr

 Kipr Turkiyaga yordam yuborishga tayyor ekanini bildirdi^[120]. Kipr hukumati Turkiyaga taxminan 20 kishilik qutqaruv guruhi joʻnatishga qaror qilgan^[60].

Kolumbiya

 Kolumbiya Prezidenti Gustavo Petro Kolumbiya tashqi ishlar vazirligi „aniq yordam berish uchun aloqa oʻrnatishga“ vaʼda bergan^[121].

Kuba

 Kubaning Kommunistik partiyasi birinchi kotibi va prezidenti Miguel Diaz-Canel Twitterʼda hamdardlik bildirdi hamda hamkorlikni taklif qildi: „Kubaning birdamligi hamda insonlar halok boʻlgani uchun turk xalqi va hukumatiga samimiy hamdardlik bildiramiz. Kuchli zilzila oqibatid insonlarga yetkazilgan jarohatlar va moddiy zararlar, shuningdek, jabrlanganlarga yordam berishda hamkorlik qilishga tayyormiz“ degan^[122]. Yana bir twitter xabarida esa, „Shunga oʻxshab, Gaziantepdagi zilzila oqibatida halok boʻlganlar va talofatlar keltirib chiqarganini hisobga olib, Suriya xalqi va hukumatiga hamdardligimiz hamda jabrlanganlarga gʻamxoʻrlik qilishda hamkorlik qilishga tayyor ekanligimizni bildiraman“ deya yozadi^[123].

Latviya

 Latviya Tashqi ishlar vaziri Edgars Rinkevichs halok boʻlganlarning oilalariga „chuqur hamdardlik“ bildirdi va barcha jarohatlanganlarning tezroq sogʻayib ketishini tiladi^[124].

Litva

 Litva Prezidenti Gitanas Nauseda Litva yordam yuborishga tayyorligini aytdi^[125].

Livan

 Livan Fuqarolik Mudofaa Bosh boshqarmasi Turkiyaga yordam berish uchun 20 nafar aʼzoni yubordi^[126]. Livan armiyasi qidiruv-qutqaruv ishlarida qatnashish uchun yana 20 nafar muhandislik polkini Turkiyaga yuboradi^[127].

Liviya

 Liviya bosh vaziri Abdul Hamid Dbeibeh Turkiya va Suriyadagi fojia qurbonlariga chuqur hamdardlik bildirdi^[128]. Uning maʼlum qilishicha, mamlakati koʻrsatadigan yordamga 55 nafar favqulodda yordam xodimlari hamda Milliy xavfsizlik boshqarmasi, Jinoiy qidiruv departamenti va Harbiy tibbiyot departamenti mutaxassislari, shuningdek, 4 ta iskovich it kiradi^[129][53].

Lixtenshteyn

 Lixtenshteyn Tashqi ishlar vazirligi matbuot relizi orqali hamdardlik bildirdi va birdamlik uchun 200 000 CHF yordam vaʼda qildi^[130].

Lyuksemburg

 Lyuksemburg Tashqi ishlar vazirligi 'favqulodda.luʼ terminali va Lyuksemburg gumanitar aralashuv guruhining favqulodda vaziyatlarga javob berish xodimi (axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)) CGDIS AKT sohasida tabiiy ofatlarni baholash va muvofiqlashtirish uchun Birlashgan Millatlar Tashkilotining favqulodda vaziyatlar guruhiga yordam berish uchun 7-fevral kuni kechqurun Turkiyaga yuborilgan. Jamoa xalqaro yordam ehtiyojlarini baholagan va mazkur hududdagi yordam saʼy-harakatlarini muvofiqlashtirgan^[131].

Malayziya

 Malayziya bosh vaziri Anvar Ibrohim qutqaruv ishlariga yordam berish uchun SMART qidiruv-qutqaruv guruhining 75 aʼzosini joylashtirishni maʼqulladi^[132].

Malta

 Malta Turkiyaga 32 kishilik guruh va bir qutqaruvchi it jo‘natdi^[60].

Mavritaniya

 Mavritaniya Prezidenti Mohammed Ould Ghazouani Mavritaniya hukumatiga Suriya va Turkiyani qoʻllab-quvvatlash uchun zarur choralarni koʻrish toʻgʻrisida buyruq chiqardi^[133].

Marokash

 Marokash qutqaruv ishlarida yordam berish uchun Turkiya va Suriya chegarasiga ixtisoslashgan qutqaruv guruhlarini yuborishga vaʼda bergan edi^[134]. Qirol Muhammad VI Turkiya prezidentiga hamdardlik maktubini yo‘lladi, shuningdek, qutqaruv ishlarida yordam berish uchun Turkiya va Suriya chegarasiga ixtisoslashgan qutqaruv guruhlarini yuborishga vaʼda berdi^[135][136].

Meksika

 Meksika Prezidenti Andres Manuel Lopes Obrador Meksika ikki davlatga qutqaruv guruhlarini yuborishini aytgan edi^[137]. Shunga koʻra, Meksika harbiylari va Qizil Xoch xodimlari tomonidan tuzilgan qutqaruv guruhi 7-fevral kuni Turkiyaga jo‘nab ketdi^[138]. Jamoada 150 kishi va 16 it bor edi^[139].

Misr

 Misr Tashqi ishlar vazirligi hukumat „bu ofatga qarshi turishda yordam berishga tayyor“ligini aytdi^[140]. Misr prezidenti Abdel Fattoh as-Sisi ​​birinchi marta suriyalik hamkasbiga qo‘ng‘iroq qilib, yordam taklif qildi^[141].

Moldova

 Moldova 55 nafar qutqaruvchi, 2 qutqaruvchi it va 12 ta toʻliq avtonom aralashuv mashinasidan iborat missiyani yuborishga tayyorligini maʼlum qildi^[142].

Mongoliya

 Mongoliya Prezidenti Uxnaagiin Xurelsux Turkiya Respublikasi Prezidenti Rajab Tayyip Erdoʻgʻonga hamdardlik maktubi yo‘lladi^[143]. Mongoliya Turkiyaga 35 kishilik qidiruv-qutqaruv guruhi va gumanitar yordam yubordi^[144]. Samolyotda Marta va Balu ismli ikkita qidiruvchi it, shuningdek, Turkiya va Suriya uchun 1500 jun ko‘rpa, o‘n tonna go‘sht, ikki tonna sham va boshqa yordamlar bor edi^[145]. Mo‘g‘ul qutqaruvchilari ishning birinchi kunida vayronalar ostidan ikki bola va bir katta yoshli kishini olib chiqib, ularga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatdi va keyingi bosqichdagi tibbiy muassasaga o‘tkazdilar. Qutqaruvchilar soat 20:10da (Anqara vaqti bilan) 2 yoshli bolani, soat 21:20da ayolni, 22:33da 15 yoshli o‘smirni qutqarib qolishgan^[146].

Niderlandiya

 Niderlandiya Tashqi ishlar vaziri Wopke Hoekstra, Gollandiya Turkiyaga qidiruv-qutqaruv guruhi joʻnatishini maʼlum qildi^[147].

Norvegiya

 Norvegiya Bosh vaziri Jonas Gahr Støre Norvegiya Suriya va Turkiyaga asosiy gumanitar yordam uchun 150 million NOK (13,5 million yevro) ajratishini aytdi. Inqirozni muvofiqlashtirish boʻyicha toʻrtta mutaxassis zarar koʻrgan mintaqaga yuboriladi.^[148]

Ozarbayjon

 Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyev, Ozarbayjonning Turkiyaga 370 kishilik qidiruv-qutqaruv guruhi yuborilishini aytdi. Shuningdek, u Ozarbayjon Favqulodda vaziyatlar vazirligining qutqaruv kuchlarini jo‘natishni buyurgan. Vazirlik, shuningdek, Turkiyada jabrlanganlarga yordam berish uchun birinchi tibbiy yordam toʻplamlari, chodirlar, koʻrpa-toʻshaklar, tibbiy buyumlar va boshqa zarur jihozlarni olib yurgan yana bir samolyot yubordi^[149][150]. Turkiya bilan birdamlik namoyishi sifatida Bokudagi ko‘ngilochar maskanlarda musiqa oqimi to‘xtatilgani xabar qilingan^[151].

Paragvay

 Paragvay Tashqi ishlar vazirligi 6-fevral kuni „Paragvay halok boʻlganlarning oila aʼzolariga hamda Turkiya hukumati va xalqiga hamdardlik bildiradi, shuningdek, jabrlanganlar va jabrlanganlarning sogʻayib ketishini hamda zilzila natijasida bedarak yoʻqolgan odamlarning zudlik bilan qutqarilishini tilaydi.“deya hamdardlik bildirgan. Bundan tashqari, TIV shuningdek, ushbu fojia bilan kurashish uchun „qo‘lidan kelgan insonparvarlik yordamini“ taqdim etishga tayyorligini maʼlum qilgan^[152].

Pokiston

 Pokiston Turkiya va Suriyaga gumanitar yordam yuborgan, shuningdek, Turkiyaga qutqaruvchilar va shifokorlar jamoasi joʻnatilgan^[60]. Tabiiy ofatlarni boshqarish milliy boshqarmasiga (NDMA) barcha mavjud resurslarni, shu jumladan qishki chodirlar, adyol va hayot uchun zarur boʻlgan boshqa vositalarni safarbar qilish topshirigʻi berildi.Pokiston yordam yuklarining bir reysini, ikkinchi reysda esa 50 kishidan iborat qidiruv-qutqaruv guruhini yubordi. Hukumat Suriya va Turkiyaga kunlik yordam parvozlari chorshanba kuni boshlanishini maʼlum qilgan, Tribune Express xabariga koʻra, Pokiston bosh vaziri bu borada tabiiy ofatlarni boshqarish milliy boshqarmasiga koʻrsatma bergan. Pokistonning fuqarolik va harbiy rahbariyati Turkiyadagi kuchli zilziladan jabr ko‘rgan odamlarga chuqur hamdardlik bildirdi, deya maʼlum qildi armiyaning media qanoti (ISPR) Pokiston armiyasining ikki yordam guruhi hozirda olib borilayotgan qutqaruv ishlariga koʻmaklashish uchun jo‘nab ketganini eʼlon qildi. Yordam guruhlari seshanba oqshomida Pokiston havo kuchlarining maxsus C-130 Hercules samolyotida joʻnab ketdi va ertalab Turkiyaga yetib keldi. Ular operatsiya tugaguniga qadar u yerda qolishlari rejalashtirilgan.

Tabiiy ofatdan jabr koʻrgan hududlarda ishlashga moslashgan shifokorlar, feldsherlardan iborat shahar qidiruv-qutqaruv guruhlari oʻz jihozlari va dori-darmonlari bilan joʻnatildi^[153][154].ISPR maʼlumotlariga koʻra, Pokiston armiyasi tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan shahar qidiruv va qutqaruv guruhi, jumladan, mutaxassislar, iskovich itlar, qidiruv uskunalari hamda armiya shifokorlari, hamshiralar va texnik xodimlardan iborat tibbiy guruh yuborilgan. Bundan tashqari, 30 oʻrinli koʻchma shifoxona, chodirlar, koʻrpa-toʻshaklar va boshqa yordam buyumlari ham joʻnatilgan. Shuningdek, Turkiyaga yana 52 kishilik qutqaruv va yordam guruhi yuborilganini ham qayd etish mumkin. Qutqaruv 1122 kotibi Rizvan Nasir 52 kishilik ixtisoslashgan qidiruv-qutqaruv guruhiga Panjob hukumati va provinsiya ofatlarni boshqarish boshqarmasi (PDMA) ruxsatidan so‘ng Turkiyaga jo‘nab ketishga ruxsat bergan. Uning so‘zlariga ko‘ra, Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan sertifikatlangan Pokiston qutqaruv guruhi zudlik bilan yordam berish uchun jo‘nab ketmoqda.

Polsha

 Polsha davlat yong‘in xavfsizligi xizmatining 76 nafar o‘t o‘chiruvchisi va 8 nafar qutqaruvchi itidan iborat maxsus guruh Turkiyaga jo‘natilgan^[155][156]. 50 kishilik ikkinchi guruh, konchilarni qutqarish guruhi 8-fevral kuni Besni shahriga yetib boradi^[157]. 52 nafar harbiy shifokordan iborat uchinchi guruh ham Turkiyada dala gospitalini tashkil etish uchun 8-fevral kuni joʻnab ketadi^[158].

Portugaliya

 Portugaliya Milliy Respublika gvardiyasi, Fuqaro muhofazasi, Sapper oʻt oʻchiruvchi va Milliy institutning 53 aʼzosi, tez tibbiy yordam shifokorlari va 6 ta izquvar itidan iborat qutqaruv guruhi 8-fevral kuni Turkiyaga joʻnab ketishgan^[159][160].

Qatar

 Qatar amiri Tamim bin Hamad Al Taniy, qidiruv-qutqaruv guruhi maxsus qutqaruv mashinalari, yordam uskunalari, chodirlar va qishki yuklarni olib, havo ko‘prigi orqali Turkiyaga uchib borishini aytgan^[161]. Qatar, shuningdek, uysiz qolganlar uchun Turkiyaga 10 000 konteyner uy joʻnatishni taklif qildi^[53].

Qirgʻiziston

 Qirgʻiziston Prezidenti Sadir Japarov Turkiyaga chuqur hamdardlik va yordam bildirdi. Shuningdek, Turkiyaga 63 nafar qutqaruvchi, oziq-ovqat va qutqaruv uskunalari joʻnatishlarini maʼlum qildi^[162]. 6-fevral kuni Qirgʻizistondan 67 nafar qutqaruvchi 2 ta maxsus oʻrgatilgan it, oziq-ovqat va qutqaruv vositalari bilan Turkiyaga yetib keldi va Qahramanmaroshda qutqaruv ishlarini boshladi^[163]. Shuningdek, Qirg‘iziston Turkiyaga qo‘shimcha 100 nafar kuchli qutqaruvchilar guruhini yana 2 ta maxsus o‘qitilgan it, 120 ta yurt, 20 ta issiq chodir, ko‘chma dala kasalxonasi va shifokorlar brigadasi jo‘natildi.

Qozogʻiston

 Qozogʻiston Prezidenti Kasim-Jomart Toqayev Turkiyaga yordam va favqulodda yordam taklif qildi^[164].

Quvayt

 Quvayt amiri Navaf al-Ahmad al-Jobir as-Sabah „shoshilinch yordam va tibbiy xodimlar“ jo‘natish uchun havo reyslarini tashkil etishga buyruq berdi^[165].

Rossiya

 Rossiya Favqulodda vaziyatlar vazirligining maʼlum qilishicha^[166], qutqaruv ishlariga yordam berish uchun 100 nafar qutqaruvchidan iborat ikkita aviatashuvchi va o‘t o‘chirish samolyot (Ilyushin Il-76 yuk samolyoti) tayyorlangan edi. Shunga koʻra, Turkiyaga Favqulodda vaziyatlar vazirligining 140 nafar qutqaruvchisi, 7 ta kinologik SAR va aviatsiya kasalxonasidan iborat ikkita samolyoti joʻnatilgan^[167]. Yana bir EMERCOM samolyoti 50 nafar qutqaruvchi va 3 nafar kinologik ekipaj bilan Suriyaga jo‘natilgan^[168]. Mudofaa vaziri Sergey Shoygu Suriyadagi Rossiya kuchlariga qutqaruv ishlarida yordam berishni buyurgan^[169].

Ruminiya

 Ruminiya Favqulodda vaziyatlar bosh inspektsiyasi (IGSU) va SMURD tibbiy brigadalarining qidiruv-qutqaruv aralashuviga ixtisoslashgan guruhlari bortida 60 aʼzo, 4 ta qutqaruv iti va tegishli maxsus jihozlardan iborat boʻlgan Ruminiya havo kuchlarining uchta samolyoti voqea joyiga joʻnab ketdi^[170][171]. 8-fevral kuni Ruminiya hukumati zilzilalardan omon qolganlarni qidirish va qutqarishda yordam berish uchun Turkiyaga ikkinchi RO-USAR guruhini yubordi. Qidiruv-qutqaruv guruhlari deyarli 120 kishiga koʻpaydi, jumladan, favqulodda vaziyatlarni boshqarish boʻyicha mutaxassislar, tibbiyot xodimlari va falokat zonalarida missiyalarda qatnashadigan yetti yordamchi itning xizmatchilaridan iborat^[172].

Salvador

 El Salvador Prezidenti Nayib Bukele, „Hukumatim Prezident Erdogʻan hukumatiga kerakli yordamni berishga tayyor“ dedi^[173].Turkiyaga qidiruv-qutqaruv guruhi yuborildi^[174]. Salvador 111 USAR qutqaruv xodimi va uchta qutqaruvchi itni yubordi. Ular 2023-yil 9-fevralda yetib borishgan^[175].

Saudiya Arabistoni

 Saudiya Arabistoni Qiroli Salman va uning valiahd shahzodasi Muhammed bin Salman Qirol Salman gumanitar koʻmak va yordam markaziga havo yuk tashishni boshqarish, boshpana, oziq-ovqat hamda Suriya va turk xalqlariga zilzila oqibatlarini yumshatish uchun logistik yordam berish topshirigʻi berilgan. Qirol Saudiya Arabistoni Salman mamlakat barcha uchun ogʻriqli voqeada Turkiyani toʻliq qoʻllab-quvvatlashini va uning yonida ekanligini aytib hamdardlik bildirdi^[176]. Shuningdek, Turkiya va Suriyadagi zilzila qurbonlariga yordam berish maqsadida „Sahem“ platformasi orqali Milliy kampaniyasi amalga oshirilgan^[177][178].

Serbiya

 Serbiya Turkiyaga yordam berish uchun ikkita maxsus guruh (28 kishi) va aloqa xodimlarini, shuningdek, kesish, koʻtarish, qutqarish, balandlikda ishlash hamda elektron qidiruv uchun zarur uskunalarni yubordi^[179].

Singapur

 Singapur 2023-yil 7-fevralda Singapur fuqarolik mudofaasi kuchlari (SCDF) ning ixtisoslashgan Tabiatdan yordam va qutqaruv guruhi (DART) maʼlum kontingentdan 20 nafar xodimdan iborat dastlabki guruhi „Arslon yurak“ operatsiyasi nomi ostidagi qutqaruv guruhini joʻnatdi^[180][181]. Shu kuni Turkiyaning Singapurdagi elchisi Mehmet Burchin Gonenli ham „Arslon yurak“ operatsiyasi kontingentiga minnatdorchilik bildirish uchun SCDF shtab-kvartirasiga tashrif buyurdi^[181].Keyingi 48 soat ichida SCDFning yana 48 nafar xodimi oldingi guruhni toʻldirish uchun joylashtirilgan^[182]. Ular tabiiy ofatlarni oldini olishga yordam berish uchun, qutqaruv guruhi shifokorlari, feldsherlar va K-9 boʻlinmalari ofitserlarini oʻz ichiga olgan jamoa bilan yetib borishgan. Singapur Qizil Xoch jamiyati, shuningdek, Turk Qizil Yarim Oy jamiyati va Suriya Arab Qizil Yarim Oy jamiyati oʻrtasida teng taqsimlanishi uchun dastlabki 100 000 AQSh dollari miqdoridagi yordamni vaʼda qilgan.Bundan tashqari, Singapur Qizil Xoch (SRC) ham zudlik bilan yordam va tiklash operatsiyalari bilan shugʻullanishini eʼlon qilgan va 100,000 AQSh dollari miqdorida gumanitar yordam vaʼda qilgan, shuningdek, Singapurga yordam berish uchun yerlik aholi, xususan, Singapurdagi turk jamiyatidan iborat Family Links (RFL) xizmatini jabrlangan oila aʼzolarini qidirish uchun faollashtiradi^{[183][184][185]}.2023-yil 8-fevral kuni SCDF xodimlarining qoʻshimcha 48 nafar aʼzosi ham gumanitar yordam koʻrsatish uchun Adana shahriga joʻnab ketdi^[186]. SCDF qo‘shimcha qilishicha, Adanadan guruh qidiruv-qutqaruv ishlarini boshlash uchun talofat yetgan hududlarga yuboriladi^[186]. Bu 2023-yil 9-fevral holatiga ko‘ra 68 nafar SCDF xodimini tashkil etadi^[187]. Oʻsha kuni SCDF guruhi tomonidan Dulkadiroğluda qulagan binodan bir bola qutqarildi^[188]. Bu vaqt ichida minglab singapurliklar Turkiyaning Singapurdagi elchixonasining xayriya chaqirigʻiga monand tarzda yordam qilishdi^[189]. Xayr-ehsonlar miqdori shunchalik katta ediki, elchixonada joy qolmagani sababli ularni oʻz binolarida qabul qilishni toʻxtatishga majbur boʻldi. 2023-yilning 10-fevraliga qadar ikkinchi xayriya yig‘ish punkti eʼlon qilindi^[189].

Slovakiya

 Slovakiya Bosh vaziri Eduard Heger Turkiyaga 13 oʻt oʻchiruvchi va ikki togʻli qutqaruvchi itlar bilan borishini maʼlum qilgan^[190].

Sloveniya

 Sloveniya hukumati yetkazilgan zararni baholash va qutqaruv ishlarini muvofiqlashtirish uchun uch nafar fuqarolik ekspertini jo‘natishini maʼlum qilgan^[191]. 7-fevral kuni Turkiyaga bir guruh mutaxassislar (operativ muvofiqlashtirish boʻyicha) joʻnatilgan. Shu bilan birga, hukumat kinologik qidiruv-qutqaruv guruhiga yordam berishni taklif qildi (itlar, yetti itga ishlov beruvchi va uchta yordamchi xodim) va agar bunday yordam boʻlsa, joʻnatish uchun texnik yordam paketini (chodirlar, adyollar, generatorlar) tayyorlashni boshlashini maʼlum qilgan^[192].

Tailand

 Tailand Turkiyaga 20 kishilik Shahar qidiruv-qutqaruv guruhini yubormoqda^[193].Qirol Maha Vajiralongkorn Turkiya va Suriyadagi fojia qurbonlariga chuqur hamdardlik bildirdi^[194][195].Tailand Bosh vaziri Turkiyaning Tailanddagi elchisi tomonidan qabul qilingan Tailand Qirollik hukumatidan Turkiya hukumatiga 5 000 000 baht (taxminan 150 000 AQSH dollari) miqdoridagi dastlabki gumanitar yordamni taqdim etdi Tabiiy ofatlarning oldini olish va oqibatlarini yumshatish boʻlimi Turkiyaga 42 kishilik Shahar qidiruv-qutqaruv guruhi va ikkita qutqaruv iti yuborilganini maʼlum qildi^[196].

Tunis

 Tunis Prezident Kais Saied ham Turkiya, ham Suriya uchun 14 tonna adyol va oziq-ovqatdan iborat „insonparvarlik yordami“ni yuborgan. Saied, shuningdek, koʻngilli shifokorlarni Tunis harbiy samolyotlarida olib chiqishga ruhsat soʻradi, dedi rasmiylar^[197].

Turkmaniston

 Turkmaniston Turkiyaga qutqaruv guruhi bilan birga gumanitar yordam samolyotini jo‘natgan^[198]. Turkiyaning poytaxt Ashxoboddagi elchisi Togan Oʻrol oʻzining Twitter sahifasi orqali bergan bayonotida „Zilziladan jabrlanganlarga yordam guruhi hamda moddiy koʻmak bugun ertalab Ashxoboddan Vazirlar Kengashi raisining taʼlim, sport va sog‘liqni saqlash masalalari bo‘yicha o‘rinbosari Nurmuhammet Amaneperov bilan uchib ketdi“ deb yozadi^[199].

Ukraina

 Ukraina Prezidenti Volodimir Zelenskiy Turkiyaga yordam taklif qildi^[200]. Tashqi ishlar vaziri Dmitriy Kuleba Ukraina inqirozga qarshi kurashda yordam berigani uchun Turkiyaga qutqaruvchilarning katta guruhini yuborishga tayyorligini va ularni joylashtirishni muvofiqlashtirish uchun turklar bilan yaqindan hamkorlik qilayotganini aytdi^[201]. Ukraina Turkiyaga 87 kishilik qidiruv-qutqaruv guruhi yuboradi^[53].

Vatikan

Rim papasi Francis Turkiya va Suriyadagi zilzilalardan so‘ng telegramma orqali „samimiy hamdardlik“ bildirdi^[202]. Bundan tashqari, Italiya Rim-katolik cherkovi shoshilinch yordam uchun 500 000 yevro ajratdi^[202].

Vatikan shahri

Rim-katolik cherkovi shoshilinch yordam uchun 500 000 yevro ajratdi^[203].

Vengriya

 Vengriya Tashqi ishlar vaziri Péter Szijjártó tomonidan eʼlon qilingan 50 kishilik qidiruv-qutqaruv guruhi, jumladan olti nafar shifokor Turkiyaga joʻnatildi^[204]. Keyinchalik joʻnatilgan xodimlar soni 28 qutqaruvchi it bilan 156 taga koʻpaytirildi^[205].

Vyetnam

 Vyetnam Prezidenti vazifasini bajaruvchi Võ Thị Ánh Xuân Turkiya va Suriyaga hamdardlik maktublarini yubordi^[206]. 9-fevral kuni Vyetnam yong‘inning oldini olish va qutqarish politsiyasi departamenti, Jamoat xavfsizligi vazirligi va Mudofaa vazirligi dan 100 nafar qutqaruvchilar, asbob-uskunalar va tibbiy buyumlar bilan taʼminlangan holda joʻnatildi^[207]. Vetnam birinchi marta shunday xorijda qutqaruv missiyasini joʻnatgan. 11-fevral kuni 17 yoshli Abuzer Baran Bakir Vetnam, Pokiston va Turkiya qutqaruv guruhlari tomonidan qariyb 140 soatlik qurshovdan keyin vayronalar ostidan qutqarib olindi^[208].

Xitoy

 Xitoy Kommunistik partiyasi bosh kotibi va raisi Xi Jinping Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an va Suriya prezidenti Bashar Asadga hamdardlik bildirdi va 40 million yuan (6 million dollar) qiymatidagi insonparvarlik yordamini taqdim etishini aytdi. Shu jumladan, qutqaruv va tibbiy guruhlar yuborilishi rejalashtirilgan^[209][210]. Xitoy, shuningdek, Suriyaga shoshilinch insonparvarlik yordami sifatida 30 million yuan (4,4 million dollar) va Turkiyaga favqulodda gumanitar yordam sifatida 40 million yuan (5,9 million dollar) naqd pul taklif qilishini eʼlon qildi^[211][212]. 2023-yil 8-fevral kuni Xitoy hukumatining 82 nafar xodim va 4 nafar qutqaruvchi itdan iborat qutqaruv guruhi Adana aeroportiga yetib keldi hamda talofat koʻrgan hududlarga yetib borganidan keyin qutqaruv ishlarini boshlaydi^[213]. Fuqarolik jamiyatining 52 kishidan iborat qutqaruv jamoalari qutqaruv ishlarini olib borish uchun Turkiyadagi zilziladan zarar koʻrgan hududlarga yoʻl oldi^[214]. Turkiyadagi baʼzi xitoylik xodimlar zilziladan zarar koʻrgan bir necha aholini qutqarishda yordam berdi^[215][216]. 7 fevral kuni Xitoy Qizil Xoch Jamiyati Turkiya va Suriyaga mos ravishda 200 000 AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatdi^[217][218]. Shuningdek, Suriyadagi zilziladan aziyat chekkan hududlarga qutqaruv guruhi va 5000 kishi uchun tibbiy buyumlar partiyasini yuborildi^[219][220].

Gonkong

 Gonkong SAR hukumati mamlakatning janubiy qismi va Suriyada halokatli zilziladan keyin omon qolganlarni qidirishga yordam berish uchun Turkiyaga 59 kishilik guruh hamda ikkita qutqaruv itini yubordi^[221].

Xorvatiya

 Xorvatiya bosh vaziri Andrej Plenkovic Xorvatiya Turkiyaga 40 kishilik qidiruv-qutqaruv guruhi yuborilishini maʼlum qildi^{[222][223][224]}. Xorvatiya Zilzilaga qarshi muhandislik markazidan 2020-yilgi Petrinya zilzilasi bilan kurashish bo‘yicha katta tajribaga ega bo‘lgan ikki mutaxassis va qurilish muhandisi yuborildi^[225]. 10-fevral kuni Xorvatiya parlamenti Turkiyaga taxminan 819601.50 yevrolik favqulodda yuklardan iborat insonparvarlik karvonini yuborishga ruxsat berdi. Xorvatiya ham Suriyaga yordam berish uchun Qizil Xoch va Karitas oʻrtasida teng taqsimlangan jami 200000 yevro xayriya qildi^[226].

Yangi Zelandiya

 Yangi Zelandiya Tashqi ishlar vaziri va Bosh vazir Chris Hipkins Turkiya va Suriyadagi gumanitar tiklanish harakatlariga yordam berish uchun 1.5 million NZ $ qiymatidagi gumanitar yordam ajratilishini eʼlon qildi, shuningdek, „Biz Yangi Zelandiyadagi zilzilalar haqida biroz bilamiz, shuning uchun qalbimiz ular bilan“ deya hamdardlik bildirdi^[227].

Yaponiya

 Yaponiya Tashqi ishlar vazirligi 75 nafar qutqaruvchi jo‘natishini maʼlum qildi. Yaponiya, qidiruv-qutqaruv ishlarini olib borish uchun Turkiyaga tabiiy ofatdan qutqarish bo‘yicha Yaponiya qutqaruv guruhini (JDR) jo‘natgan^[228][229].

Oʻzbekiston

Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Turkiya janubi-sharqida ro‘y bergan kuchli zilzila munosabati bilan Rejep Tayyip Erdo‘g‘anga hamdardlik bildirdi. U marhumning oila aʼzolari va yaqinlariga hamdardlik bildirib, jabrlanganlarning tezroq sog‘ayib ketishini tiladi^[230]. Favqulodda vaziyatlar vazirligi Prezident Mirziyoyev farmoni bilan Turkiyaga qidiruv-qutqaruv guruhi va insonparvarlik yordami yuborilishini maʼlum qildi^[231].

Shimoliy Makedoniya

 Shimoliy Makedoniya tomonidan 40 nafar qutqaruvchi va 22 nafar maxsus guruh aʼzolaridan iborat jamoa, jumladan, 100 ming yevro miqdorida moliyaviy yordam, 10 ming koʻrpa-toʻshak va 200 ta sanitariya zambillari yuborilgan^[232][233]. Qoʻshimcha 36 kishilik maxsus jamoa yuborildi^[234].

Shri Lanka

 Shri Lanka Tashqi ishlar vaziri Ali Sabri Turkiya Tashqi ishlar vazirligi bilan aloqaga chiqib, yordam taklif qildi. Prezident Ranil Wickremesinghe qurbonlar, jarohatlar va vayronagarchiliklar munosabati bilan shokda va qaygʻudaligini maʼlum qildi. Agar zarur boʻlsa, Mudofaa vazirligi va Tashqi ishlar vazirligi koʻrsatmalariga asoslanib, Shri-Lanka armiyasi zilziladan jabr koʻrgan Turkiyadagi qidiruv-qutqaruv ishlariga yordam berish uchun 300 nafar harbiy xizmatchidan iborat kontingentni yuborishga tayyorligini bildirdi^[235].

Shveysariya

  Shveysariya Federal Tashqi ishlar vazirligi 6-fevral kuni Turkiyaga 80 nafar mutaxassis va sakkiz nafar qutqaruvchi it yuborilishini maʼlum qilgan. Bundan tashqari, Suriyaga maqsadli yordam koʻrsatish masalasi ham koʻrib chiqilishi kerak edi^[236].

Shvetsiya

 Shvetsiya Tashqi ishlar vaziri Tobias Billström, „Shvetsiyaning Yevropa Ittifoqi raisi sifatida, bu falokatda Yevropa Ittifoqining ushbu mamlakatlarga yordam berish uchun harakatlarini muvofiqlashtirish maqsadida Mavlud Chavushoʻgʻli va Suriya bilan bogʻlanamiz“ deb aytdi^[237]. Hukumat Suriya va Turkiyaga insonparvarlik yordami uchun 7 million SEK (620 000 yevro) ajratdi^[238]. Favqulodda vaziyatlarni muvofiqlashtirish uchun sunʼiy yoʻldosh va elektron uskunalarga ega 12 kishilik Daniya-Finlandiya-Shvetsiya texnik yordam va qoʻllab-quvvatlash guruhi Turkiyaga yuborilgan^[45].

Chernogoriya

 Chernogoriya Prezidenti Milo Dukanovic mamlakat nomidan hamdardlik bildirdi va zarur yordamlarni koʻrsatishlikni taklif qildi^[239]. Chernogoriya Turkiyaga qutqaruv guruhlarini yubordi^[53].

Chex Respublikasi

 Chexiya bosh vaziri Petr Fiala, Chexiya „Bugun soat 14:00da joʻnab ketadigan USAR guruhining 68 aʼzosi orqali Turkiyaga yordam berishini“ aytdi^[240].

Chili

 Chili hukumati Turkiya va Suriyadagi falokat hududlarida aholiga yordam ko‘rsatishni boshlashini hamda Chilining Turkiyadagi elchixonasi hamda Turkiya hukumati bilan hamkorlikda yordam berajakligini aytdi^[241][242].

Kosova

 Kosovo Prezidenti Vjosa Osmani Kosovo hukumati^{[lower-alpha 1]} „Kosovo xavfsizlik kuchlari orqali kerakli yordamni ko‘rsatishga tayyor“ ekanligini aytdi^[243]. O‘sha kuniyoq Turkiyaga ixtisoslashgan kontingent yuborildi^[244]. Prezident Osmani Turkiya va Suriyadagi qurbonlar xotirasiga 2023-yil 8-fevralni milliy motam kuni deb eʼlon qildi^[245][60].

Shimoliy Kipr

 Shimoliy Kipr Prezidenti Ersin Tatar, birdamlik bildirdi va jami 8 ta mashina bilan 59 kishidan iborat qidiruv-qutqaruv guruhini yuborayotganliklarini maʼlum qildi^[246].

Tayvan

 Tayvan Prezidenti Tsai Ing-wen tabiiy ofat oqibatlarini bartaraf etish uchun 200 ming dollar xayriya qilishini eʼlon qildi^[247]. Keyinchalik bu mablagʻ 2 000 000 dollarga oshirildi^[248]. Tayvan hukumati, shuningdek, qutqaruv ishlariga yordam berish uchun 40 kishidan iborat guruh, 3 qutqaruv iti va 5 tonna jihozni^[249], keyin esa 90 kishidan iborat yana bir guruh va 2 qutqaruvchi itni yubordi^[250].

Belarus

 Belarus Prezidenti Aleksandr Lukashenko Turkiya va Suriyaga hamdardlik bildirdi^[251].

Janubiy Afrika

 Janubiy Afrika Respublikasi Prezidenti Kiril Ramafosa Turkiya Prezidentiga hamda zilzila qurbonlariga hamdardlik bildirdi^[252].

Monako

 Monako shahzodasi Albert II Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘anga quyidagi maktub yo‘llab, Turkiyaga hamdardlik bildirdi: „Janob Prezident, zilzilalardan so‘ng chuqur hayajonimni izhor etmoqchiman. Sizning mamlakatingizga bu holat juda qattiq taʼsir qildi. Ushbu ofat qurbonlarining oila aʼzolari va yaqinlariga samimiy hamdardlik bildiraman. Mening oilam va Monako xalqi jabrlanganlar va jabrlanganlarning oila aʼzolariga qanchalik ogʻir ekanligini qalban his qilmoqdamiz. Muhtaram Prezident, Siz va xalqingizga chuqur birdamligimizni izhor etamiz“^[253].

Shimoliy Koreya

 Shimoliy Koreya Mehnat partiyasi bosh kotibi Kim Chen In Suriya prezidenti Bashar al-Asadga hamdardlik bildirdi^[61].