Vosges (departament)
Vosges (fransuzcha talaffuzi: [voʒ] (
tinglang)) Fransiyaning shimoli-sharqidagi Grand Est mintaqasida joylashgan departamentdir. U Vosges togʻ tizmasining bir qismini egallaydi va shu nom bilan atalgan. Vosges uchta okrug, 17 kanton va 507 kommunadan iborat[1]. Jumladan, Janna d’Ark tugʻilgan Domremi-la-Pucelle bor[2]. 2019-yilda uning aholisi 364,499 kishi, maydoni 5,874 km 2 edi[3]. Uning markazi — Epinal shahri.
Vosges Vosges (departament) | |
|---|---|
| Departament | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 48°10′0″N 06°25′0″E / 48.16667°N 6.41667°E G O 06°25′0″E / 48.16667°N 6.41667°E G O | |
| Mamlakat | Fransiya |
| Aholisi | 364,499 |
| Milliy tarkib | fransuzlar |
| Vaqt mintaqasi | UTC+1 |
| Telefon kodi | 88 |
Tarixi
Yuz yillik urush
Janna d’Ark Domremi qishlogʻida ya'ni Bar gersogligining Meuse gʻarbida joylashgan Barrois Mouvantda tugʻilgan. Gersoglikning Meuse sharqida joylashgan qismi Muqaddas Rim imperiyasining bir qismi edi. Bar gersogligi keyinchalik Lotaringiya provinsiyasi tarkibiga kirdi. Domremi qishlogʻi Janna sharafiga Domremy-la-Pucelle deb oʻzgartirildi[4].
1919-yilda Ittifoqchilarning Birinchi jahon urushidagi gʻalabasi bilan Versal shartnomasiga koʻra Elzas-Lotaringiya Germaniya tomonidan Fransiyaga qaytarildi. Biroq, Schirmek va Saales Vosges boʻlimiga qaytarilmadi, aksincha, qayta yaratilgan Bas-Rhin boʻlimiga qoʻshildi.
Geografiyasi
Vosgesning gʻarbiy qismi tekis choʻkindi yer boʻlsa (mineral suvlar uchun juda mos), sharqda Vosges togʻ tizmasi va Ballons des Vosges tabiat bogʻi hukmronlik qiladi. 1363 m balandlikdagi Hohneck Vosges departamentining eng baland choʻqqisi hisoblanadi[5]. Monts Faucilles departamentning janubini keng egri chiziq boʻylab kesib oʻtadi, shimolda baland platolarga tushadi, janubda San daryosining yuqori havzasini oʻrab oladi. Ron va Reyn havzalarini ajratuvchi bu zanjir Oʻrta yer dengizi va Atlantika okeani havzalari orasidagi Yevropa suv havzasining bir qismini tashkil qiladi. Departamentning 48% oʻrmonlar bilan qoplangan (Fransiyada uchinchi oʻrinda), yerning 45% qishloq xoʻjaligida foydalaniladi[6].
Saone (Keltlar maʼbudasi Sagona sharafiga nomlangan[7]) Vosgesdagi Viomenildan ham oqib oʻtadi. Unga Anger daryosi ham quyiladi.
Asosiy shaharlari
Eng koʻp aholi yashaydigan kommuna — Épinal shahridir. 2019-yil holatiga koʻra, 5000 dan ortiq aholisi boʻlgan 9 ta kommuna mavjud[8].
| Kommuna | Aholi (2019) |
|---|---|
| Epinal | 32 256 |
| Saint-Die-des-Vosges | 19 576 |
| Golbey | 8 798 |
| Thaon-les-Vosges | 8 634 |
| Gerardmer | 7807 |
| Remiremont | 7691 |
| Neufchateau | 6,636 |
| Raon-l’Etape | 6205 |
| Ramberviller | 5,096 |
Demografiyasi
1801-yildan boshlab aholining koʻpayishi qayd etib borilgan.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1801 | 308,92 | — |
| 1806 | 334,169 | +8.2% |
| 1831 | 397,987 | +19.1% |
| 1841 | 419,992 | +5.5% |
| 1851 | 427,409 | +1.8% |
| 1861 | 415,485 | −2.8% |
| 1872 | 392,988 | −5.4% |
| 1881 | 406,862 | +3.5% |
| 1891 | 410,196 | +0.8% |
| 1901 | 421,104 | +2.7% |
| 1911 | 433,914 | +3.0% |
| 1921 | 383,684 | −11.6% |
| 1931 | 377,98 | −1.5% |
| 1936 | 376,926 | −0.3% |
| 1946 | 342,315 | −9.2% |
| 1954 | 372,523 | +8.8% |
| 1962 | 380,676 | +2.2% |
| 1968 | 388,201 | +2.0% |
| 1975 | 397,957 | +2.5% |
| 1982 | 395,769 | −0.5% |
| 1990 | 386,258 | −2.4% |
| 1999 | 380,952 | −1.4% |
| 2006 | 379,975 | −0.3% |
| 2011 | 378,83 | −0.3% |
| 2016 | 369,641 | −2.4% |
Siyosati
Departament kengashi prezidenti Francois Vannson boʻlib, birinchi marta 2015-yilda saylangan.
| Saylov okrugi | Aʼzo [9] | Partiya | |
|---|---|---|---|
| Vosgesning 1-saylov okrugi | Stefan Viri | Respublikachilar | |
| Vosges 2-saylov okrugi | Jerar Cherpion | Respublikachilar | |
| Vosgesning 3-saylov okrugi | Kristof Naegelen | Turli xil huquqlar | |
| Vosgesning 4-saylov okrugi | Jan-Jak Gotye | Respublikachilar | |
Galereya
Épinal qal'asi
Domremi-la-Puselda Janna d'Arkning tug'ilgan uyi
Janna d'Ark haykali
La Bressedagi Vosges tog' tizmasi
Sent-Die sobori
Lac de Gérardmer
Rainkopf
.jpg)
