Łetònia
Ła Łetònia, ufisialmente Repùblega de Łetònia (en łèton Latvijas Republika) ła xe un paéxe situà inte l'Eoropa setentrional.
Ła confina a nord co l'Estonia [24], a òvest co ła Rusia [25], a sud-ost co ła Biełorusia [26], a sud co ła Łituania [27] e a òvest ła xe bagnà dal Mar Bàltico.
Zeografia fìxica
Ła ga na superfisie de 64 589 km².
Ła xe conpresdésta intra i 55°40' e i 58°05' de łatitùdene nord e i 20°58' e 28°14' de łonxitùdene est, rivolxesta su ła banda oriental del Mar Bàltico.
Morfołogìa
El teritorio el xe formà da pian trocà da cołine che no łe pasa i 300 m de altessa.
El punto pi ełevà del paéxe el xe el Gaizina kalns, che eò riva ai 311 m de levatésa.
Idrografìa
El paéxe el xe bagnà dal Mar Bàltico, ła łónga costa (531 km) ła xe prevałenteménte sabióxa e no ła ga ìxołe.
L'ełeménto caraterixante del łitorał łèton el xe el Gólfo de Riga o Baia de Riga, (in łèton Rīgas Jūras līcis[28]. L'àrea intrigada dal gólfo ła xe de 18 000 km² e ła fondésa màsima ła xe de 54 m.
El fiume prinsipal el xe ła Daugava[29].
Altri fiumi che i córe su teritorio łèton i xe: Gauja, Venta, Lielupe, Abava, Quellinor.
Ghe xe pi de 3000 łaghi, de orìxen jasal.
Anbienti naturałi
El 40% de ła superfise de ła Łetònia ła xe boscóxa. Se cata anca xone de tórbiera e de pałude.
Istòria
Ła Łetònia ła xe costituìa da quatro rejon tradisionałi: Curlandia (Kurzeme), Łivonia (Vidzeme), Semigałia (Zemgale) e Łatgałia (Latgale).
Zeografia połitega
Ła Łetònia ła xe na repùblega parlamentare.
L'atuałe primo ministro l'é Laimdota Straujuma mentre ł'atuałe prexidénte de ła repùblega el xe Raimonds Vējonis[30].
Ła cavedal ła xe Riga.
Demografia
Ła Łetònia ła ga 2 254 653 de abitanti (2010).
Etnìe
Ła Łetònia ła ga ła sévente conpoxision etnega[31], in parsentuałi:
- 59,4% łètoni,
- 27,6% rusi,
- 3,6% biełorusi,
- 2,5% ucràini,
- 2,3% połachi,
- 1,3% łituani,
- 3,3% altri (ebrei, todéschi, èstoni, tàtari, e rom)
Rełijon
Ła popołasion ła xe prinsipalménte de rełijon cristiana. El pi grando grupo el xe qûeło-łà łuterano (556 000[32]), co pi cee parsentuałi de catòłisi (430 405) e de ortodosi orientałi (350 000).
N'altra rełijon ła xe el dievturi [33], che el ga raixe stòreghe baxae su ła mitołogìa del perìodo pre-Cristian.
Inoltra in Łetònia ghe xe na comunità ebrea (9 883[34]) che ł xe prinsipalménte qûeło-ła che resta del perìodo soviètego.Ła comunità ebrea łètona ła xe stà anientada durante ła secónda guera mondiałe: secondo l'ùltimo censiménto ofisial inte el 1935 ła jera formada da 93 479 ebrei, sérca el 6,4% de ła popołasion total.
Łéngua
Ła łéngua ofisial de ła Repùblega de Łetonia ła xe el łèton[35].
El ruso el xe in asołuto ła łéngua de minoransa pi prexente, parlada o capìa almanco da na bóna part de popołasion no rusa.
Ła łéngua łatgałiana ła xe difondésta inte ła Łatgałia[36].
Gałeria de someje
panorama da ła cołina de Gaiziņš
fiume Daugava a Daugavpils
panorama de Jelgava
Culdiga, sito candidà a partrimonio mondial ONUESC
Note
Altri projeti
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Letònia
Łinganbi foresti
- (lètono, inglezo) Sito ufisałepresident.lv. Sconosesta: lètono e inglezo (juto)
- (lètono, inglezo) Sito ufisałemk.gov.lv. Sconosesta: lètono e inglezo (juto)
- LettoniaTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
- Lettonia, in Disionàrio de istòria, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana, 2010.
- (IT, DE, FR) Łetòniahls-dhs-dss.ch, Disionàrio stòrego de ła Svìsara.
- (EN) Peteris V. Gulyans, Arnold Spekke, James H. Bater, Aivars Stranga, Kazimierz Maciej Smogorzewski e Romuald J. Misiunas, LatviaEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
- (EN) Opere riguardanti ŁetòniaOpen Library, Internet Archive.
| Controło de autorità | VIAF (EN) 237710820 · ISNI (EN) 0000 0001 2151 8114 · LCCN (EN) n80150219 · GND (DE) 4074187-4 · BNF (FR) cb119455515 (data) · NDL (EN, JA) 00569322 · WorldCat Identities (EN) n80-150219 |
|---|
