Huuse im Wiisedal

Geografische Lag

Huuse lit zmits im Wiisedal, eme rächte Sittedal vom Rhii. S Wiisendal isch eini vo dr Gegnige im früejere Großherzogtum Bade, wo am früejeschte induschtrialisiert wore isch. D Gmei Huuse lit rund 15 Kilometer vo dr Schwyzer Gränze ewäg und isch fascht uf halbem Wäg zwische Feldberg und Basel. D Gmarkig vom Ort erstreckt sich über 514 Hektar, dr höchscht Punkt isch uf em Tannebüel (727 m. ü.M.), dr diefscht an der Grenze zu Schopfe (385 Meter ü.M.).Huuse isch im Weschte und Oschte vo Hiägl un Berg umgeh: Richtig Zell isch de Grendel, Richtig Gresge de Tannebiähl un de Knoble, im Weschte de Chölschberg un de Maieberg. Öschtlich vo de Wiise isch usserdem de Alzebiähl, und e weng wiiter weg d' Möhr und de Langefirscht.

Nochbergmeine

Nochbergmeine vo Huuse sin under anderem Zell im Norde (Ortstdeil Gresge) und Schopfe im Oschte, Süde un Weschte (Ortsdeil Raitbach, Fahrnau un Enkestei).

Wetter

Z' Huuse hets kei Wetterstation, wo Räge- un Temperatur regelmässig ufzeichnet duet. Allerdings git's so eini im Schopfemer Deilort Eie, nit wiit weg vo Huuse und fascht uf glicher Höchi. D langjährigi Durchschnittstemperatur z'Eie lit bi 8.5 Grad Celsius, di jährlichi Niederschlagsmängi bei 1185 mm.^[2]

Huuse isch 1295 s'erscht Mol urchundlich erwähnt worde. Wirklich bekannt worde ischs non am Schluss vom 17. Johrhundert, wo mer im Ort e markgräfliches Iisewerk errichtet hät. Säll Werk isch ein vo dr gröschte Industriebetriib in dr Markgrafschaft un im Markgräflerland gsi und isch bis ins 19. Johrhundert bstande. Aschließend isch in Huuse, wie überall im Wiisetal, d' Textilindustrie sesshaft worde, allerdings ischs au mit dere ihrer Bedütig am End vom 20. Johrhundert bergab gange. Im Gegesatz zue andre Gmeine im Dal hätt Huuse aber au hüt no e großi Textilfabrik. Sit em 5. Septämber 1963 füert d Gmei dr Zuesatz im Wiesental im Namme.

Z Huuse git s e evangelischi un e römisch-katholischi Chilchegmei. Früejer het Huuse zue dr protestantische Markgrofschaft Bade-Durlach ghert und isch folglich lutherisch gsi. Durch s Iisewerk un spöter dann vor allem durch d Huusemer Textilfabrike sin dann aber immer meh Katholike in de Ort cho, sodass mer am Aafang vom 20. Jorhundert au e katholischi Chilche baut un gweiht hät. 1987 sind 47 % vo de Huusemer katholisch und 43 % protestantisch gsii.^[3]

Interessant isch no, dass die beide Chilchegmeie grösser sin als die politische Gmei Huuse. Zue de evangelische Gmei ghört nämlich no de Nochberort Raitbach dezue, während die katholischi Gmei sich no um die ganze Katholike im Chleine Wiisedal chümmeret, wo’s in Tegernau e chlins Kappellele hät.

• 
  Katholische St.-Josephs-Chilche
• 
  Inneaasicht
• 
  Evangelischi Chilche
• 
  Innenaasicht

Gmeirot

Huuse hät e Gmeirot mit 12 Gmeiröt un em Burgermeischter as Vorsitzende.

Landdagswahle

Ergebnis vo dr Landdagswahle sit 2006:^[4]

¹ 2006: WASG, sit 2011: Die Linke

Burgermeischter

Quälle:^[5]

Wappe

Dr Entwurf für s Wappe vo 1963 stammt vom Armand Wilhelm Brendlin, eme früejere Gmeirot un Grafiker. S Wappe zeigt e silbrig Fachwerchhuus uf grüenem Grund. Neben em Bezug zum Ortsname (Huuse), stellt des ußerdem e Verbindig här zum Heimetdichter Johann Peter Hebel, wel s isch in däm Huus noogstaltet, wu dr Hebel din gwohnt het.

Partergmeine

Huuse hät zwei Partnergmeinde, nämlich Huuse im Aargau und Marlieshausen, hützetag en Ortsdeil vo Wipfratal z Thüringe.

Verkehr

Huuse hät zämme mit Schopfe-Raitbach en Bahnhof an de S-6-Regio-Bahn vo Basel uf Zell. Usserdem git's im Rahme vom Regio Verkehrsbund Lörrach lokali un regionali Busverbindige. D' Bundesstroos 317 verlauft am öschtliche Ufer vo de Wiise an Huuse vorbei un bindet de Ort ans überregionali Strossenetz an, e Kreisstroos verbindet Huuse usserdem mit Enkestei und em chleine Wiisedal.

Bildig

Huuse het en eigene Chindergarte und e eigini Grund- und Hauptschuel. Die Hauptschuel wird sit 2003 vom Förderverein Aufwind unterstützt, wo über 100 Mitglider het.

Park

Z Huuse git s zwo Parkaalage. Nebe dr Schuel isch uf eme ehmolige Chilchhof e chleine Park gstaltet wore. Dert het d Hebelmusik ihre Üebigspavillon. Dr zwet, größer0 Park ghört dr Firma Brennet un wird sit e baar Johr von ere Arbetsgmeinschaft vo dr Schuel pflegt.

Musik

Sit 1855 git's z'Huuse d' "Hebelmusik". Usserdem git's no zwei Chilchechör (ei katholische un ein evangelische) sowie dr "Förderverein Musikschuel".

Sport

S Sportaagebot z Huuse wird vor allem vo Verein prägt. S git z Huuse ne Fueßballverein (FC Hausen), e Durnverein (TV Hausen), dr Tennisclub TC Grün-Weiss Hausen, e Schützegsellschaft, Verein für Hunds- un Angelsport un e Chleidierzüchterverein. D Gemeinde unterhaltet e Sportaalag uf dr „Stockmatt“, wu ne Waseplatz, ne Härt0platz un Liichtathletikaalage umfasst un au vo mehrere Verein brucht wird. D Huusemer Verein engagiere sich im Allgmeine seli stark im Jugendberiich.

Regelmäßige Veranstaltungen

• All drej Johr wird z Huuse vo dr Verein e zwedägig Dorffescht organisiert.
• Jedes Jahr findet am 10. Mai, Hebels Geburtstag, das Hebelfest statt, in dessen Rahmen alle zwei Jahre der Johann-Peter-Hebel-Preis verliehen wird.
• Zue Ehre vom Johann Peter Hebel wird alljohr am 10. Mai z'Huuse s Hebelfescht gfiiret, un alli zwei Johr verleiht s'Land Bade-Württeberg dört dr mit 10.000 dotiert Hebelpriis. Bstanddeil vom Hebelfescht isch s „Hebelmähli“, wo vo dr Basler Johann-Peter-Hebel-Stiftig uusgrichtet wird, wo dermit e Bstimmig us em Teschtamänt vom Hebel erfülle duet: An siim Geburtstag were di 12 eltschte Manne (un mittlerwiili au di 12 eltschte Fraue) vom Dorf zuen eme feschtliche Esse gladen. All 25 Johre git s e „Großes Hebelfescht“ (nächschte Termin: 2010 zum 250. Geburtstag).

Die bekannteschti Persönlichkeit vo Huuse isch dr alemannisch Dichter Johann Peter Hebel. Dr Hebel isch zwar z'Basel uf d' Welt cho, hett aber en Grossdeil vo sinere Chindheit z'Huuse verbrocht und isch dört au vo 1766 bis 1769 uf d' Schuel gange. Zue siine Ehre wird s Hebelfescht gfiiret, un alli zwei Johr dr Hebelpriis verlihe. Usserdem verleiht d' Gmei Huuse jedes Johr d' Hebelplakette am „Hebelobe“, e baar Däg vor em 10. Mai.

S Heimethuus vom Hebel, s' sognannt Hebelhuus (oder Hebelhüsli), isch als Heimetmuseum iigrichtet worde. S wird au as Ort für Hochzitte, Läsige un anderi Veraastaltige brucht. Zum Große Heblefescht 2010 sol s erwitteret wäre.

Ehreburger

• Johann Jakob Roths, Burgermeischter vo dr Gmei von 1880 bis 1911
• Reinhold Zumtobel (1878–1953), SPD-Bolitiker, Redakteur, Gwerkschafter, Hebelpriisdreger 1953.
• Ernst W. Hug, Burgermeischter vo dr Gmei vo 1955 bis 1975
• Karl Heinz Vogt, Burgermeischter vo dr Gmei von 1975 bis 1999

Sühn un Döchtere vo dr Gmei

• E wiiteri bekannti Persönlichkeit isch dr August Babberger, en wichtige expressionistische Moler, wo am 8. Dezember 1885 z'Huuse uf d' Welt cho isch un bis 1895 im Dorf gläbt het.
• Au z'Huuse uf d Welt cho isch dr Johann Sebastian Clais (1742–1809), wo als Erfinder uf em Gebiet vo de Salzgwinnig bekannt worde isch.
• Dr Oskar Rümmele (1890–1975), Gwerkschafter und Bolitiker (CDU), het as Mitglid vom Dütsche Bundesdag die innerörtli Högschtgschwindigkeit vo 50 km/h durgsetzt.
• Dr Maurus Gerner-Beuerle (1903–1982), Pfarrer un Dialektdichter, isch Domprediger z Bremen wore.

• Gemeinde Hausen im Wiesental (Rusgäber): Hausen im Wiesental – Gegenwart und Geschichte. Hausen 1985
• J. G. Behringer, R. Zumtobel: Hausen im Wiesental. Hausen 1937

Vyl über Huuse het au dr Elmar Vogt gschriibe; lueg dört sys Publikationsverzaichnis.

 Commons: Hausen im Wiesental – Sammlig vo Multimediadateie

• Site vo de Gmei Huuse