Nüüchilch
Nüüchilch oder jünger Nüüchirch (amtlich Neunkirch) isch e Iiwohnergmeind im Chläggi im Kanton Schafuuse, Schwiz.
| Neunkirch | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Schaffuuse (SH) |
| Bezirk: | Oberchlettgi |
| BFS-Nr.: | 2904 |
| Poschtleitzahl: | 8213 |
| Koordinate: | / 28272247° 41′ 25″ N, 8° 29′ 57″ O; CH1903: 679621 / 282722 |
| Höchi: | 429 m ü. M. |
| Flächi: | 17,91 km² |
| Iiwohner: | 2506 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.neunkirch.ch |
 Bergchilche Nüüchirch | |
| Charte | |
 | |
Geografi
Nüüchirch lit im Chläggi, 13 Kilometer vo Schafuuse. D Gmeindsflächi umfasst 47,5 % landwirtschaftlichi Flächi, 45 % Wald, 6,8 % Sidligsflächi und 0,6 % sustigi Flächi.[2]
Gschicht
Nüüchirch isch zum erschte Mol im Johr 850 als ad Niuchilchun gnennt worde, wa «bi de nöie Chilche» bidüüt.
Bevölkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iiwohner | 1640 | 1517 | 1537 | 1470 | 1263 | 1206 | 1105 | 1211 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iiwohner | 1170 | 1103 | 1217 | 1208 | 1239 | 1333 | 1606 | 1722 |
De Uusländeraateil isch 2010 bi 15,6 % gläge.[2]
Religion
63,4 % vo de Iiwooner sind evangelisch-reformiert, 20,3 % sind römisch-katholisch (Stand 2000).[2]
Politik
Bi de Nationalrootswaale 2011 het s da Ergebnis gee:[2] CVP 5,7 %, FDP 13,5 %, SP 31,0 %, SVP 43,6 %, Sustigi 6,2 %.
Gmeindspresident isch de Ruedi Vögele (SVP).
Wirtschaft
D Arbetslosigkeit isch im Johr 2011 bi 2,0 % gläge.[2]
Sproch und Dialekt
Bi de Volkszellig 2000 hend vo de 1722 Iiwohner 94,9 % Tüütsch als Hauptsproch aagee, 0,4 % Französisch und 2,1 % Italienisch.[2]
De hochalemannisch Dialekt vo Nüüchilch ghört zun nordoschtschwizer Dialekt.
Sport
Öschtlich vo Nüüchirch, uf de Gränze vo Lööninge, ligt de Flugblatz Schmerlat. Er isch de ainzig Flugplatz vom Kanton Schaffuuse, de nördlichscht vo de ganze Schwiz und usser em Sägelfluggländ Bohlhof s ainzig Flugfäld för Sägel- und Motorflugzüg im Chleggi.
Bilder
Stross in de Altstadt
Unders Stadttor
Unders Stadttor
Ortsmuseum
Rigelhuus in de Altstadt
Wiistube «Klettgauerhof»
Stadtmuure
Bahnhof
Fridhof
Literatur
- Wilhelm Wildberger: Geschichte der Stadt Neunkirch. Schaffhausen 1917.
- Walter Gerhard: Niuchilchun, Neunkirch. Eine kleine Heimatkunde. Neunkirch 1975.
- Walter Ulrich Guyan: Neunkirch. Landstadt im Klettgau (= Schaffhauser Heimatbücher, Bd. 1). Schaffhausen 1985, ISBN 3-85805-118-7.
- Martina Stercken: Neunkirch (= Historischer Städteatlas der Schweiz). Zürich 1997, ISBN 3-90531-209-3.
Weblink
Commons: Neunkirch – Sammlig vo Multimediadateie
Nünkilch in der Topographia Helvetiae, Rhaetiae et Valesiae (Matthäus Merian) im dütschsprochige Wikisource
- www.neunkirch.ch
- Eric De Pizzol: Neunkirch (Gemeinde). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Ulf Wendler: Neunkirch (Vogtei). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
