Fortuna traxikarpusu
Fortuna traxikarpusu (lat. Trachycarpus fortunei) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinin traxikarpus cinsinə aid bitki növü.
| Fortuna traxikarpusu | |
|---|---|
 | |
| Elmi təsnifat | |
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Klad: Klad: Klad: Commelinids Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Coryphoideae Triba: Trachycarpeae Cins: Növ: Fortuna traxikarpusu | |
| Beynəlxalq elmi adı | |
| |
Təbii yayilması
Qərbi Himalay, Çin və Yaponiyada dağ meşələrində, kasıb torpaqlarda yayılmışdır. Vətənində bu bitki Çin çətənə palması adlanır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10 m-dən çoxdur. Çətiri kiçikdir. Yarpaqları üst tərəfdən parlaq, yelpikvari, tünd-yaşıl, alt tərəfdən göyümtülü, çoxsaylı buğumlara bölünmüşdür, diametri 60 sm-ə çatır. Saplaqları çılpaq iynəsiz, bünövrəsində cod tükçuklüdür. Çiçəyi sarı, ətirlidir, iri qoltuq çiçək qruplarında yerləşir. Yarpaq buğumlarının miqdarı 30-a çatır. Hər buğumu saplığın birləşmə yerinədək kəsilmiş yarpaqların ucları ikiyə bölünmuşdür. Yarpaq saplağının kənarlarında zəif bilinən dişcikləri vardır. May ayında çiçəkləyir. Meyvəsi qışda yetişir. Çoxaldılması toxumlarla aparılır.
Ekologiyası
Şaxtayadavamlı palma növlərindən biridir, -18 C-dək şaxtalara dözür. Fortuna traxikarpusu torpağa tələbkar deyil, ancaq yaxşı drenaj saxlanılmalıdır. Nəmişli iqlim şəraitində quraqlığı pis keçirir, orta miqdarda nəmişli havanı (40%) sevir. Cənubda subtropik rayonlarda açıq sahədə qışlayır.
Azərbaycanda yayılması
Bakı, Lənkəran və digər şəhərlərdə mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
Park və bağsalmada tək ərinlərdə geniş istifadə edilir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Chamaerops fortunei Hook.
Heterotipik sinonimləri
- Trachycarpus caespitosus Becc.
- Trachycarpus wagnerianus Becc.