Коперниций
Коперниций (лат. Copernicium, Cn; элегерәк унунбий (лат. Ununbium, Uub), коперникий һәм эка-терегөмөш) атамалары ҡулланылған — 112-се химик элемент. Билдәле изотоптарынан иң тотороҡло ядроһы 285Cn, 112 протондан, 173 нейтрондан тора һәм ярым тарҡалыу осоро 34 секунд тирәһе тәшкил итә, был нуклидтың атом массаһы 285,177(4) а. 285,177(4) а. 285,177(4) а. тигеҙ. Ул да цинк, кадмий һәм терегөмөш ингән химик төркөмгә ҡарай.
| |||||
| Ябай матдәнең тышҡы күренеше | |||||
|---|---|---|---|---|---|
шыйыҡ металл | |||||
| Атом үҙенсәлектәре | |||||
| Исеме, символы, номеры | Коперниций (Cn) / Copernicium (элегерәк — Ununbium (Uub), экартуть (Ehg)), 112 | ||||
| Электрон конфигурация | [Rn] 5f14 6d10 7s2 булыуы мөмкин | ||||
| Ябай матдәнең термодинамик үҙенсәлектәре | |||||
| Тығыҙлыҡ (н. ш.) | яҡынса 20 г/см³ | ||||
| Иреү температураһы | 80°Cс | ||||
| Ҡайнау температураһы | 100—120°C | ||||
| 112 | Коперниций |
285 | |
| 5f146d107s2 | |
Тарихы
Коперниций тәүге тапҡыр 1996 йылдың 9 февралендә Германияла, Дармштадт ҡалаһында Ауыр иондар институтында синтезланған (нем. Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI) [1].
Коперницийҙың ауырыраҡ изотоптары һуңғараҡ (2000 һәм 2004 йылдарҙа) Берләштерелгән ядро тикшеренеүҙәре институтында (Дубна, Рәсәй) флеровий изотоптары тарҡалғанда барлыҡҡа килгән матдәләр булараҡ алына[2][3][4].
112-се элементтың асылыуы 2009 йылдың майында[5] Халыҡ-ара теоретик һәм ғәмәли химия союзы тарафынан таныла, шунан һуң уның исемен раҫлау процесы башлана
Исеме
GSI ғалимдары 112-се элемент өсөн Николай Коперник хөрмәтенә Copernicium (Cn) исемен тәҡдим итә. 2010 йылдың 19 февралендә, Коперниктың тыуған көнөндә, ИЮПАК элементтың исемен рәсми рәүештә раҫлай[6].[7] Киң мәғлүмәт сараларында элемент "коперниций" (урыҫ телендәге вариант) тип тә, "коперникий" тип тә атала.
Билдәле изотоптары
| Изотоп | Масса | Ярым тарҡалыу ваҡыты[8] | Тарҡалыу тибы |
|---|---|---|---|
| 282Cn | 282 | 0,50 (+0,33 — −0,1) мс | үҙлегенән тарҡалыу |
| 283Cn | 283 | 4,0 (+1,3 — −0,7) с | α-тарҡалыу 279Ds (99 % -тан да кәм түгел), үҙлегенән тарҡалыу |
| 284Cn | 284 | 101 (+41 — −22) мс | үҙлегенән тарҡалыу |
| 285Cn | 285 | 30 (+30 — −10) с | α-тарҡалыу 281Ds |
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
- WebElements.com — Ununbium
- О синтезе элемента на сайте ОИЯИ
- Коперниций на сайте «Атомная и космическая отрасли России»:
- Два изотопа с «острова стабильности»
- Доказано существование 112 элемента таблицы Менделеева