Ліцэнзіі Creative Commons
Ліцэ́нзіі Creative Commons — шэраг ліцэнзіяў у галіне аўтарскага права, складзеных амэрыканскай некамэрцыйнай арганізацыяй Creative Commons. Першыя вэрсіі ліцэнзіяў зьявіліся 16 сьнежня 2002 году.[1][2] Па стане на ліпень 2010 году ліцэнзіі Creative Commons даступныя афіцыйна ў 53 краінах (адбываецца як пераклад ліцэнзіі на іншыя мовы, гэтак і імплемэнтацыя ліцэнзіяў у прававую сыстэму дзяржаваў).[3] Таксама вядзецца праца над адаптацыяй для 9 наступных краін.[3]
Віды ліцэнзіяў
Усе ліцэнзіі Creative Commons перш за ўсё маюць «базавыя правы» (анг. baseline rights), у склад якіх уваходзяць права на свабоднае выкарыстаньне, капіяваньне, распаўсюджаньне ў любой форме. Кожная з шасьці ліцэнзіяў мае ўласныя патрабаваньні, якія выбіраюцца з чатырох даступных:
 Attribution by |  Share-Alike sa | Non-Commercial nc | No Derivative Works nd |
| Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы і вытворных ад яе пры ўмове пазначэньня аўтара. | Дазваляецца распаўсюджаньне вытворных ад арыгінальнай прац пры ўмове выкарыстаньня ліцэнзіі, ідэнтычнай ліцэнзіі арыгінальнай працы. | Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы і вытворных ад яе толькі ў некамэрцыйных мэтах. | Дазваляецца капіяваньне, распаўсюджаньне, публічнае прадстаўленьне працы толькі ў першатворным выглядзе. |
Камбінацыі
З пазначаных вышэй чатырох магчымых абмежаваньняў выкарыстаньня ўсяго магчымыя 16 камбінацыяў, зь якіх 11 камбінацыяў ёсьць слушнымі ліцэнзіямі Creative Commons, а астатнія 5 — не. З тых пяці камбінацыяў чатыры ўлучаюць патрабаваньні nd і sa, якія пярэчаць адно воднаму. Пятае не ўлучае ніводнага патрабаваньня. З адзінаццаці застаўшыхся 5 ня маюць у складзе патрабаваньняў by, але ў 98% выпадкаў аўтары жадаюць, каб пры выкарыстаньні згадвалася іх аўтарства. Таму звычайна выкарыстоўваюцца шэсьць ніжэй пададзеных ліцэнзіяў:
- Attribution (cc by)
- Attribution Share-Alike (cc by-sa)
- Attribution No Derivatives (cc by-nd)
- Attribution Non-Commercial (cc by-nc)
- Attribution Non-Commercial Share-Alike (cc by-nc-sa)
- Attribution Non-Commercial No Derivatives (cc by-nc-nd)
Зь іх першыя дзьве ліцэнзіі лічацца вольнымі, таму што іх умовы не супярэчаць вызначэньню «вольнага твору культуры».[4] У той жа час, ніводная зь іх не зьяўляецца капілэфтнай.[4]
Адмаўленьне ад асобных правоў
Як закладзеныя ў ліцэнзіі пэўныя патрабаваньні, гэтак і закладзеная магчымасьць іх адкліканьня (анг. waiving). Уладальнік аўтарскіх правоў можа адмовіцца ад некаторых правоў, напрыклад, выключнага права на камэрцыйнае выкарыстаньне.[5]
Глядзіце таксама
- Creative Commons
- Аўтарскае права
- Вольныя матэрыялы
- Ліцэнзія BSD
Крыніцы
Вонкавыя спасылкі
Ліцэнзіі Creative Commons — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў