Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў

Вайна Рэчы Паспалітай і Масковіі 1609—1618 гадоў
Вайна Рэчы Паспалітай і Масковіі 1609—1618 гадоў
	Асноўны канфлікт: Войны Расіі і Рэчы Паспалітай
	; Карта ваенных дзеянняў
Дата	11 сакавіка 1609 — 1618
Месца	Масковія
Вынік	Дэулінскае перамір’е, Масковія захавала незалежнасць; да ўлады прыйшла дынастыя Раманавых
Змены	Рэч Паспалітая атрымала Севершчыну і Смаленск
Праціўнікі
Рэч Паспалітая; • Сямібаяршчына (1610—1612); Каралеўства Швецыя (1610—1617); Прыхільнікі Ілжэдзмітрыя: Тушынскі лагер (1609—1610, 1613—1614);	Рускае царства; • Першае народнае апалчэнне (1611); • Другое народнае апалчэнне (1611—1612); Каралеўства Швецыя (1609—1610, 1617—1618); Прыхільнікі Ілжэдзмітрыя: Тушынскі лагер (1610—1612); Пскоўскі лагер (1611—1612); Астраханскі лагер (1611—1612);
Камандуючыя
Жыгімонт III; каралевіч Уладзіслаў; Станіслаў Жалкеўскі; Ян Караль Хадкевіч; Аляксандр Гасеўскі; Ян Пётр Сапега †; Аляксандр Лісоўскі †; Пётр Сагайдачны; Карл IX †; Густаў II Адольф; Якаб Дэлагардзі; Эверт Горан †; Ілжэдзмітрый II; Марына Мнішак # †; Іван Заруцкі # †;	Васіль IV Шуйскі # †; Міхаіл Фёдаравіч; Міхаіл Скапін-Шуйскі †; Міхаіл Шэін #; Дзмітрый Шуйскі # †; Дзмітрый Трубяцкой; Пракоп Ляпуноў †; Дзмітрый Пажарскі; Кузьма Мінін †; Карл IX; Густаў II Адольф; Якаб Дэлагардзі ; Ілжэдзмітрый II †; Іван Заруцкі; Ілжэдзмітрый III # †; Ілжэдзмітрый IV;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай, таксама Дзмітрыяда (польск.) (бел. — узброены канфлікт між Масковіяй і Рэччу Паспалітай у 1609—1618 гадах. Адна з асноўных падзей Смутнага часу ў Расіі.

Рэч Паспалітая скарысталася гэтым перыядам, каб вылучыць на маскоўскі сталец Ілжэдзмітрыяў, і пасля заключэння расійска-шведскай угоды ў 1609 годзе абвясціла вайну. У 1610 годзе польска-літоўскія войскі на два гады акупавалі Маскоўскі Крэмль, пасля чаго Швецыя разарвала мір і сама распачала вайну з Расіяй.

Калі Уладзіслаў Ваза, абраны маскоўскім царом, паспрабаваў навяртаць насельніцтва ў каталіцтва, выбухнула паўстанне Мініна і Пажарскага, якое выгнала польска-літоўскія сілы з Масквы. У 1613 годзе царом быў абраны Міхаіл Раманаў, сын маскоўскага патрыярха Філарэта, з якога пачалася дынастыя Раманавых. Ваенныя дзеянні працягваліся да 1617 года і скончыліся перамір’ем, паводле якога Рэч Паспалітая атрымала тэрытарыяльныя заваёвы, аднак незалежнасць Масковіі захавалася.

Перадумовы

Пад канец XVI — у пачатку XVII стагоддзяў Масковія знаходзілася ў стане палітычнага і эканамічнага крызісу. Па смерці цара Івана IV Грознага ў 1584 годзе і яго сына Дзмітрыя ў 1591 пачалася барацьба за царскі трон. У 1598 годзе на царства быў пастаўлены Барыс Гадуноў, перарваўшы шматгадовае панаванне Рурыкавічаў. Нязгодныя з такім выбарам лічылі, што царэвіч Дзмітрый жывы, таму валадарства Гадунова незаконнае. Сітуацыя да таго ж ускладнілася вялікімі замарозкамі 1601—1603 гадоў, пэўна, выкліканым вывяржэннем вулкана ў Паўднёвай Амерыцы. Пачаўся вялікі голад, ад якога памерлі каля паўмільёна чалавек.

Зноскі

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў
Н. М. Карамзин. История государства Российского Архівавана 21 чэрвеня 2008.
Дамова Сямібаяршчыны з гетманам Жалкеўскім пра прызнанне каралевіча Уладзіслава маскоўскім царом (руск.)
Карта «Вялікага ліхалецця»

[1]

[2]