Гуфніца

Гуфніца, гафуніца, гауфніца^[1] (ад чэшск.: houfnice ад houf натоўп, куча, атрад^[2]) — еўрапейскі тып лёгкай палявой гарматы 15—16 ст. з кароткім ствалом, якая пачаткова служыла для непасрэднай агнявой падтрымкі палкоў (гуфаў, адсюль назва).

Гуфніцы былі ўведзены ва ўжытак гусітамі, былі перанятыя ў Польшчы і ВКЛ (15 ст.), потым трапілі ў Маскоўскую дзяржаву (16 ст.).

З-за наяўнасці кароткага ствала гуфніцы залічваюцца да першых гаўбіц (або правобразаў гаўбіц), хоць з іх і не стралялі па навеснай траекторыі^[3]. У чэшскай мове сама назва houfnice перайшла да гаўбіц.

Канструкцыйна гуфніца падобная да малой бамбарды, і мела кароткі ствол (3,5—4 калібры) з вузейшай зараднай каморай (звычайна 1,5 кал.)^[4]. Калібр да 20—23 см. Кулі спачатку былі каменныя, пазней пачалі ўжываць падабенства карцечы — мяхі, напоўненыя дробным каменнем і кавалкамі жалеза, залітымі смалой. Пачаткова гуфніцы транспартаваліся на вазах, але хутка іх пачалі ставіць на двухколавыя (напр., брусовыя) лафеты з прыстасаваннямі вертыкальнага навядзення (напр., з дугавымі механізмамі).

Гл.далей: тарасніца, фоглер, бамбарда, гакаўніца.