Дама з Эльчэ

Дáма з Э́льчэ (ісп.: Dama de Elche, катал.: Dama d'Elx) — самы значны помнік іберыйскага (старажытнаіспанскага) мастацтва, быў выяўлены 4 жніўня 1897 года ў прыватных уладаннях каля Эльчэ (горад у іспанскай правінцыі Алікантэ). У лічаныя тыдні скульптура была прададзена французскаму калекцыянеру і вывезена ў Парыж, дзе яе дэманстрацыя ў Луўры стварыла грандыёзную сенсацыю і адкрыла для вучоных дагэтуль невядомую старонку антычнага мастацтва.

Дама з Эльчэ. IV стагоддзе да н.э.
Матэрыял	Камень
Нацыянальны археалагічны музей, Мадрыд
(інв. 1/10/1971)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У 1941 годзе рэжым Вішы ў якасці жэсту добрай волі перадаў экспанат іспанскаму дыктатару Франка, які загадаў змясціць яго ў мадрыдскім музеі Прада. У наш час скульптура, нароўні са скульптурай Дамы з Басы (en), экспануецца ў Нацыянальным археалагічным музеі ў Мадрыдзе. У Валенсіі дзейнічае фонд, які выступае за яе вяртанне ў Эльчэ.

Статуя, датаваная IV стагоддзем да н.э., уяўляе сабою каменны паліхромны бюст жанчыны (хоць апошняе спрэчна) у багатым уборы і з незвычайна складанай прычоскай. Адтуліна, якая знаходзіцца ззаду, сведчыць, што аб’ект мог выкарыстоўвацца ў якасці пахавальнай урны. Даволі тонкае разуменне канонаў эліністычнай скульптуры дазволіла некаторым даследчыкам выказаць здагадку, што скульптар прайшоў навучанне ў адной з грэчаскіх калоній Заходняга Міжземнамор’я. Паводле іншага пункта гледжання, у помніку знайшлі адлюстраванне прынцыпы пунічнага мастацтва, а намаляваная жанчына — не хто іншая як фінікійская багіня Астарта.

У 1995 годзе высунута гіпотэза, паводле якой Дама з Эльчэ — падробка, вырабленая пад уплывам мадэрну каля таго часу, калі яна была выяўлена^[1]. Аднак гэта тэорыя не заваявала агульнага прызнання. Праведзены ў 2005 годзе тэхнічны аналіз пакрыцця, каменя і рэштак пігмента статуі паказаў старажытную дату і адпаведнасць іншым вядомым помнікам іберыйскай скульптуры^[2].