Даталіт
Даталі́т[1] — мінерал падкласа борасілікатаў, гідраксіборасілікат кальцыю CaBSiO4(OH). Прымесі марганцу, магнію, алюмінію, жалеза[2]. Упершыню апісаны ў 1806 годзе дацка-нарвежскім геолагам Йенсам Эсмаркам (Jens Esmark)[3].
| Даталіт | |
|---|---|
 | |
| Формула | CaBSiO4(OH) |
| Прымесь | Mn, Mg, Al, Fe |
| Сінгонія | манаклінная |
| Колер | белы да бясколернага, часам з зеленаватым, жаўтаватым, шэрым, чырванаватым адценнем |
| Колер рысы | белы |
| Бляск | шкляны, смальяны |
| Празрыстасць | празрысты, паўпразрысты |
| Цвёрдасць | 5—5,6 |
| Спайнасць | вельмі недасканалая (адсутнічае) |
| Злом | ракавісты, няроўны |
| Шчыльнасць | 2,8—3 г/см³ |
| Паказчык пераламлення | nα = 1.626 nβ = 1.653—1.654 nγ = 1.670 |
 | Даталіт на Вікісховішчы |
|---|
Крышталізуецца ў манакліннай сінгоніі. Утварае крышталі, зярністыя і шчыльныя агрэгаты, радыяльна-прамянёвыя выдзяленні і нацёкі. Колер белы да бясколернага, часам з зеленаватым, зеленевата-блакітным, жаўтаватым, шараватым, чырванаватым адценнем. Бляск шкляны, смаляны. Цвёрдасць 5—5,5 па шкале Моаса. Шчыльнасць 2,8—3 г/см³. Крохкі. Раскладаецца ў салянай кіслаце.
Паходжанне і радовішчы
Даталіт — другасны матэрыял вывергнутых магматычных парод пераважна асноўнага складу[2]. Запаўняе пустэчы ў туфах, шырока распаўсюджаны ў вапняковых скарнах і гідратэрмальных жылах[2]. Сустракаецца разам з аксінітам, гранатамі, данбурытам, кальцытам, прэнітам, цэалітамі[4]. Радовішчы ў Аўстрыі, Германіі, ЗША, Мексіцы, Нарвегіі, Расіі (Дальнягорск, Прыморскі край), Японіі[2][4].
Выкарыстанне
Даталіт выкарыстоўваецца ў якасці руды на бор. Таксама другарадны вырабны матэрыял у ювелірнай справе.
Зноскі
Літаратура
- Бардон У. Я. Даталіт // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6). — С. 62.