Літаратурная прэмія імя Якуба Коласа

Літарату́рная прэ́мія імя́ Яку́ба Ко́ласа — літаратурная прэмія, заснаваная пастановай Савета Міністраў БССР №81 10 лютага 1959 года.

Прысуджалася за высокаідэйны і высокамастацкі зборнік апавяданняў, аповесць, раман, а таксама работу па літаратуразнаўстве і крытычную работу, якія былі апублікаваны ў рэспубліканскім друку ў тым годзе, за які прысуджаецца прэмія, і якія атрымалі шырокае грамадскае прызнанне^[1].

У 1965 годзе прэміі нададзены статус дзяржаўнай: Дзяржаўная прэмія БССР імя Якуба Коласа^[2]. З 1992 года — у складзе Дзяржаўных прэмій Рэспублікі Беларусь па літаратуры, музыцы і мастацтве^[3].

У Рэспубліцы Беларусі прысуджаецца штодвагады за таленавітыя, глыбокія па змесце і адметныя па форме творы літаратуры, якія робяць значны ўнёсак у беларускую нацыянальную культуру, развіваюць мастацкія традыцыі і садзейнічаюць устанаўленню агульначалавечых каштоўнасцей і ідэй гуманізму^[4].

Лаўрэаты

Год прысуджэння	Лаўрэат	За твор
1957	Іван Шамякін	раман «Крыніцы»
1959	Пятрусь Броўка	«Калі зліваюцца рэкі»
1962	Іван Мележ	раман «Людзі на балоце»
1963	Янка Брыль	«Працяг размовы»^[5]
1964	Васіль Быкаў	«Трэцяя ракета»
1965	Максім Лужанін	«Колас расказвае пра сябе»
1966	Нічыпар Пашкевіч	зборнік літаратурна-крытычных артыкулаў «На шырокіх шляхах жыцця»
1968	Іван Шамякін	кніга аповесцей «Трывожнае шчасце» і раман «Сэрца на далоні»
1968	Міхась Лынькоў	раман «Векапомныя дні»
1972	Іван Навуменка	кнігі «Янка Купала: Духоўны воблік героя» і «Якуб Колас: Духоўны воблік героя»
1972	Васіль Вітка	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) кнігі «Чытанка-маляванка», «Беларуская калыханка», «Казкі»
1972	Янка Маўр	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) пасмяротна; аповесці «Чалавек ідзе», «У краіне райскай птушкі», «Сын вады», «Палескія рабінзоны», «ТВТ...», «Шлях з цемры», раман «Амок»
1974	Андрэй Макаёнак	п’есы «Трыбунал» і «Таблетку пад язык»
1974	Алесь Якімовіч	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) аповесці «Адкуль ліха на свеце», «Канец сервітуту», «Кастусь Каліноўскі»
1976	Алесь Адамовіч	кніга «Хатынская аповесць»
1976	Іван Мележ	пасмяротна; кніга літаратурна-крытычных і публіцыстычных артыкулаў «Жыццёвыя клопаты»
1976	Алена Васілевіч	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) тэтралогія «Пачакай, затрымайся»^[6]
1978	Васіль Быкаў	аповесці «Воўчая зграя» і «Яго батальён»
1978	Іван Пташнікаў	аповесць «Найдорф»^[7]^[8]
1980	Васіль Барысенка	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Павел Дзюбайла	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Віктар Антонавіч Каваленка	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Уладзімір Калеснік^[9]	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Аляксандр Коршунаў	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Адам Мальдзіс	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Міхась Мушынскі	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»^[10]
1980	Навум Перкін	пасмяротна; удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»^[11]
1980	Юльян Пшыркоў	пасмяротна; удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»^[11]
1980	Міхась Ярош	удзел у напісанні двухтомнай «Гісторыі беларускай дакастрычніцкай літаратуры» і «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры»
1980	Якаў Хелемскі	пераклад на рускую мову твораў П. Броўкі, кніг А. Куляшова «Хуткасць», П. Панчанкі «Дзе начуе жаваранак», М. Танка «Нарачанскія сосны»
1982	Янка Брыль	аповесць «Золак, убачаны здалёк»^[5]
1982	Барыс Іванавіч Сачанка	кніга «Ваўчыца з Чортавай Ямы»
1982	Віктар Казько	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) аповесць «Суд у слабадзе»
1984	Зміцер Бугаёў	кніга крытычных нарысаў «Талент і праца»^[12]
1984	Уладзімір Караткевіч	пасмяротна; раман «Чорны замак Альшанскі»
1984	Анатоль Грачанікаў	(за творы літаратуры і мастацтва для дзяцей) кнігі вершаў «Палессе», «Валерка і лятаючая талерка», «Казка пра Івана-ганчара і пачвару цара»
1986	Анатоль Кудравец	раман «Сачыненне на вольную тэму»
1988	Вячаслаў Адамчык	раманы «Чужая бацькаўшчына», «Год нулявы», «I скажа той, хто народзіцца»
1990	Генадзь Кісялёў	«Разыскивается классик…» і «Спасцігаючы Дуніна-Марцінкевіча»
1990	Алег Лойка	раман-эсэ «Францыск Скарына, або Сонца маладзіковае»
1992	Сяргей Грахоўскі	зборнік «Споведзь»
1992	Алесь Жук	«Праклятая любоў»
1992	Васіль Сёмуха
1996	Генрых Далідовіч
2002	Васіль Жураўлёў	кніга «У пошуку духоўных ідэалаў: на матэрыяле беларускай літаратуры XIX — пачатку XX стаг.»^[3]

Зноскі

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]