Наркамаўка

Нарка́маўка, пачаткова нарко́маўка — назва, прыдуманая Вінцуком Вячоркам для азначэння нормы беларускай мовы, рэгуляванай Інстытутам мовазнаўства НАН Беларусі^[1]. Паходзіць ад скарочанай назвы Народнага камісарыята асветы (міністэрства) у БССР («наркамат» з «народны камісарыят») у часы рэформы граматыкі 1933 года. Назва ацэначная, пераважна ўжываецца і распаўсюджваецца прыхільнікамі альтэрнатыўнай моўнай нормы («тарашкевіцы» і яе варыянтаў); сустракаецца таксама ў іншых крыніцах. У акадэмічнай, гэта значыць навуковай тэрміналогіі не ўжываецца.

Назва ўжываецца прыхільнікамі альтэрнатыўнай літаратурнай нормы найчасцей з адмоўнай канатацыяй «савецкасці, ідэалагічнасці, русіфікаванасці»^[2]; у аўтараў, не ўвязаных непасрэдна ў процістаянне дзвюх літаратурных нормаў, гэтая назва сустракаецца як умоўная, узятая ў двукоссі або з агаворкай «так званая „наркамаўка“»^[3][4].

У некаторай літаратуры таксама можна сустрэць больш нейтральную мянушку чарнушэ́віца, паводле імя народнага камісара асветы Дзмітрыя Чарнушэвіча^[5][6].

Класік беларускай паэзіі Алесь Разанаў называў мянушку «наркамаўка» знявагай да ўсёй мовы і жартаўліва прапаноўваў, захоўваючы той жа гукарад, вымаўляць больш прыстойнае «нармаванка»^[7].