Фрыдрых Крэйцвальд

Нарадзіўся ў сям'і прыгоннага селяніна ў маёнтку Йыэперэ недалёка ад горада Везенберг, адміністрацыйнага цэнтра Везенбергскага павета ў Эстляндскай губерні. З дзіцячых гадоў бачыў цяжкае жыццё прыгонных, іх патрэбу і самаўпраўнасць нямецкіх памешчыкаў і баронаў. У 1815 годзе, за год да адмены прыгоннага права ў Эстоніі, бацьку ўдалося атрымаць вольную. У гэтым жа годзе юны Крэйцвальд пачынае вучобу ў Везенбергу, але неўзабаве быў вымушаны яе пакінуць па прычыне недахопу грашовых сродкаў. Пазней працягнуў вучыцца ў Рэвелі, здаў экзамены на званне настаўніка і там жа працаваў у пачатковай школе. Пазней выкладаў у Пецярбургу і запалам займаўся самаадукацыяй. Як выхадцу з ніжэйшага саслоўя, яму было адмоўлена ў прыёме ў Пецярбургскую Медыка-хірургічную акадэмію.

Вярнуўшыся ў Эстонію, у 1826 годзе, паступіў на медыцынскі факультэт Дэрпцкага ўніверсітэта. Там пасябраваў з доктарам медыцыны, філолагам Фрыдрыхам Робертам Фельманам, які аказаў велізарны ўплыў на далейшую дзейнасць Крэйцвальда.

Скончыўшы ўніверсітэт, на працягу 44 гадоў быў гарадскім урачом у Вера, адміністрацыйны цэнтр павета Вырумаа).

18 жніўня 1833 года Крэйцвальд ажаніўся з Марыяй Элізабет Сядлер, вяселле зладзілі ў Віру-Нігуле. У маладых нарадзіўся сын Алексіс.

Як урач Крэйцвальд меў цесныя зносіны з народам, добра ведаў яго цяжкае становішча. Ён часта выступаў у абарону сялян, калі быў грамадскім дзеячам. У 1830-я гг. выступаў у друку з публіцыстычнымі і фальклорна-этнаграфічнымі артыкуламі на нямецкай мове. Смелыя выступленні Ф. Р. Крэйцвальда ў абарону сялян выклікалі варожае стаўленне да яго ўплывовых колаў вырускага грамадства, якое складалася з мясцовых немцаў. Доктару быў абвешчаны байкот, што прывяло да страты большай часткі пацыентаў. Жыццё ўскладнілася пастаянным недахопам грошай. За дом, набыты ў абавязак, ён разлічваўся 34 гады.

У 1877 годзе пакінуў медыцынскую практыку і перасяліўся ў Дэрпт, дзе і сканаў 25 жніўня 1882 года. Ф. Р. Крэйцвальд пахаваны на могілкі Вана-Яані ў Тарту.

Аўтар сатырычных апавяданняў, кнігі вершаў «Песні вірускага спевака» (1865). Збіральнік і складальнік эстонскага народнага эпасу «Калевіпоэг» («Сын Калева»; выд. 1857—1861), зборніка літаратурна апрацаваных «Старадаўніх эстонскіх народных казак» (1866).

На беларускую мову асобныя творы Крэйцвальда пераклаў Б. Сачанка.