Južna Amerika
Južna Amerika je jedan od 7 zemljinih kontinenata. Nalazi se na zapadnoj hemisferi i skoro cijelim dijelom pripada južnoj zemljinoj polulopti. Ponekad se smatra kao podkontinent Amerike[1], termin koji koriste nacije španskog govornog područja i uglavnom se koristi u Južnoj Americi.
| Južna Amerika | |
|---|---|
.svg) | |
| Površina | 17.840.000 km2 |
| Br. stanovnika | 385.742.554 |
| Gustoća stanovništva | 21.4/km2 |
| Države | 12 |
| Zavisne teritorije | |
| Jezici | Spisak
|
| Vremenske zone | UTC-2 do UTC-5 |
| Najveći gradovi | |
Okružena je Tihim okeanom na zapadu, Atlantskim okeanom na istoku, Sjevernom Amerikom i Karipskim morem na sjeverozapadu. Sastoji se od 12 suverenih država: Argentina, Bolivija, Brazil, Čile, Kolumbija, Ekvador, Gvajana, Paragvaj, Peru, Surinam, Urugvaj i Venecuela i dva nesuverena područja – Francuska Gvajana (francuska prekomorska teritorija) i Folklandska ostrva, britanska prekomorska teritorija sa kojom je Ujedinjeno Kraljevstvo u sporu sa Argentinom. Osim toga, nizozemska ABC ostrva te Trinidad i Tobago također se mogu smatrati dijelom ovog kontinenta.
Zauzima površinu od 17.840.000 km2 i po tome kriteriju četvrti je kontinent. Prema procjeni iz 2005. godine, u Južnoj Americi je živjelo 371.090.000 stanovnika i peti je najmnogoljudniji kontinent poslije Azije, Afrike, Evrope i Sjeverne Amerike. Brazil je najveća država, a ujedno i najmnogoljudnija sa više od polovine ukupnog stanovništva kontinenta. Nakon Brazil najviše stanovnika naseljava Kolumbiju, Argentinu, Venecuelu i Peru.[2]
Većina stanovništva živi u blizini zapadne ili istočne obale kontinenta dok su unutrašnjost i krajnji jug rijetko naseljeni. Geografijom zapadnog dijela kontinenta dominiraju Andi, planinski lanac mlađe geološke starosti. Nasuprot tome, istočni dio se sastoji od brdsko planinskih područja i velikih nizina ispresjecanih rijekama Amazon, Orinoco i Paraná.
Veći dio kontinenta leži u tropskom području.
Geografija
Južna Amerika je dom najvišeg, neprekidnog vodopada na svijetu, Angelovi vodopadi koji se nalaze u Venecueli, rijeke sa najvećim protokom (Amazon) kao i najdužeg planinskog lanca, Anda, čiji je najviši planinski vrh Aconcagua sa 6.962 m nadmorske visine. Osim toga, u Južnoj Americi se nalaze i: najsuhlje (nepolarno) mjesto na svijetu, pustinja Atacama; najveća prašuma Amazonija; najviši glavni grad, bolivijski glavni grad La Paz; najviše plovno jezero na svijetu, Titicaca; i najjužnija stalno nastanjena zajednica (ne uzimajući u obzir istraživačke stanice na Antarktiku), Puerto Toro u Čileu.
Južna Amerika ima nekoliko ostrva, od kojih većina pripadaju raznim zemljama na kontinentu. Područje Karipskog mora pripada Sjevernoj Americi. Južnoameričke zemlje koje graniče sa Karipskim morem su poznate kao Karipska Južna Amerika.
Neke regije Južne Amerike su Andi Države, Gujana brdsko-planinske zemlje, i Istočna Južna Amerika.
Historija
Smatra se da su prvi ljudi u Južnoj Americi došli kada su prešli Beringov prolaz, ali postoje i druge teorije, kao, npr., da su se ljudi doselili u Južnu Ameriku s južnog Tihog okeana.
Od 1530-ih Evropljani iz Španije i Portugala kolonizirali su Južnu Ameriku, pokorili američke starosjedioce i podijelili kontinent u nekoliko kolonijalnih zona. U 19. stoljeću te kolonije izborile su nezavisnost i postale države.
Države i teritorije
.jpg)
| Grb | Zastava | Država ili teritorija | Površina (km2)[3] | Stanovništvo (procjena 2009)[3] | Gustoća po km2 | Glavni grad |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |  | Argentina | 2.766.890 | 40.482.000 | 14,3 | Buenos Aires |
 |  | Bolivija | 1.098.580 | 9.863.000 | 8,4 | La Paz i Sucre[4] |
 |  | Brazil | 8.514.877 | 202.241.714 | 22,0 | Brasília |
 |  | Čile[5] | 756.950 | 16.928.873 | 22 | Santiago |
 |  | Kolumbija | 1.141.748 | 46.920.000 | 40 | Bogotá |
 |  | Ekvador | 283.560 | 14.573.101 | 53,8 | Quito |
 |  | Folklandska ostrva (Ujedinjeno Kraljevstvo)[6] | 12.173 | 3.140[7] | 0,26 | Stanley |
 |  | Francuska Gvajana (Francuska) | 91.000 | 221.500[8] | 2,7 | Cayenne (Préfecture) |
 |  | Gvajana | 214.999 | 772.298 | 3,5 | Georgetown |
 |  | Paragvaj | 406.750 | 6.831.306 | 15,6 | Asunción |
 |  | Peru | 1.285.220 | 29.132.013 | 22 | Lima |
 |  | Južna Georgia i Južna Sendvička ostrva (Ujedinjeno Kraljevstvo)[9] | 3.093 | 20 | 0 | King Edward Point |
 |  | Surinam | 163.270 | 472.000 | 3 | Paramaribo |
 |  | Urugvaj | 176.220 | 3.477.780 | 19,4 | Montevideo |
 |  | Venecuela | 916.445 | 31.648.930 | 30,2 | Caracas |
| Ukupno | 17.824.513 | 385.742.554 | 21,5 | |||