Siidamerika

iardischa Kontinent

Siidamerika (amtli: Südamerika) is as siadliche Stickl vom amerikanischn Dobbekondinent, hod a Bvejkarung vo 418 Million Leid[1] und is mid arana Flächn vo 17.843.000 km² de viatgresste kondinendale Landflächn vo da Erde.

Siidamerika
Südamerika

Lage Siidamerika Südamerikas auf einer Weltkarte
Lage Siidamerika
Südamerikas auf einer Weltkarte
Flächn17.843.000 km²
Bväikarung418 Million
Bväikarungsdichtn23,4 Eiwohna/km²
Lända19 (davon 13 selbständig)
SprochenSpanisch
Portugiesisch
Französisch
Englisch
Niederländisch
Quechua
Aymara
Guaraní
Papiamentu
ZeitzonUTC−2 (Brasilien) bis UTC−5 (Ecuador)
Sadelidnbejdl vo Siidamerika

Da Subkondinent is am Ostn vom Adlantischn Ozean und am Westn vom Pazifischn Ozean umgem. D Insl Feialand am Siadschbiez vom Subkondinent wiad duach d Drakestross vom Nochbakondinent Antarktika drennd. A wengal siadlich vo Feialand ligt as Kap Hoarn, wo da Adlandik und da Pazifik aufarananda dreffand. An Noadn hi gibts a Vabindung iba a Landenge vo Panama auf Noadamerika.

Eadkunde

Da siadamerikanische Subkondinent losst se a drei Groußraum eideila:

  • De Andn ois Hochgebirge a da Westseitn vom Kondinent
  • Drei Flussema estle vo de Andn
  • Drei Berglända estle vo de Andn

A da Westkistn ligt mid de Andn de längste Gebiagskettn auf da Eadn. As Hochgebiag ziagt se iba 7.500 Kilomeda am Pazifik entlang vo Venezuela bis zum Siadspitz vo Patagonien obe. Da hächste Beag vo de Andn und a glei da hächste Beag vo Sidamerika und da hächste Beag wo ned in Asien is, is mid 6.962 Meda hähn da Aconcagua. Ling duada zwischn da Grenz vo Argentinien und Chile. De Laguna del Carbón, mid 105 Meda undam Meerespiagl is da diafste Punkt vo Sidamerika und ligt am San-Julián-Becken in Patagonien.[2] Da siadlichste Punkt vo Sidamerika is as Kap Hoarn.

Dschungl in Sidamerika

De gresste Stromebene buid as Amazonasbecken (Amazonien). Mid seine 6.448 Kilomeda läng is da vo Ostn kemmade Fluss wo a de Andn entspringd da längste Fluss vo Sidamerika und a da Fluss wo as meiste Wossa auf da Eadn fiad. Neadle davo ligt de Orinoco-Ebene, de wos zum Amazonasbeckn an Sidn obe duach de Berglända vo Guayana und an Noadn aufe zua duach as venezolanische Bergland begrenzt wiad. A andane Stromebene ligt am Sidn vom Kontinent, as Flusssystem ausm Río Paraguay und am Río Paraná.

De Beaglända hand as Beagland vo Guayana, as Brasilianische Beagland und as Ostpatagonische Beagland. As Beagland vo Guayana wiad as Rengwoidbeagland Sidvenezuala, as Zendrale Houchland vo Guayana und as Estliche Beagland vo Guayana aufteild. Dastrecka duad sa se vo da Stromebene vom Orinoco bis zan Amazonas midrana maximaln Eahebung vo 2.800 Meda.As Zendralbrasilianische Beagland ziagt se vo Zendralsidamerika bis a de Küstn vo Brasilien, bzw. a de Pampa vo Argentinien. As Ostpatagonische Beagland ziagt se vom Ostn vo de Andn obe zua bis zan Siaspitz vo Sidamerika.

Politische Strukduan

Südamerika; politische Koatn

Staatn in Siidamerika

Staat /
abhängiges Gebiet
HauptstodFlächn (km²)%Bvejkarung%Bvejkarungsdichtn
(Eihwohna pro km²)
Sproch
Argentinien  ArgentinienBuenos Aires2.766.89015,5 %000000040518951.000000000040.518.951[3]10,4 %14,6Spanisch
 Aruba (NL)2Oranjestad1800 %000000000106050.0000000000106.0500,03 %589Niederländisch, Papiamentu
Bolivien  BolivienSucre1.098.5816,2 %000000010426154.000000000010.426.154[4]2,4 %8,4Spanisch, Quechua, Aymara
Bonaire  Bonaire (NL)2Kralendijk2880,0 %000000000013389.000000000013.3890,0 %46Niederländisch, Papiamentu
Brasilien  BrasilienBrasília8.514.21547,8 %000000193252604.0000000000193.252.604[5]50,3 %23,1Portugiesisch
Chile  ChileSantiago de Chile756.9504,2 %000000017094270.000000000017.094.270[6]4,2 %21,7Spanisch
Curaçao  Curaçao (NL)2Willemstad4440 %000000000142180.0000000000142.1800,05 %320Niederländisch, Papiamentu, Englisch
Ecuador  EcuadorQuito283.5601,6 %000000014211750.000000000014.211.750[7]3,6 %49,1Spanisch, Quechua
Falklandinseln (UK)1Port Stanley12.1730,1 %000000000003000.00000000003.0000 %0,2Englisch
Französisch-Guayana (F)Cayenne86.5040,5 %000000000216000.0000000000216.0000,1 %2,5Französisch
Guyana  GuyanaGeorgetown214.9701,2 %000000000770000.0000000000770.0000,2 %3,6Englisch
Kolumbien  KolumbienBogotá1.138.9106,4 %000000045528082.000000000045.528.082[8]11,5 %39,5Spanisch
Paraguay  ParaguayAsunción406.7522,3 %000000006831000.00000000006.831.0001,7 %16,8Spanisch, Guaraní
Peru  PeruLima1.285.2207,2 %000000029461933.000000000029.461.933[9]7,5 %23,0Spanisch, Quechua, Aymara
Südgeorgien und die Südlichen Sandwichinseln (UK)1Grytviken4.0660 %000000000000002.000000000020 %0,0Englisch
Suriname  SurinameParamaribo163.8200,9 %000000000530431.0000000000530.431[10]0,1 %2,9Niederländisch
Trinidad und Tobago  Trinidad und Tobago2Port-of-Spain5.1280 %000000001319700.00000000001.319.700[11]0,3 %258,2Englisch, Spanisch
Uruguay  UruguayMontevideo176.2201,0 %000000003352723.00000000003.352.723[12]0,9 %19,7Spanisch
Venezuela  VenezuelaCaracas916.4455,1 %000000028833845.000000000028.833.845[13]6,8 %28,8Spanisch
Summe/Durchschnitt17.831.312100 %000000392612062.0000000000392.612.062100 %21,9
  • 1 Vo Argentinien beansprucht
  • 2 Vo da Kuitua her zu Noadamerika grechnet

Schau aa

Lidaradua

  • Thomas Fischer: Der Linksruck in Südamerika. In: Politorbis. Zeitschrift zur Außenpolitik, Nr. 41, H. 2, 2006, S. 6-19
  • Hans-J. Aubert, Ulf-E. Müller: Südamerika. München: Bruckmann, 2. durchgesehene Auflage, 1981 (mit Bibliografie, Namens-, Orts- und Sachregister) ISBN 3-7654-1732-7
  • Walther L. Bernecker, Horst Pietschmann und Rüdiger Zoller: Eine kleine Geschichte Brasiliens. edition suhrkamp 2150, Jh 2000. ISBN 3-518-12150-2
  • König, Hans-Joachim: Kleine Geschichte Lateinamerikas. Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung, 2006. ISBN 3-89331-723-6

Im Netz

 Commons: Südamerika – Oibum mit Buidl, Videos und Audiodateien
 Wikimedia-Atlas: Siidamerika – geografische und historische Koartn
Wikibooks: Wikijunior Südamerika – eppas zum Lerna und Lehra.
WikiNews
Wikinews: Südamerika – Nochrichtn

Beleg

13° S, 59° W