UEFA
Union of European Football Associations (UEFA; bosanski: Unija evropskih fudbalskih asocijacija, francuski: Union des associations européennes de football, njemački: Union der europäischen Fußballverbände) rukovodeći je organ fudbalskog sporta u Evropi. Ona predstavlja državne fudbalske saveze Evrope, održava evropska takmičenja klubova i državnih reprezentacija, kontrolira novčane nagrade, pravila i medijska prava tih takmičenja.
 | |
| Godina osnivanja | 15. juni 1954. godine |
|---|---|
| Glavno sjedište |  Nion |
| Konfederacije | FIFA |
| Broj saveza | 55 |
| Predsjednik | Aleksander Čeferin |
| Veb-sajt | uefa.com |
UEFA je jedna od šest nogometnih udruženja članica FIFA-e. Od 32 mjesta na Svjetskom prvenstvu 2006. godine, 14 je dodijeljeno savezima UEFA-e.
UEFA je osnovana 15. juna 1954. u Baselu, Švicarska, nakon diskusija između fudbalskih saveza Francuske, Italije i Belgije. Sjedište se nalazilo do 1959. u Parizu, prije nego što je organizacija preselila u Bern. Henri Delaunay je bio prvi generalni sekretar, Ebbe Schwartz predsjednik. Rukovodeći centar je od 1995. u Nyonu, Švicarska. Početkom je sadržavala 25 državnih saveza. Nakon 3. maja 2016. i prijema Nogometnog saveza Kosova u svoje punopravno članstvo, UEFA danas broji 55 punopravnih članica, uključujući i neevropske nogometne saveze kao Tursku, Kipar, Izrael, Gruziju, Armeniju, Azerbejdžan i Kazahstan.
UEFA, kao predstavnica državnih saveza, ima nekoliko sporova sa Evropskom komisijom. U 1990-im su se teme kao televizijska prava i posebno međunarodni prelasci igrača (Bosman-pravilo) morali promijeniti, da bi ostali u skladu sa evropskim pravom.
Generalni sekretari UEFA-e
(naziv promjenjen u "glavni izvršioc" u decembru 1999 godine):
Predsjednici UEFA-e
- Ebbe Schwartz (Danska, 1954–1962)
- Gustav Wiederkehr (Švicarska, 1962–1972)
- Artemio Franchi (Italija, 1973–1983)
- Jacques Georges (Francuska, 1984–1990)
- Lennart Johansson (Švedska, 1990–2007)
- Michel Platini (Francuska, od 2007–2016)
- Aleksander Čeferin (Slovenija, od 2016)
Predsjednik UEFA-e je automatski i potpredsjednik FIFA-e.
Članice
| Skraćenica | Savez | Osnovan | Član FIFA-e | Član UEFA-e | Član MOK-a |
|---|---|---|---|---|---|
| ALB |  Albanija | 1930. | 1932. | 1954. | Da |
| AND |  Andora | 1994. | 1996. | 1996. | Da |
| AUT |  Austrija | 1904. | 1905. | 1954. | Da |
| AZE |  Azerbejdžan | 1992. | 1994. | 1994. | Da |
| BLR |  Bjelorusija | 1989. | 1992. | 1993. | Da |
| BEL |  Belgija | 1895. | 1904. | 1954. | Da |
| BIH |  Bosna i Hercegovina | 1992. | 1996. | 1998. | Da |
| BUL |  Bugarska | 1923. | 1924. | 1954. | Da |
| MNE |  Crna Gora | 1931. | 2007. | 2007. | Da |
| CZE |  Češka | 1901. | 1907. | 1954. | Da |
| DEN |  Danska | 1889. | 1904. | 1954. | Da |
| ENG |  Engleska | 1863. | 1905. | 1954. | Ne[a] |
| ARM |  Armenija | 1992. | 1992. | 1992. | Da |
| EST |  Estonija | 1921. | 1923. | 1992. | Da |
| FRO |  Farska ostrva | 1979. | 1988. | 1990. | Ne[b] |
| FIN |  Finska | 1907. | 1908. | 1954. | Da |
| FRA |  Francuska | 1919.[c] | 1904.[d] | 1954. | Da |
| GEO |  Gruzija | 1990. | 1992. | 1992. | Da |
| GIB |  Gibraltar | 1895. | 2016. | 2013. | Ne[a] |
| GRE |  Grčka | 1926. | 1927. | 1954. | Da |
| NED |  Holandija | 1889. | 1904. | 1954. | Da |
| CRO |  Hrvatska | 1912. | 1992. | 1993. | Da |
| ISL |  Island | 1947. | 1947. | 1954. | Da |
| IRL |  Irska | 1921. | 1923. | 1954. | Da |
| ISR |  Izrael | 1928. | 1929. | 1994. | Da |
| ITA |  Italija | 1898 . | 1905. | 1954. | Da |
| KAZ |  Kazahstan | 1994. | 1994. | 2002. | Da |
| CYP |  Kipar | 1934. | 1948. | 1962. | Da |
| KOS |  Kosovo | 1946. | 2016. | 2016. | Da |
| LVA |  Latvija | 1921. | 1922. | 1992. | Da |
| LIE |  Lihtenštajn | 1934. | 1974. | 1974. | Da |
| LTU |  Litvanija | 1922. | 1923. | 1992. | Da |
| LUX |  Luksemburg | 1908. | 1910. | 1954. | Da |
| HUN |  Mađarska | 1901. | 1906. | 1954. | Da |
| MKD |  Makedonija | 1926. | 1994. | 1994. | Da |
| MLT |  Malta | 1900. | 1959. | 1960. | Da |
| MDA |  Moldavija | 1990. | 1994. | 1993. | Da |
| NOR |  Norveška | 1902. | 1908. | 1954. | Da |
| GER |  Njemačka | 1900. | 1904. | 1954. | Da |
| POL |  Poljska | 1919. | 1923. | 1954. | Da |
| POR |  Portugal | 1914. | 1923. | 1954. | Da |
| ROU |  Rumunija | 1909. | 1923. | 1954. | Da |
| RUS |  Rusija | 1912. | 1912. | 1954. | Da |
| SMR |  San Marino | 1931. | 1988. | 1988. | Da |
| NIR |  Sjeverna Irska | 1880. | 1911. | 1954. | Ne[a] |
| SVK |  Slovačka | 1938. | 1994. | 1993. | Da |
| SVN |  Slovenija | 1920. | 1992. | 1992. | Da |
| SRB |  Srbija | 1948. | 2008. | 2008. | Da |
| SCO |  Škotska | 1873. | 1910. | 1954. | Ne[a] |
| ESP |  Španija | 1909. | 1913. | 1954. | Da |
| SWE |  Švedska | 1904. | 1904. | 1954. | Da |
| SUI | Švicarska | 1895. | 1904. | 1954. | Da |
| TUR |  Turska | 1923. | 1923. | 1962. | Da |
| UKR |  Ukrajina | 1991. | 1992. | 1992. | Da |
| WAL |  Vels | 1876. | 1910. | 1954. | Ne[a] |
Napomene
Takmičenja
Reprezentacije
Glavno takmičenje za muške državne reprezentacije je Evropsko prvenstvo u nogometu, započeto 1958. godine, sa prvom završnicom 1960. i poznato kao Evropski kup država do 1964. godine. UEFA organizuje još i Evropska prvenstva za reprezentacije U-21 (ispod 21 god. starosti), U-19 (ispod 19 god. starosti), U17 (ispod 17 god. starosti). Za ženske državne reprezentacije UEFA održava UEFA žensko prvenstvo za seniorske timove i UEFA žensko U-19 prvenstvo za U-19-timove.
UEFA još organizuje zajedno sa CAF-om takozvani UEFA/CAF Meridijanski Kup za mlade ekipe.
Klubovi
Glavna takmičenja u Evropi:
- UEFA ligu prvaka, za šampione državnih liga, koje je prvo održano 1955. i bilo poznato kao Evropski kup šampiona do 1991.;
- Kup UEFA, za državne pobjednike kupova i visoko placirane ekipe u ligama, koje se održava od 1971. kao nasljednik Međugradskog sajamskom kupa (isto održavano od 1955.).
- Kup pobjednika kupova održavao se od 1960. godine i ujedinjeno je sa UEFA Kupom 1999.
- UEFA Superkup koji sastavlja pobjednika Lige Prvaka protiv pobjednika UEFA Kupa (prije pobjednika Kupa Pobjednika Kupova), je osnovan 1973. godine.
- UEFA Intertoto kup je ljetno takmičenje, prije održavan od različitih centralno-evropskih fudbalskih saveza, je ponovo pozvan u život od UEFA-e 1995. kao dodatna mogućnost kvalifikacije za UEFA kup.
- UEFA Kup regija za poluprofesionalne klubove. UEFA još održava UEFA Ženski Kup za ženske ekipe.
- Evropsko/Južno-Američki kup je bio zajednički održavan sa CONMEBOL-om između pobjednika Lige prvaka i Copa Libertadores-a.