Διοικητικό σύστημα της Ινδίας

Το Σύνταγμα της Ινδίας περιγράφει τις εκτελεστικές, νομοθετικές και άλλες εξουσίες που μπορεί να ασκήσει μια πολιτεία.^[1]

Πριν το 1947

Η ινδική υποήπειρος έχει κυβερνηθεί από διάφορες κρατικές οντότητες στον διάβα της ιστορίας της. Καθεμία από αυτές καθιέρωσε τις δικές της διοικητικές μονάδες.^{[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]} Στην εποχή της Βρετανικής Ινδίας, η Ινδία διαιρούταν σε επαρχίες (επίσης γνωστές ως προεδρείες) και πριγκιπάτα. Οι επαρχίες βρίσκονταν υπό την άμεση διακυβέρνηση των Βρετανών, ενώ τα πριγκιπάτα κυβερνώνταν από ένα πρίγκιπα ή ραγιά πιστό προς τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Οι πρίγκιπες είχαν ντε φάκτο κυριαρχία για τις περιοχές που διοικούσαν.

1947–1950

Στα τέσσερα πρώτα χρόνια της ανεξάρτητης Ινδίας (1947-1950), οι επικράτειες των πριγκιπάτων ενσωματώθηκαν πολιτικά στην Ινδική Ένωση. Τα περισσότερα πριγκιπάτα ενσωματώθηκαν σε υπάρχουσες επαρχίες. Μερικά αναδιοργανώθηκαν σε νέες επαρχίες, όπως η Ρατζπουτάνα, το Χιμάτσαλ Πραντές, η Μαντία Μπαράτ και η Βίντια Πραντές, τα οποία αποτελούνταν από επικράτειες διάφορων πρώην πριγκιπάτων. Λίγα πριγκιπάτα έγιναν ξεχωριστές επαρχίες, όπως τα πριγκιπάτα Μαϊσόρ, Χαϊντεραμπάντ, Μποπάλ και Μπιλασπούρ. Το νέο Σύνταγμα της Ινδίας με ισχύ από τις 26 Ιανουαρίου 1950 μετέτρεψε την Ινδία σε κυρίαρχη λαϊκή δημοκρατία. Η νέα δημοκρατία μετετράπη σε "Ένωση Πολιτειών".^[12] Το σύνταγμα του 1950 διέκρινε τρεις κύριες κατηγορίες πολιτειών:

• Πολιτείες κατηγορίας Α: Οι επαρχίες της Βρετανικής Ινδίας που διέθεταν ξεχωριστό κυβερνήτη. Αυτές οι νέες πολιτείες κυβερνούταν από εκλεγμένο κυβερνήτη και νομοθετικό σώμα. Οι εννέα πολιτείες κατηγορίας Α ήταν οι εξής: Άσαμ, Μπιχάρ, Βομβάη, Μάντια Πραντές (τέως γνωστή με την ονομασία Κεντρικές Επαρχίες και Μπεράρ), Μαντράς, Ορίσσα, Παντζάμπ (τέως Ανατολικό Παντζάμπ), Ούταρ Πραντές (τέως Δυτικές Επαρχίες) και Δυτική Βεγγάλη (αποτελούσε μέρος της διχοτομημένης, ανάμεσα στο Πακιστάν και την Ινδία, επαρχίας της Βεγγάλης).
• Πολιτείες κατηγορίας Β: Πολιτείες που αποτελούνταν από ένα πριγκιπάτο ή ομάδες πριγκιπάτων. Αυτές οι πολιτείες κυβερνούνταν από έναν ρατζπραμούχ, ο οποίος συνήθως ήταν κυβερνήτης ενός πριγκιπάτου, ενώ διέθεταν εκλεγμένο κοινοβούλιο. Ο ρατζπραμούχ διοριζόταν από τον πρόεδρο της Ινδίας. Οι πολιτείες κατηγορίας Β ήταν οι εξής: Χαϊντεραμπάντ, Τζαμού και Κασμίρ, Μάντια Μπαράτ, Μαϊσόρ, Πατιάλα και Ένωση Κρατών του Ανατολικού Παντζάμπ, Ρατζαστάν, Σαουράστρα και Τραβανκόρ-Κοτσίν.
• Πολιτείες κατηγορίας Γ: Σε αυτή τη κατηγορία συμπεριλαμβάνονται οι πολιτείες που συγκροτήθηκαν από εδάφη επαρχιών που κυβερνούνταν από ανώτερο επίτροπο καθώς και εδάφη από μερικά πριγκιπάτα. Αυτές οι πολιτείες κυβερνούνταν από ανώτερο επίτροπο που διόριζε ο πρόεδρος της Ινδίας. Οι πολιτείες κατηγορίας Γ ήταν οι εξής: Ατζμέρ, Μποπάλ, Μπιλασπούρ, Κουργκ, Δελχί, Χιματσάλ Πραντές, Κατσχ, Μανιπούρ, Τρίπουρα και Βίντια Πραντές.
• Η μόνη πολιτεία κατηγορίας Δ ήταν οι νήσοι Ανταμάν και Νικομπάρ. Διοικούνταν από κυβερνήτη που διόριζε η κεντρική κυβέρνηση.

Αναδιοργάνωση των πολιτειών (1951–1956)

Η ενωσιακή επικράτεια του Πουντουτσέρι δημιουργήθηκε το 1954, ως αποτέλεσμα της συνένωσης των πρώην γαλλικών θυλάκων Πουντουτσέρι, Καραϊκάλ, Γιάναμ και Μαχέ.^[13] Η Στις 1 Οκτωβρίου 1953, δημιουργήθηκε η πολιτεία Άντρα με την απόσπαση βόρειων επαρχιών της πολιτείες Μαντράς.^[14]

Ο Νόμος Αναδιοργάνωσης των Πολιτειών του 1956 επαναχάραξε τα σύνορα με βάση τα γλωσσικά όρια και δημιουργήθηκαν πολλές νέες πολιτείες.^[15] Ως άμεσο αποτέλεσμα του νόμου, η πολιτεία Μαντράς συρρικνώθηκε καθώς αρκετά εδάφη μεταφέρθηκαν σε νέες πολιτείες, ενώ τα σύνορα άλλων πολιτειών μεταβλήθηκαν προς ένα βαθμό. Συγκεκριμένα:

• Οι πολιτείες Μαντράς και Χαϊντεραμπάντ διασπάστηκαν σε διάφορες πολιτείες. Επίσης, η πολιτεία Μαντράς προσάρτησε τα εδάφη της πρώην πολιτείας Τραβανκόρ-Κοτσίν και την επαρχία Κανγιακουμάρι.
• Η επαρχία Μαλαμπάρ και το ταλούκ Κασαραγκόντ της επαρχίας Νότια Καμάρα ενοποιήθηκαν για να σχηματίσουν την πολιτεία Κεράλα. Σκοπός αυτών των προσαρτήσεων ήταν να ενσωματωθούν οι επαρχίες όπου η κύρια γλώσσα ήταν τα Μαλαγιαλάμ.
• Η πολιτεία Μαϊσόρ αναδιοργανώθηκε με την προσάρτηση των επαρχιών Μπελάρι και Νότιας Καμάρας (εκτός από το ταλούκ Κασαραγκόντ) και του ταλούκ Κολλεγκάλ της επαρχίας Κοϊμπατόρ. Επίσης, στην ίδια πολιτεία προσαρτήθηκαν οι επαρχίες Μπελγκαούμ, Μπιτζαπούρ, Νότια Καμάρα και Νταρβάντ από την πολιτεία της Βομβάης. Ακόμη, η πολιτεία Κουργκ και οι επαρχίες Ραϊτσούρ και Γκουλμπάργκα της πολιτείας Χαϊντεραμπάντ επίσης προσαρτήθηκαν στην πολιτεία Μαϊσόρ. Σκοπός αυτών των προσαρτήσεων ήταν να ενσωματωθούν οι επαρχίες όπου η κύρια γλώσσα ήταν τα Κανάντα.
• Η πολιτεία Βομβάης διευρύνθηκε με την προσάρτηση των πολιτειών Σαουράστρα και Κατσχ. Επίσης, προσαρτήθηκαν ορισμένες επαρχίες από την πολιτεία Μάντια Πραντές και η περιοχή Μαραθβάντα της πολιτείας Χαϊντεραμπάντ. Σκοπός αυτών των προσαρτήσεων ήταν να ενσωματωθούν οι επαρχίες όπου η κύρια γλώσσα ήταν τα Μαράτι.
• Οι πολιτείες Ρατζαστάν και Παντζάμπ διευρύνθηκαν με την προσάρτηση εδαφών από τις πολιτείες Ατζμέρ (η οποία καταργήθηκε) και Πατιάλα και Ένωση Κρατών του Ανατολικού Παντζάμπ αντίστοιχα.
• Ορισμένες περιοχές της πολιτείας Μπιχάρ μεταφέρθηκαν στην Δυτική Βεγγάλη.

Μετά το 1956

Σύμφωνα με το Νόμο Αναδιοργάνωσης της Βομβάης, η πολιτεία της Βομβάης διχοτομήθηκε στις πολιτείες Γκουτζαράτ και Μαχαράστρα στις 1 Μαΐου 1960.^[16] Στις 1 Δεκεμβρίου 1963 δημιουργήθηκε η νέα πολιτεία Ναγκαλάντ.^[17] Ο Νόμος Αναδιοργάνωσης του Παντζάμπ του 1966 τριχοτόμησε την πολιτεία Παντζάμπ. Στις 1 Νοεμβρίου του ίδιου έτους δημιουργήθηκε η πολιτεία Χαρυάνα και οι βόρειες επαρχίες του Παντζάμπ μεταφέρθηκαν στο Χιμάτσαλ Πραντές.^[18] Ο νόμος όρισε το Τσαντίγκαρ ως ενωσιακή επικράτεια και πρωτεύουσα των πολιτειών Παντζάμπ και Χαρυάνα.^[19][20]

Η πολιτεία Μαντράς μετονομάστηκε σε Ταμίλ Ναντού το 1968. Οι βορειοανατολικές πολιτείες Μανιπούρ, Μεγκαλάγια και Τρίπουρα αποσπάστηκαν από το Άσαμ στις 21 Ιανουαρίου 1972.^[21] Ένα χρόνο αργότερα, η πολιτεία Μαϊσόρ μετονομάστηκε σε Καρνάτακα. Στις 16 Μαΐου 1975 το Σίκκιμ έγινε η 22η πολιτεία της Ινδικής Ένωσης μετά από δημοψήφισμα στο έως τότε ανεξάρτητο κράτος.^[22] Στις 20 Φεβρουαρίου 1987, το Αρουνάτσαλ Πραντές και το Μιζόραμ έγιναν πολιτείες. Η Γκόα αναβαθμίστηκε σε πολιτεία στις 30 Μαΐου του ίδιου έτους. Οι βόρειοι θύλακες της Γκόας (Νταμάν και Ντίου, Ντάντρα και Ναγκάρ Χαβελί) έγιναν ξεχωριστές ενωσιακές επικράτειες.^[23]

Τον Νοέμβριο του 2000 δημιουργήθηκαν οι εξής πολιτείες:

• Τσατισγκάρ, με την απόσπαση 16 ανατολικών επαρχιών από το Μάντια Πραντές^[24].
• Ουταραντσάλ^[25], με την απόσπαση βόρειων επαρχιών από το Ούταρ Πραντές (μετονομάστηκε σε Ουταρχάντ το 2007^[26])
• Τζαρχάντ, με την απόσπαση νότιων επαρχιών του Μπιχάρ.^[27]

Η Ορίσσα μετονομάστηκε σε Οντίσα το 2011, ωστόσο η παλαιότερη ονομασία παραμένει δημοφιλής, ιδιαίτερα εκτός της Ινδίας. Στις 2 Ιουνίου, η πολιτεία Τελανγκάνα δημιουργήθηκε με την απόσπαση 10 βόρειων επαρχιών του βορειοδυτικού Άντρα Πραντές. Το 2016 οι 10 επαρχίες καταργήθηκαν και δημιουργήθηκαν αρκετές νέες, σε αναλογία και με την έκταση της πολιτείας.^[28][29]

Στις 5 Αυγούστου 2019, η Ράτζια Σάμπα (Βουλή των Πολιτειών) ενέκρινε τον Νόμο Αναδιοργάνωσης του Τζαμού και Κασμίρ. Στις 6 Αυγούστου 2019 η Λοκ Σάμπα ενέκρινε και αυτή το νόμο. Σύμφωνα με το νόμο, η πολιτεία Τζαμού και Κασμίρ θα διαλυθεί και τα εδάφη της θα ενσωματωθούν στις νέες ενωσιακές επικράτειες Τζαμού και Κασμίρ και Λαντάχ^[30].