Μονοκύτταρος οργανισμός
Μονοκύτταρος οργανισμός είναι ο ζωντανός οργανισμός που αποτελείται από ένα και μόνο κύτταρο, σε αντιδιαστολή με έναν πολυκύτταρο οργανισμό, που αποτελείται από πολλά κύτταρα. Ιστορικά, οι μονοκύτταροι οργανισμοί μερικές φορές αναφερόταν ως «μονάδες»[1].
Τα προκαρυωτικά, η πλειοψηφία των πρωτίστων, και κάποια είδη μυκήτων είναι μονοκύτταροι οργανισμοί. Παρόλο που μερικοί από αυτούς τους οργανισμούς ζουν σε αποικίες, εξακολουθούν να είναι μονοκύτταροι οργανισμοί. Αυτοί οι οργανισμοί ζουν μαζί, αλλά κάθε κύτταρο στην αποικία αυτή είναι ίδιο. Ωστόσο, κάθε κύτταρο πρέπει να εκτελεί όλες τις διεργασίες ζωής για να επιζήσει. Σε αντιδιαστολή, ακόμη και οι απλούστεροι πολυκύτταροι οργανισμοί έχουν εξειδικευμένα κύτταρα που το καθένα εξαρτάται και από άλλα προκειμένου να επιζήσει.
Κάποιοι οργανισμοί, όμως, είναι μερικώς μονοκύτταροι και μερικώς πολυκύτταροι, όπως το Dictyostelium discoideum. Άλλα μπορεί να είναι μονοκύτταροι και πολυπύρηνοι, όπως τα μυξογάστρια (Myxogastria) και το πλασμώδιο (Plasmodium).
Από την άλλη, το Candidatus Magnetoglobus multicellularis, συγκενικό με τα δελταπρωτοβακτήρια (Deltaproteobacteria), είναι πολυκύτταρο προκαρυωτικό. Δεν είναι μονοκύτταρο ον, ούτε μια αποικία προκαρυωτικών.
Οι περισσότεροι μονοκύτταροι οργανισμοί είναι μικροσκοπικού μεγέθους και έτσι ταξινομούνται στους μικροοργανισμούς. Ωστόσο, κάποια μονοκύτταρα πρώτιστα και βακτήρια είναι μακροσκοπικά, δηλαδή ορατά και από «γυμνό» οφθαλμό[2]. Μερικά παραδείγματα μονοκύτταρων οργανισμών περιλαμβάνουν:
- Τα ξενοφυφόρα (Xenophyophores), πρωτόζωα της συνομοταξίας τρηματοφόρα, είναι το μεγαλύτερα γνωστά παραδείγματα, με το Syringammina fragilissima να φθάνει μια διάμετρο ως και 20 εκατοστόμετρα[3].
- Ο νουμμουλίτης (Nummulite), επίσης τρηματοφόρο.
- Το βαλόνια βεντρικόσα (Valonia ventricosa), μια άλγη της τάξης των χλωροφυκών, που μπορούν να φθάσουν μια διάμετρο από 1 ως 4 cm[4][5].
- Η ακεταβουλάρια (Acetabularia), μακροφύκος.
- Η καυλέρπη (Caulerpa), μακροφύκος[6].
- Η σφαιρική γκρόμια (Gromia sphaerica), μια αμοιβάδα.
- Η θειομαργαρίτα της Ναμίμπια (Thiomargarita namibiensis), το μεγαλύτερο βακτήριο, που φθάνει σε διάμετρο ως και 750 μικρόμετρα.
- Το Επουλοπίσκιο φισελσόνι (Epulopiscium fishelsoni), ένα βακτήριο.