Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης

κορυφαία πολιτική διαίρεση της Σοβιετικής Ένωσης

Οι Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες (ρωσικά: союзные республики‎‎, soyuznye respubliki) της Ε.Σ.Σ.Δ. ήταν εθνοτικά βασισμένα πρωτοκράτη που δημιουργήθηκαν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση.[1]

Επισκόπηση

Μια αίθουσα Σοβιετικής εποχής στο Μουσείο Λένιν του Μπισκέκ, η οποία είναι στολισμένη με σημαίες της Σοβιετικής Ένωσης
Αφίσα της ενότητας των σοβιετικών δημοκρατιών στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Όλες οι δημοκρατίες, εκτός από τη Ρωσία, εμφανίζονται με τις αντίστοιχες εθνικές ενδυμασίες τους.
Αφίσα της ενότητας των σοβιετικών δημοκρατιών στα τέλη της δεκαετίας του 1940. Σημειώστε ότι ο χάρτης εμφανίζει επίσης την πρωτεύουσα της Καρελο-Φινλανδικής ΣΣΔ, το Πετροζαβόντσκ.

Σύμφωνα με το Άρθρο 76 του Συντάγματος της Σοβιετική Ένωσης, μια Ενωσιακή Δημοκρατία ήταν κυρίαρχη Σοβιετική σοσιαλιστική πολιτεία που είχε ενωθεί με τις άλλες Σοβιετικές Δημοκρατίες της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Το άρθρο 81 του Συντάγματος ανέφερε ότι "τα κυριαρχικά δικαιώματα των Δημοκρατιών της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται από την ΕΣΣΔ".[2]

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες της ύπαρξής της, η Σοβιετική Ένωση αποτελούταν από 15 Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίας (ΣΣΔ). Όλες τους, εκτός από τη Ρωσική Ομοσπονδία (μέχρι το 1990), είχαν δικά τους τοπικά παραρτήματα του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Εκτός της επικράτειας της ρωσικής Ομοσπονδίας, οι υπόλοιπες δημοκρατίες αποτελούνταν κυρίως από εδάφη που παλαιότερα αποτελούσαν μέρη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, τα οποία είχαν αποκτηθεί ανάμεσα στην περίοδο του Μεγάλου Βόρειου Πόλεμου του 1700 και της Αγγλο-Ρωσικής Σύμβασης του 1907. 

Το 1944, οι τροποποιήσεις του Πανενωσιακού Συντάγματος επέτρεψαν τη δημιουργία ξεχωριστών παραρτημάτων του Κόκκινου Στρατού για κάθε Σοβιετική Δημοκρατία. Επίσης, επιτρεπόταν η δημιουργία κομισσαριάτων Δημοκρατικού επιπέδου για θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζονται ως de jure ανεξάρτητα κράτη στο διεθνές δίκαιο. Αυτό επιτράπηκε για δύο Σοβιετικές Δημοκρατίες, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία. Έτσι, μαζί με την υπόλοιπη ΕΣΣΔ, εντάχθηκαν στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ως ιδρυτικά μέλη το 1945.[3][4][5]

Όλες οι πρώην Δημοκρατίες της Ένωσης είναι ανεξάρτητα κράτη, ενώ έντεκα από αυτές (εκτός από τα κράτη της Βαλτικής, τη Γεωργία και Ουκρανία) είναι πολύ χαλαρά οργανωμένες κάτω από την ηγεσία της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών.

Σύμφωνα με το σύνταγμα, η Σοβιετική Ένωση ήταν μια ομοσπονδία. Σύμφωνα με διατάξεις του Συντάγματος (οι εκδόσεις του συντάγματος υιοθετήθηκαν το 1924, το 1936 και το 1977), κάθε δημοκρατία είχε το δικαίωμα απόσχισης από την ΕΣΣΔ. Σε όλο τον Ψυχρό Πόλεμο, θεωρούταν ότι το συγκεκριμένο νόημα δεν είχε καθόλου νόημα. Ωστόσο το αντίστοιχο Άρθρο 72 του Συντάγματος του 1977 χρησιμοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1991 για να διαλύσει αποτελεσματικά την ΕΣΣΔ, όταν η Ρωσία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία, αποσχίστηκαν από την Ένωση.

Στην πράξη, η ΕΣΣΔ ήταν μια ιδιαίτερα συγκεντρωτική οντότητα από την ίδρυσή της το 1922 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, καθώς οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, είχε ως αποτέλεσμα τη χαλάρωση του κεντρικού ελέγχου και την τελική της διάλυση. Σύμφωνα με το σύνταγμα που υιοθετήθηκε το 1936 και τροποποιήθηκε στην ενδιάμεση περίοδο μέχρι τον Οκτώβριο του 1977, το πολιτικό ίδρυμα της Σοβιετικής Ένωσης απαρτιζόταν από τα Σοβιέτ (Συμβούλια) των Αντιπροσώπων του Λαού. Αυτά υπήρχαν σε όλα τα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας, με τη Σοβιετική Ένωση ως σύνολο κάτω από το ονομαστικό έλεγχο του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, που βρίσκεται στη Μόσχα εντός της ρωσικής Ομοσπονδίας.

Μαζί με την κρατική διοικητική ιεραρχία, υπήρχε παράλληλη δομή των πολιτικών οργανώσεων, που επέτρεψαν στο πολιτικό γραφείο να ασκεί μεγάλες ποσότητες στην εξουσία των δημοκρατιών. Τα κρατικά διοικητικά όργανα είχαν σημαντικό ρόλο στην εξουσία, καθώς οι διορισμοί όλων των κομματικών και κρατικών αξιωματούχων απαιτούσαν έγκριση από τα κεντρικά όργανα του κόμματος.

Κάθε δημοκρατία είχε εθνικά σύμβολα: μια σημαία, ένα εθνόσημο και με την εξαίρεση της Ρωσίας μέχρι το 1990, ένα ύμνο. Κάθε δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης είχε τιμηθεί με το παράσημο του Λένιν.

Ενωσιακές Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης

Ο αριθμός των δημοκρατιών της ΕΣΣΔ ποίκιλε από 4 έως 16. Στην πλειοψηφία των ετών και στις αργότερες δεκαετίες της ύπαρξής της, η Σοβιετική Ένωση αποτελούνταν από 15 Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες. Αντί να απαριθμούνται με αλφαβητική σειρά, οι δημοκρατίες απαριθμούνταν με συνταγματική σειρά, η οποία, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Σοβιετικής Ένωσης, δεν αντιστοιχούσε στη σειρά οικονομικής δύναμης ή πληθυσμού.


Χάρτης των δημοκρατιών της Ένωσης από το 1956 έως το 1991
Σοβιετική Σοσιαλιστική ΔημοκρατίαΈμβ­λημαΣη­μαίαΉπειροςΠρωτε­ύουσαΚύρια εθνικό­τηταΜέλος απόΗμέρα ανεξαρτη­τοποίησηςΥιοθέτηση νέου συντάγ­ματοςΠληθ­υσμός
(1989)
Ποσοστό του πληθυσμού σε σύγκριση με τον συνολικό πληθυσμό της ΕΣΣΔ
(%)
Έκταση (km²)
(1991)
Ποσοστό της έκτασης σε σύγκ­ριση με την έκταση της ΕΣΣΔ
(%)
Πρώην Σοβιε­τική Δημοκ­ρατίαΑριθ­μός
Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика)
Ευρώπη / ΑσίαΜόσχαΡώσοι192212 Δεκεμβρίου 199112 Δεκεμβρίου 1991 Ρωσία11
Ουκρανική ΣΣΔ
(Украї́на) Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Украї́нська Радя́нська Соціалісти́чна Респу́бліка)
ΕυρώπηΚίεβο
(Χάρκοβο πριν το 1934)
Ουκρανοί192224 Αυγούστου 199128 Ιουνίου 1996 Ουκρανία14
Λευκορωσική ΣΣΔ
(Беларусь) Λευκορωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατίας
(Белару́ская Саве́цкая Сацыялісты́чная Рэспу́бліка)
ΕυρώπηΜινσκΛευκορώσοι192225 Αυγούστου 199115 Μαρτίου 1994 Λευκορωσία3
Ουζμπεκική ΣΣΔ
(Ўзбекистон)
(O'zbekiston) Ουζμπεκική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси)
(Oʻzbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi')
ΑσίαΤασκένδη
(Σαμαρκάνδη πριν το 1930)
Ουζμπέκοι192431 Αυγούστου 19918 Δεκεμβρίου 1992 Ουζμπεκιστάν15
Καζακική ΣΣΔ
(Қазақстан) Καζακική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы)
Ευρώπη / ΑσίαΆλμα-ΆταΚαζάκοι193610 Δεκεμβρίου 199128 Ιανουαρίου 1993 Καζακστάν6
Γεωργιανή ΣΣΔ
(საქართველო) Γεωργιανή Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა)
Ευρώπη / ΑσίαΤιφλίδαΓεωργιανοί19229 Απριλίου 199124 Αυγούστου 1995 Γεωργία
Αμπχαζία
Νότια Οσσετία
5
Αζερική ΣΣΔ
(Азәрбајҹан)
(Azərbaycan) Αζερική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Азәрбајҹан Совет Сосиалист Республикасы
(Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası)
Ευρώπη / ΑσίαΜπακούΑζέροι192218 Οκτωβρίου 199112 Νοεμβρίου 1995 Αζερμπαϊτζάν
Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ
2
Λιθουανική ΣΣΔα
(Lietuva) Λιθουανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Lietuvos Tarybų Socialistinė Respublika)
ΕυρώπηΒίλνιουςΛιθουανοί194011 Μαρτίου 199025 Οκτωβρίου 1992 Λιθουανία9
Μολδαβική ΣΣΔ
(Молдова)
(Moldova) Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ)
(Republica Sovietică Socialistă Moldovenească)
ΕυρώπηΚίσινεφΜολδαβοί194027 Αυγούστου 199129 Ιουλίου 1994 Μολδαβία
Υπερδνειστερία
10
Λετονική ΣΣΔα
(Latvija) Λετονική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Latvijas Padomju Sociālistiskā Republika)
ΕυρώπηΡίγαΛετονοί194021 Αυγούστου 19916 Ιουλίου 1993
(Επαναφορά του Συντάγματος του 1922)
Λετονία8
Κιργιζική ΣΣΔ
(Кыргызстан) Κιργιζική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Кыргыз Советтик Социалисттик Республикасы)
ΑσίαΦρούνζεΚιργίζιοι193631 Αυγούστου 19915 Μαΐου 1993 Κιργιστάν7
Τατζικική ΣΣΔ
(Тоҷикистон) Τατζικική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Республикаи Советии Социалистии Тоҷикистон)
ΑσίαΝτουσανμπέΤατζίκοι19299 Σεπτεμβρίου 19916 Νοεμβρίου 1994 Τατζικιστάν12
Αρμενική ΣΣΔ
(Հայաստան) Αρμενική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն)
Ευρώπη / ΑσίαΓερεβάνΑρμένιοι192221 Σεπτεμβρίου 19915 Ιουλίου 1995 Αρμενία1
Τουρκμενική ΣΣΔ
(Түркменистан)
(Türkmenistan) Τουρκμενική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Түркменистан Совет Социалистик Республикасы)
(Türkmenistan Sowet Sotsialistik Respublikasy)
ΑσίαΑσχαμπάτΤουρκμένοι192427 Οκτωβρίου 199118 Μαΐου 1992 Τουρκμενιστάν13
Εσθονική ΣΣΔα
(Eesti) Εσθονική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Eesti Nõukogude Sotsialistlik Vabariik)
ΕυρώπηΤάλινΕσθονοί194020 Αυγούστου 199128 Ιουνίου 1992 Εσθονία4

Η προσάρτηση των Βαλτικών δημοκρατιών το 1940 θεωρείται παράνομη κατοχή από τις τρέχουσες Βαλτικές κυβερνήσεις και από πολλές Δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[6][7][8] Η Σοβιετική Ένωση θεωρούσε την αρχική προσάρτηση ως νόμιμη, αλλά αναγνώρισε επίσημα την ανεξαρτησία τους στις 6 Σεπτεμβρίου του 1991, τρεις μήνες πριν από την οριστική διάλυσή της.

Βραχύβιες Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης

ΧάρτηςΣοβιετική Σοσιαλιστική ΔημοκρατίαΈμβ­λη­μαΣη­μαίαΉπει­ροςΠρωτε­ύουσαΚύρια εθνι­κότηταΠερίο­δοςΠληθ­υσμόςΈκ­ταση (km²)Μετασο­βιετική δημοκ­ρατία
Καρελο-Φινλανδική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία
(Карело-Финская Советская Социалистическая Республика)(Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta)
ΕυρώπηΠετροζα­βόντσκΚαρελιανοί1940–1956651,300
(1959)
172,400 Ρωσία
Υπερκαυκασιανή Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Σοβιετική Δημοκρατία
(Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Դաշնային (Ֆեդերատիվ) Հանրապետություն)(Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası)(ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა)(Закавказская Социалистическая Федеративная Советская Республика)
Ευρώπη/ ΑσίαΤιφλίδαΑζέροι, Αρμένιοι, Γεωργιανοί1922–19365,861.6
(1926)
186,100 Γεωργία
Αρμενία
Αζερμπαϊτζάν
Λαϊκή Σοβιετική Δημοκρατία της Μπουχάρα
(Buxoro Xalq Shoʻro Jumhuriyati)(Бухарская Народная Советская Республика)
ΑσίαΜπουχάραΟυζμπέκοι
Τατζίκοι
Τουρκμένιοι
1920–19252,000,000182,193 Ουζμπεκιστάν
Τατζικιστάν
Τουρκμενιστάν
Λαϊκή Σοβιετική Δημοκρατία του Χορέζμ
(Xorazm Xalq Sho'ro Jumhuriyati)(Хорезмская Народная Советская Республика)
ΑσίαΧίβαΟυζμπέκοι
Τουρκμένοι
1920–1925800,00062,200 Ουζμπεκιστάν
Τουρκμενιστάν

Άλλες Σοβιετικές δημοκρατίες

Η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία του Τουρκεστάν ανακηρύχθηκε το 1918, αλλά δεν επιβίωσε μέχρι την ίδρυση της ΕΣΣΔ, ενώ μετά μετατράπηκε στη βραχύβια Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Τουρκεστάν της ΡΣΟΣΔ. Η Κριμαϊκή Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία (Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ταυρίδας) ανακηρύχθηκε το 1918, αλλά δεν έγινε ενωσιακή δημοκρατία και μετατράπηκε σε αυτόνομη δημοκρατία της ΡΣΟΣΔ, παρόλο που σύμφωνα με απογραφές οιΤάταροι της Κριμαίας είχαν σχετική πλειοψηφία μέχρι τη δεκαετία του 1930 ή του 1940. Όταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Τιβά έγινε μέλος της Σοβιετικής Ένωσης το 1944, δεν έγινε ενωσιακή δημοκρατία, αλλά επανιδρύθηκε ως αυτόνομη δημοκρατία εντός της ΡΣΟΣΔ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο ηγέτης της λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, Τοντόρ Ζίβκοφ, πρότεινε η χώρα του να γίνει ενωσιακή δημοκρατία, αλλά η προσφορά απορρίφθηκε.[9][10][11] Κατά τη διάρκεια του Σοβιετικο–Αφγανικού Πόλεμου, η Σοβιετική Ένωση πρότεινε την προσάρτηση του Βόρειου Αφγανιστάν ως η 16η ενωσιακή δημοκρατία, με το όνομα Αφγανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.[12]

Μη πραγματοποιηθέντα Σοβιετική Κράτη

  • Η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Βεσσαραβίας
  • Η Προσωρινή Πολωνική Επαναστατική Επιτροπή 

Κομμούνες των εργαζομένων

  • Κομμούνα των Εργαζομένων των Γερμανών του Βόλγα
  • Κομμούνα των Εργαζομένων της Έστλαντ (Εσθονίας)
  • Κομμούνα των Εργαζομένων της Καρελίας
  • Κομμούνα των Εργαζομένων του Πέτρογκραντ, αργότερα γνωστή ως Ένωση των Κομμούνων των Βόρειων Περιφερειών

Αυτόνομες δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης

Αρκετές από τις ενωσιακές δημοκρατίες, ιδίως η Ρωσία, διαιρούταν περαιτέρω σε Αυτόνομες Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες (ΑΣΣΔ). Οι ΑΣΣΔ ήταν διοικητικά μέρος των αντίστοιχης Ενωσιακές Δημοκρατίες, και ιδρύονταν βασισμένες σε εθνικές/πολιτιστικές γραμμές.

ΧάρτηςΣοβιετική Σοσιαλιστική ΔημοκρατίαΈμβ­λημαΣημαίαΗπείρουΠρωτε­ύουσαΚύρια εθνικό­τηταΠερίοδος στην οποία αποτε­λούσε μέρος της ΕΣΣΔΠληθ­υσμόςΈκταση (km2)Μετασο­βιετική δημοκ­ρατία
Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία των Γερμανών του Βόλγα
(Автономная Советская Социалистическая Республика Немцев Поволжья)(Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία των Γερμανών του Βόλγα)
ΕυρώπηΠοκρόβσκΣοβιετικοί Γερμανοί1940-1956606,532
(1939)
27,400 Ρωσία

Δείτε επίσης

Παραπομπές

🔥 Top keywords: Πύλη:ΚύριαFacebookΜαρίνα ΨάλτηΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς ΛιγκΕιδικό:ΑναζήτησηΘάλασσα των ΣαργασσώνΓιάννης ΦέρτηςΝίκος ΠαπάζογλουΣύνδρομο ΤέρνερΡεάλ ΜαδρίτηςΦρέντι ΜπελέρηςΕλεονώρα ΜελέτηΚάρλο ΑντσελότιΜάντσεστερ ΣίτιΟλυμπιακή ΦλόγαΙράνΠρώτο ΘέμαΔημήτρης ΜητροπάνοςΜαρία ΚάλλαςΜαρίνα ΣάττιYouTubeΠεπ ΓκουαρδιόλαΝτουμπάιΜπάγερν ΜονάχουΙσραήλΘερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2024Βραβείο Νόμπελ ΕιρήνηςΞένια ΚαλογεροπούλουΠύρρος ΔήμαςΕλλάδαΓιώργος ΜπαρτζώκαςΑντρίι ΛούνινΟλυμπιακοί ΑγώνεςΜΑΒΗ (παραστρατιωτική οργάνωση)Τζουντ ΜπέλινγκχαμΤαυρίνηΦώτης ΙωαννίδηςΣτανοζολόληΆγιος Ιάκωβος Τσαλίκης