Norman Borlaug

Norman Ernest BORLAUG ([ˈ|b|ɔːr|l|ɔː|ɡ]; 25a de Marto, 1914 - 12a de Septembro, 2009)^[1] estis usona agronomo kiu kondukis iniciatojn tutmonde kiuj kontribuis al etendaj pliigoj en agrikultura produktado kio estis nomita Verda Revolucio. Borlaug ricevis multajn honorojn pro sia laboro, inklude de la Nobel-premio pri paco, la Prezidenta medalo de libereco kaj la Kongresa Ormedalo.

Norman Borlaug
Nobel-premiito
Persona informo
Norman Borlaug
Naskonomo	Norman Ernest Borlaug
Naskiĝo	25-an de marto 1914 (1914-03-25) en Cresco
Morto	12-an de septembro 2009 (2009-09-12) (95-jaraĝa) en Dallas
Mortis pro	malsano vd
Mortis per	ne-Hodgkin-a limfomo vd
Religio	luteranismo vd
Lingvoj	hispana vd
Ŝtataneco	Usono vd
Alma mater	Universitato de Minesoto vd
Profesio
Okupo	biologo • universitata instruisto • genetikisto • agronomo • inĝeniero vd
Laborkampo	agronomio vd
Honorigoj Honorigoj Nobel-premio pri paco • Great Cross of the National Order of Scientific Merit • Prezidenta medalo de libereco • Borlaug CAST Communication Award • Nacia Medalo de Scienco • Kongresa Ormedalo • Padma Vibhushan in science & engineering • AAAS Philip Hauge Abelson Prize • NAS Public Welfare Medal • honorary doctor of the University Polytechnic of Catalonia • Fellow of Bangladesh Academy of Sciences • Fellow of Pakistan Academy of Sciences • Fellow of the Royal Society of Edinburgh • honora doktoreco de la Universitato de Granado • Fellow of the American Academy of Arts and Sciences • eksterlanda ano de la Reĝa Societo • Honorary doctorate from the University of Florida vd
Membrecoj Membrecoj Reĝa Societo de Londono • Norwegian Academy of Science and Letters • Usona Nacia Akademio de Sciencoj • Ĉinia Inĝenieria Akademio • Pola Scienca Akademio • Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Reĝa Akademio de Inĝenierio de Hispanio • Hungara Scienca Akademio • Reĝa Societo de Edinburgo • Barata Nacia Scienca Akademio • Brazila Akademio de Sciencoj • Monda Akademio de Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Borlaug ricevis sian gradigon en forstado en 1937 kaj doktorigon en fitopatologio kaj genetiko el la Universitato de Minesoto en 1942. Li ricevis priagrikulturan esplorpostenon en la CIMMYT (Centro Internacional de Mejoramiento de Maíz y Trigo, Internacia Centro por Plibonigo de Maizo kaj Tritiko) en Meksiko, kie li disvolvigis duon-nanajn, alt-produktajn, malsan-rezistantajn tritikajn variaĵojn.^[2][3] Dum la mezo de la 20-a jarcento, Borlaug estris la enkondukon de tiuj tre produktemaj variaĵoj kombine kun modernaj agrikulturaj produktoteknikoj en Meksiko, Pakistano, kaj Barato. Kiel rezulto, Meksiko iĝis granda eksportanto de tritiko ĉirkaŭ 1963. Inter 1965 kaj 1970, tritikorikoltoj preskaŭ duobliĝis en Pakistano kaj Barato, ege plibonigante la nutrosekurecon en tiuj landoj.^[4]

Borlaug estis ofte nomata "la patro de la Verda Revolucio",^[5][6] kaj oni konsideras lin kiel savanto de ĉirkaŭ mil milionojn da personoj tutmonde el malsatego.^{[7][8][9][10]} Laŭ Jan Douglas, plenuma helpanto de la prezidanto de la Fondaĵo de Monda Manĝopremio, la fonto de tiu afero estas la artikolo de Gregg Easterbrook de 1997 nome "Forgotten Benefactor of Humanity", (Forgasita Bonfaranto de la Homaro). Tiu artikolo asertas, ke la "formo de agrikulturo kiun Borlaug predikas povus esti evitinta mil milionojn da mortoj."^[11] Li ricevis la Nobel-premion pri paco en 1970 agnoske de siaj kontriboj al la monda paco tra la pliigo de manĝoliverado.

Poste en sia vivo, li helpis al la aplikado de tiuj metodoj pliigi la manĝoproduktado en Azio kaj Afriko.^[12]