Search

فهرست برندگان جایزه نوبل ادبیات

جایزهٔ نوبل در ادبیات را آکادمی سلطنتی علوم سوئد هرساله برای مشارکت‌های برجسته در زمینهٔ ادبیات به نویسندگان آثار ادبی اهدا می‌کند. این جایزه، یکی از شش جایزهٔ نوبل است که از سال ۱۸۹۵، بنا به خواستهٔ آلفرد نوبل اهدا می‌شود. جایزهٔ نوبل افزون بر ادبیات، در زمینه‌های فیزیک، شیمی، اقتصاد، صلح و فیزیولوژی یا پزشکی اهدا می‌شود.[۱] این جایزه توسط بنیاد نوبل اداره می‌شود و آن را یک کمیتهٔ متشکل از پنج عضو منتخب آکادمی علوم سلطنتی سوئد به برندگان اعطا می‌کند.[۲] هر جایزه شامل یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزهٔ نقدی است که مبلغ آن در هر سال متفاوت است.[۳]

نخستین جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۰۱ به سولی پرودوم از فرانسه اهدا شد.[۴] مقدار این جایزه ۱۵۰٬۷۸۲ کرون سوئد بود که در ژانویه ۲۰۱۸ برابر با ۸٬۸۲۳٬۶۳۷٫۷۸ کرون برآورد شد. از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۱ مقدار جایزه به ۱۰ میلیون کرون افزایش یافت. سال ۲۰۰۸ جایزه ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ کرونی به ژان ماری گوستاو لوکلزیو رسید که ارزش آن معادل ۱٫۴ میلیون دلار آمریکا یا اندکی بیش از ۱ میلیون یورو بود. این مقدار از سال ۲۰۱۲ به هشت میلیون کرون کاهش پیدا کرده‌است.[۵] این جایزه سالانه در استکهلم در تاریخ ۱۰ دسامبر برابر با سالگرد مرگ نوبل به برندگان اهدا می‌شود.[۶]از سال ۱۹۰۱ تا سال ۲۰۱۹ این جایزه به ۱۱۶ نفر تعلق گرفته‌است.[۷]در سال ۱۹۵۸ بوریس پاسترناک ابتدا جایزه را پذیرفت اما سپس تحت فشار کشور خود (اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی) از پذیرفتن آن سر باز زد. ژان پل سارتر نیز در سال ۱۹۶۴ از قبول جایزه نوبل خودداری کرد زیرا هیچ‌یک از افتخارات رسمی را نپذیرفته بود.[۸][۹]

مدال نوبل ادبیات توسط مجسمه‌ساز و قلم زن سوئدی اریک لیندبرگ طراحی شد که مرد جوانی را زیر درخت غار در حالی نشان می‌دهد که یک آهنگ از ماس، الههٔ شعر و موسیقی، مسحورانه گوش می‌دهد و می‌نویسد.[۱۰] زیگموند فروید عصب‌شناس اتریشی، پس از ۱۲ بار کاندیدا شدن در نوبل پزشکی و عدم موفقیت در دریافت آن، در سال ۱۹۳۶ توسط رومن رولان برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۱۵ کاندیدای دریافت نوبل ادبیات شد.[۱۱]

نگاه اجمالی

تاکنون ۱۴ زن موفق به کسب جایزه نوبل ادبیات شده‌اند که به جز در زمینهٔ صلح از سایر زمینه‌های جایزهٔ نوبل بیشتر بوده‌است.[۱۲][۱۳] سلما لاگرلوف (برنده جایزه در سال ۱۹۰۹) اولین زنی بود که موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد.[۷]این جایزه در سال‌های (۱۹۰۴، ۱۹۱۷، ۱۹۶۶، ۱۹۷۴) تنها به دو نفر اهدا شده‌است.[۷]در سال‌های (۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰–۱۹۴۳ و ۲۰۱۸[۱۴]) این جایزه به هیچ‌کس اهدا نشد.[۷] طبق اساسنامه بنیاد نوبل هرگاه هیچ‌یک از آثار مورد نظر اهمیت لازم را نداشتند، مبلغ جایزه باید برای سال آیندهٔ آن ذخیره شود. اگر در سال بعد نیز نتوانستند به اثری شایسته را بیابند مبلغ جایزه به بودجه محدود بنیاد نوبل اضافه می‌شود. در طول جنگ‌های جهانی اول و دوم کمترین جایزه نوبل اهدا شد.[۷]

جوانترین برندهٔ جایزه نوبل ادبیات رودیارد کیپلینگ (برندهٔ جایزه در سال ۱۹۰۷) است که در هنگام دریافت جایزه ۴۲ سال داشت. پیرترین دریافت‌کنندهٔ این جایزه نیز دوریس لسینگ (برندهٔ جایزه در سال ۲۰۰۷) است که در هنگام دریافت جایزه ۸۸ سال سن داشت.[۷]تنها کسی که پس از مرگش موفق به دریافت جایزه نوبل شده‌است اریک آکسل کارلفلدت است. طبق اساسنامهٔ بنیاد نوبل هیچ‌کس نمی‌تواند جایزه نوبل را پس از مرگش دریافت کند اما کارلفلدت پس از اعلام خبر برنده شدنش درگذشت.[۷] شش نفر از هفت برندهٔ سوئدی جایزهٔ نوبل ادبیات، سابقه عضویت در آکادمی سلطنتی سوئد را داشتند.[۱۰]

فرانسه با دریافت ۱۶ جایزهٔ نوبل ادبیات بیشترین سهم را در نوبل ادبیات دارد. ایالات متحده آمریکا با ۱۲ و بریتانیا با ۱۱ جایزه بعد از فرانسه بیشترین برنده را دارند.[۱۰] ۳۰ برنده نوبل ادبیات دارای آثاری به زبان انگلیسی هستند.[۱۰]رابیندرانات تاگور، ساموئل بکت و جوزف برودسکی علاوه بر زبان انگلیسی به ترتیب آثارشان را به زبان بنگالی، زبان فرانسوی و زبان روسی منتشر می‌کردند.[۱۰] آثار منثور با ۷۶ جایزه بیشترین سهم را در میان ژانرها دارد. پس از نثر، شعر با ۳۳ جایزه، نمایشنامه با ۱۴ جایزه، فلسفه و تاریخ‌نویسی هر کدام با ۳ جایزه قرار دارند.[۱۰] در حالی که اکثر مردم فکر می‌کردند وینستون چرچیل برای نوبل صلح کاندیدا می‌شود او برنده جایزه نوبل ادبیات شد. او بیست و یک بار برای نوبل ادبیات و دو بار برای نوبل صلح کاندیدا شد بود.[۱۰]

هفت برنده نوبل ادبیات توسط برندگان پیشین این جایزه کاندیدا شده بودند. ورنر فون هایدنشتام برنده نوبل در سال ۱۹۱۶ با کاندیدا کردن سه برنده، کارل اشپیتلر در سال ۱۹۱۷ و ۱۹۱۹، آنری برگسون در سال‌های ۱۹۱۸ و ۱۹۲۱، فرانس امیل سیلانپا در سال ۱۹۳۴ رکورد دار است. هر چند آنری برگسون در سال ۱۹۲۷ و فرانس امیل سیلانپا در سال ۱۹۳۹ (سال‌هایی که توسط او هایدنشتام کاندیدا نشده بودند) موفق به اخذ جایزه شدند.[۱۱] ابوالقاسم اعتصام‌زاده در سال ۱۹۴۴ از ایران نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات شده بود که موفق به دریافت آن نشد.[۱۵]

برندگان جایزه

سالتصویرنامکشور[الف]زبانبراینوع
۱۹۰۱ سولی پرودوم  فرانسهزبان فرانسوی«در به رسمیت شناختن ویژه ترکیب‌های شاعرانه اش، که گواهی از آرمان‌گرایی می‌دهد، هنرمندی کامل و یک ترکیب نادر از کیفیت‌های قلب و عقل.»[۱۶]شعر، نوشتار
۱۹۰۲ تئودور مومسن  آلمانزبان آلمانی«به خاطر زندگی عالی استاد نوشته‌های هنری تاریخی، با منابع خاص کاری که نمی‌توان از آن گذشت، تاریخ روم»[۱۷]تاریخ، حقوق
۱۹۰۳ بیورنستیرنه بیورنسون  نروژزبان نروژی«در تکریم اصالت، بزرگی و تطبیق‌پذیری اشعار، که همیشه با تازگی الهام و خلوص نادر روحش برجسته شده‌است.»[۱۸]شعر، رمان، درام
۱۹۰۴ فردریک میسترال  فرانسهزبان اکسیتان«به خاطر اشعارش و برای انتقل اندیشه‌هایش لهجه جنوب فرانسه را برگزید. تلاشهای او سبب دمیدن جانی تازه در این زبان شد. به سبب ابتکار و نبوغ و اصالت هنری آثارش که انعکاس واقعی طبیعت و زندگی مردم زادگاهش زبان اکسیتان.»[۱۹]شعر، لغت‌شناسی
خوزه اچه‌خارای  اسپانیازبان اسپانیایی«در به رسمیت شناختن ترکیب‌های درخشان و متعدد در قالب یک روش منحصر بفرد و جدید، که سنت‌های عالی نمایشنامه اسپانیایی را احیا کرده‌است.»[۱۹]درام
۱۹۰۵ هنریک سینکیه‌ویچ  لهستانزبان لهستانی«به خاطر رمان‌هایش و خدمت و شایستگی برجستهٔ وی به عنوان یک نویسندهٔ حماسی.»[۲۰]رمان
۱۹۰۶ جوسوئه کاردوچی  ایتالیازبان ایتالیایی«نه تنها به خاطر توجه به فراگیری عمیق و تحقیق منتقدانه، بلکه بالاتر از آن به عنوان تکریم یک انرژی خلاقانه، تازگی سبک، و نیروی شاعرانه که به اشعار شاهکارانه اش شخصیت می‌بخشد.»[۲۱]شعر
۱۹۰۷ رودیارد کیپلینگ  بریتانیازبان انگلیسی«به خاطر داستان‌ها، رمان‌ها و اشعارش و قدرت مشاهده و تخیل پیشرو و اثر به اوج رسیده مفاهیم و هنر توصیف که وجه بارز آفرینشهای این نویسنده برجسته است.»[۲۲]رمان، داستان کوتاه، شعر
۱۹۰۸ رودولف کریستف یوکن  آلمانزبان آلمانی«نه تنها در توجه به یادگیری عمیق و تحقیق‌های منتقدانه، بلکه بالاتر از همه برای تکریم انرژی خلاقانه، سبک تازه و نیروی شاعرانه‌ای که به شاهکارهای شاعرانه شخصیت می‌بخشد.»[۲۳]فلسفه
۱۹۰۹ سلما لاگرلوف  سوئدزبان سوئدی«در تقدیر آرمان‌گرایی، تصویرسازی‌های زنده و ادراک روحانی که به نوشته‌هایش شخصیت می‌بخشد.»[۲۴]رمان، داستان کوتاه
۱۹۱۰ پاول هایزه  آلمانزبان آلمانی«به عنوان تکریم هنرمندی تمام و کمال، نفوذ با آرمانگرایی، که در طول زندگی حرفه‌ای اش به عنوان شاعر، نمایشنامه نویس، رمان‌نویس و نویسنده مشهور داستان‌های کوتاه نشان می‌دهد.»[۲۵]شعر، درام، رمان، داستان کوتاه
۱۹۱۱ موریس مترلینک  بلژیکزبان فرانسوی«به تقدیر فعالیت‌های چندگانه در ادبیات، و به خصوص آثار دراماتیک او، که با تصویرسازی غنی و با علاقه شاعرانه که بعضی اوقات مانند داستان‌های پری نشان می‌دهد، یک الهام عمیق، در حالیکه از خواننده تحریک تصویرسازی و احساسات را طلب می‌کند.»[۲۶]درام، شعر، نوشتار
۱۹۱۲ گرهارد هاوپتمان  آلمانزبان آلمانی«در درجه اول به خاطر زاینده بودن، تنوع و برجستگی آثار در حوزه هنرهای دراماتیک.»[۲۷]درام، رمان
۱۹۱۳ رابیندرانات تاگور  هندزبان بنگالی«به خاطر احساسات عمیقش، اشعار تازه و زیبا، که به وسیله آن با مهارت کامل، اندیشه شعری خودش را ساخت. بیان اشعار انگلیسی بخشی از ادبیات غرب است.»[۲۸]شعر، رمان، درام، داستان کوتاه، موسیقی
۱۹۱۴اعطا نشده‌است.
۱۹۱۵ رومن رولان  فرانسهزبان فرانسوی«به عنوان احترام به آرمانگرایی آثار ادبی او و همدردی و عشق به حقیقت در توصیف اشکال مختلف انسان‌ها.»[۲۹]رمان
۱۹۱۶ ورنر فون هایدنشتام  سوئدزبان سوئدی«به رسمیت شناختن اهمیت او به عنوان یکی از نمایندگان برجسته ادبیات زمان ما.»[۳۰]شعر، رمان
۱۹۱۷ کارل آدولف گیلروپ  دانمارکزبان دانمارکی«به خاطر اشعار غنی و متنوع او که از آرمانگرایی نشأت می‌گیرد.»[۳۱]شعر
هنریک پونتوپیدان  دانمارکزبان دانمارکی«برای توصیف معتبر خود از زندگی حال در دانمارک.»[۳۱]رمان
۱۹۱۸اعطا نشده‌است.
۱۹۱۹ کارل اشپیتلر  سوئیسزبان آلمانی«در تقدیر از حماسه بزرگ او: بهار المپیک.»[۳۲]شعر
۱۹۲۰ کنوت هامسون  نروژزبان نروژی«به خاطر رمان‌هایش همچنین نگارش رمان محصول مزرعه.»[۳۳]رمان
۱۹۲۱ آناتول فرانس  فرانسهزبان فرانسوی«به خاطر به رسمیت شناختن دستاوردهای ادبی خیره‌کننده او، مشخص کردن اصالت سبک نوشتاری، هم دردی عمیق بشری، بخشندگی و خوی یک فرانسوی حقیقی. .»[۳۴]رمان، شعر
۱۹۲۲ خاسینتو بناونته  اسپانیازبان اسپانیایی«به خاطر شیوهٔ شاد او در ادامه دادن سنت‌های درخشان نمایشنامه‌های اسپانیایی.»[۳۵]درام
۱۹۲۳ ویلیام باتلر ییتس  جمهوری ایرلندزبان انگلیسی«به خاطر اشعار همیشه الهام بخش او، که در یک فرم هنری عالی روح یک ملت را برای ما بیان می‌کند.»[۳۶]شعر
۱۹۲۴ ووادیسواف ریمونت  لهستانزبان لهستانی«به خاطر حماسه بزرگ ملی او: دهقانان.»[۳۷]رمان
۱۹۲۵ جرج برنارد شاو  جمهوری ایرلند[۳۸]زبان انگلیسی«به خاطر کارهایش که با ایده‌آلیسم و بشر دوستی شناخته می‌شود، این طعنه مهیج را معمولاً با یک شعر زیبای منحصر به فرد تزریق می‌کند.»[۳۹]درام، نقد ادبی
۱۹۲۶ گراتزیا دلدا  ایتالیازبان ایتالیایی«به خاطر الهام آرمانگرایی در نوشته‌هایش با وضوح انعطاف‌پذیر تصویر زندگی در جزیره بومی اش و همراه با عمق و مقداری همدردی با مشکلات کلی انسانی.»[۴۰]شعر، رمان
۱۹۲۷ آنری برگسون  فرانسهزبان فرانسوی«به رسمیت شناختن ایده‌های غنی و حیات بخش او و مهارت درخشان او که آن‌ها ارائه می‌دهند.»[۴۱]فلسفه
۱۹۲۸ سیگرید اوندست  نروژزبان نروژی«اصولاً به خاطر توصیف‌های قدرتمند او از زندگی شمالی در میانسالی.»[۴۲]رمان
۱۹۲۹ توماس مان  آلمانزبان آلمانی«اصولاً برای رمان بزرگش زوال یک خاندان و به رسمیت شناخته شدن آن به‌طور پیوسته به عنوان یکی از کارهای کلاسیک ادبیات معاصر.»[۴۳]رمان، داستان کوتاه، انشا
۱۹۳۰ سینکلر لوئیس  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر هنر ترسیمی و شدید او در توصیف، و توانایی‌های او در شوخی و بذله گویی و خلق کردن اشکال جدیدی از کاراکترها.»[۴۴]رمان، داستان کوتاه، دراما
۱۹۳۱ اریک آکسل کارلفلدت  سوئدزبان سوئدی«به خاطر اشعار اریک آکسل کارلفلدت»[۴۵]شعر
۱۹۳۲ جان گالزورثی  بریتانیازبان انگلیسی«به خاطر هنر روایت برجسته او، به‌طوری‌که بهترین فرم را برای حماسۀ فورسایت برمی‌گزیند.»[۴۶]رمان
۱۹۳۳ ایوان الکسی‌ویچ بونین  روسیه، زندگی در فرانسه)زبان روسی«به خاطر سخت‌گیری او در هنر و حمل کردن سنت‌های کلاسیک روسی در نثر نوشته‌هایش.»[۴۷]داستان کوتاه، شعر، رمان
۱۹۳۴ لوئیجی پیراندلو  ایتالیازبان ایتالیایی«به خاطر برجستگی و قوه ابتکار او در احیا هنر منظره و دراماتیک.»[۴۸]دراما، رمان، داستان کوتاه
۱۹۳۵اعطا نشده‌است.
۱۹۳۶ یوجین اونیل  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«برای قدرت، صداقت و احساسات عمیق کارهای دراماتیک او، که یک مفهوم تراژدی مجسم کرد.»[۴۹]دراما
۱۹۳۷ روژه مارتن دو گار  فرانسهزبان فرانسوی«به خاطر قدرت و صداقت هنری که کشمکش‌های انسانی را از بعضی جهات اساسی زندگی معاصر در دورهٔ خانواده تیبو به خوبی نشان می‌دهد»[۵۰]رمان
۱۹۳۸ پرل باک  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر توصیف غنی و صادقانه از زندگی روستایی در چین و برای زندگینامه‌های استادانه.»[۵۱]رمان
۱۹۳۹ فرانس امیل سیلانپا  فنلاندزبان فنلاندی«به خاطر فهم عمیق او از رعایای کشورش و هنر نفیس که راه زندگی آن‌ها و رابطه آن‌ها با طبیعت را به تصویر می‌کشد.»[۵۲]رمان
۱۹۴۰اعطا نشده‌است.
۱۹۴۱اعطا نشده‌است.
۱۹۴۲اعطا نشده‌است.
۱۹۴۳اعطا نشده‌است.
۱۹۴۴ یوهانس ویلهلم ینسن  دانمارکزبان دانمارکی«به خاطر قدرت نادر باروری تصویرسازی اشعارش که از دامنه گسترده و برجسته حس کنجکاوی ذهنی و سبک خلاقانه تشکیل شده‌است.»[۵۳]شعر
۱۹۴۵ گابریلا میسترال  شیلیزبان اسپانیایی«به خاطر اشعارش که از احساسات قدرتمندش الهام گرفته شده‌است و نام او را به عنوان نماد آرمان‌گرایی تمام آمریکای لاتین مطرح می‌سازد.»[۵۴]شعر
۱۹۴۶ هرمان هسه  سوئیس
(متولد آلمان)		زبان آلمانی«به خاطر نوشته‌های الهام گرفته شده اش، که با نفوذ و خیرگی رشده کرده‌است، به‌طور مثال آرمان‌های انسان دوستانه کلاسیک و کیفیت بالای سبک.»[۵۵]رمان، شعر
۱۹۴۷ آندره ژید  فرانسهزبان فرانسوی«به خاطر سهم او و نوشته‌های منحصر به فرد هنرمندانه اش که در آن مشکلات انسانی و شرایط عشق بی باکِ حقیقت و بینش روانی دقیق ارائه شده‌است.»[۵۶]رمان، انشا
۱۹۴۸ تی. اس. الیوت  بریتانیازبان انگلیسی«به خاطر سهم برجسته و پیشگام او در شعر امروزی.»[۵۷]شعر
۱۹۴۹ ویلیام فاکنر  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر سهم منحصر بفرد، قدرتمند و هنرمندانه او در رمان مدرن آمریکایی.»[۵۸]رمان، داستان کوتاه
۱۹۵۰ برتراند راسل  بریتانیازبان انگلیسی«به رسمیت شناختن نوشته‌های متنوع و قابل توجه او که از معیارهای انسان دوستانه و آزادی اندیشه دفاع می‌کرد.»[۵۹]فلسفه
۱۹۵۱ پر لاگرکویست  سوئدزبان سوئدی«برای قدرت هنری استقلال حقیقی ذهن که او تلاش کرد در شعرش پاسخ‌هایی برای سوال‌های جاوادان مردم پیدا کند.»[۶۰]شعر، رمان، داستان کوتاه، دراما
۱۹۵۲ فرانسوا موریاک  فرانسهزبان فرانسوی«برای بینش روحانی او و شدت هنری که در رمان‌هایش نفوذ زندگی انسانی در درام را نشان می‌دهد.»[۶۱]رمان، داستان کوتاه
۱۹۵۳ وینستون چرچیل  بریتانیازبان انگلیسی«برای توصیف استادانه تاریخی و زندگینامه گرافی و برای فصاحت و بلاغت او در دفاع از ارزش‌های عالی انسانی.»[۶۲]تاریخ، انشا
۱۹۵۴ ارنست همینگوی  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر استادی در روایت هنرمندانه، که اخیراً در پیرمرد و دریا نشان داد و اعمال نفوذ او در سبک معاصر.»[۶۳]رمان، داستان کوتاه، فیلمنامه
۱۹۵۵ هالدور لاکسنس  ایسلندزبان ایسلندی«به خاطر قدرت حماسی زنده او که هنر عالی روایت ایسلند را زنده کرده‌است.»[۶۴]رمان، داستان کوتاه، دراما، شعر
۱۹۵۶ خوآن رامون خیمنس  اسپانیازبان اسپانیایی«برای اشعار تغزلی او، که در زبان اسپانیایی به منزله یک مثال از روحی بزرگ و هنری خالصانه است.»[۶۵]شعر
۱۹۵۷ آلبر کامو  فرانسهزبان فرانسوی«برای آثار مهم ادبی او که با روشن بینی و شنیدن دقیق مشکلات وجدان انسانی در زمان ما همراه است»[۶۶]رمان، داستان کوتاه، دراما، فلسفه، انشا
۱۹۵۸باریس پاسترناک  روسیهزبان روسی«برای موفقیت‌های مهم او هم در شعر معاصر و هم در زمینه رسوم بزرگ حماسی روسی.»[۶۷]رمان، شعر، ترجمه
۱۹۵۹ سالواتوره کوآزیمودو  ایتالیازبان ایتالیایی«برای شعرهای بزمی او، که با بیان آتشین کلاسیک تجارب تراژیک زندگی زمان ما را بیان می‌کند.»[۶۸]شعر
۱۹۶۰ سن-ژان پرس  فرانسهزبان فرانسوی«برای اوج گرفتن پرواز و احضار کردن تصورات از اشعارش در یک روش رؤیایی که بازتاب دهندهٔ شرایط زمان ماست»[۶۹]شعر
۱۹۶۱ ایوو آندریچ یوگسلاویزبان صربی کرواتی«به خاطر نیروی حماسی با رسم زمینه‌ها و نشان دادن سرنوشت بشری براساس تاریخ کشور خود.»[۷۰]رمان، داستان کوتاه
۱۹۶۲ جان اشتاین‌بک  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر تصویرسازی و رئالیستیک نوشته‌هایش، و ترکیب کردن حس طنز دلسوزانه و ادراک اجتماعی حساس.»[۷۱]رمان، داستان کوتاه، فیلمنامه
۱۹۶۳ گیورگوس سفریس  یونانزبان یونانی«برای اشعار برجسته او، که از یک احساس عمیق نسبت به فرهنگ یونان باستان الهام می‌گیرد.»[۷۲]شعر
۱۹۶۴ ژان-پل سارتر  فرانسهزبان فرانسوی«برای کارهایش که ایده‌ها را برتری بخشید و فضای داستان‌هایش را هوای آزادی و جستجوی حقیقت پر کرده‌است و اعمال نفوذ گسترده در دوران ما.»[۷۳]رمان، فلسفه، دراما، نقد ادبی، فیلمنامه
۱۹۶۵میخائیل شولوخف  روسیهزبان روسی«به خاطر قدرت و صداقت هنری او، در حماسه دن آرام که به زندگی مردم روسیه وجهه‌ای تاریخی دربیان می‌دهد.»[۷۴]رمان
۱۹۶۶ شموئل یوسف آگنون  اسرائیلزبان عبری«به خاطر روایت هنری به شدت خاص و دلایلی از زندگی مردم یهودی.»[۷۵]رمان، داستان کوتاه
نلی زاکس  آلمان (تبعید به سوئد)زبان آلمانی«به خاطر دراماها و اشعار برجسته اش و تفسیری قابل لمس در تفسیر سرنوشت اسرائیل.»[۷۵]شعر، دراما
۱۹۶۷ میگل آنخل آستوریاس  گواتمالازبان اسپانیایی«به پاس دستاوردهای ارزندهٔ ادبی او، که ریشه در صفات ملّی و سنت‌های مردم بومی آمریکای لاتین دارد.»[۷۶]رمان، شعر
۱۹۶۸ یاسوناری کاواباتا  ژاپنزبان ژاپنی«به خاطر روایت مسلط، جوهرهٔ ذهن ژاپنی و حساسیت لحن بیانش.»[۷۷]رمان، داستان کوتاه
۱۹۶۹ ساموئل بکت  جمهوری ایرلندزبان انگلیسی و زبان فرانسوی«به خاطر نوشته‌هایش که فرم جدیدی را در رمان‌ها و نمایشنامه‌ها به وجود آورد، در زمانی که انسان مدرن از رسیدن به قله‌ها بازمانده بود.»[۷۸]رمان، دراما، شعر
۱۹۷۰ آلکساندر سولژنیتسین  روسیهزبان روسی«به خاطر نیروی اخلاقی وی، و پیروی از ضروریات سنتی ادبیات روسیه.»[۷۹]رمان
۱۹۷۱ پابلو نرودا  شیلیزبان اسپانیایی«برای اشعارش که نیروی عنصری زنده برای سرنوشت و رویاهای یک قاره به ارمغان می‌آورد.»[۸۰]شعر
۱۹۷۲ هاینریش بل  آلمانزبان آلمانی«به خاطر نوشته‌هایش که ترکیبی از جهان بینی گستردهٔ زمانهٔ خود و مهارت حساس او در کاراکترسازی است و به تجدید حیات ادبیات آلمان کمک کرده‌است .»[۸۱]رمان، داستان کوتاه
۱۹۷۳ پاتریک وایت  استرالیازبان انگلیسی«به پاس روایت هنری حماسی و روانشناسانه اش که یک قارهٔ جدید را به ادبیات معرفی کرد.»[۸۲]رمان، داستان کوتاه، دراما
۱۹۷۴ ایویند جانسون  سوئدزبان سوئدی«به خاطر روایت هنرمندانه، اندیشیدن دربارهٔ سرانجام سرزمین‌ها و اعصار و در خدمت آزادی بودن.»[۸۳]رمان
هاری مارتینسون  سوئدزبان سوئدی«به خاطر گرفتن قطره شبنم و بازتاب کیهان در نوشته‌هایش.»[۸۳]شعر، رمان، دراما
۱۹۷۵ یوجنیو مونتاله  ایتالیازبان ایتالیایی«به پاس اشعار متفاوت او همراه با حساسیت هنرمندانهٔ فوق العادهٔ او، که تفسیر جدیدی از ارزش انسانی را از دیدگاه متفاوت او به زندگی ارائه می‌دهد که خالی از توهم است.»[۸۴]شعر
۱۹۷۶ سال بلو  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«برای فهم انسانی و تجزیه دقیق فرهنگ معاصر در کارهایش.»[۸۵]رمان، داستان کوتاه
۱۹۷۷ ویسنته آله‌ایخاندره  اسپانیازبان اسپانیایی«به پاس نوشتن اشعار خلاقانه با روشن کردن شرایط بشری جهان و جامعهٔ امروزی، که در عین حال نو شدن شعر سنتی اسپانیایی میان دو جنگ را نمایندگی می‌کند.»[۸۶]شعر
۱۹۷۸ ایزاک بشویس سینگر  ایالات متحده آمریکازبان ییدیش«به خاطر روایت هنری مهیج او، به همراه ریشه‌های فرهنگ سنتی لهستانی-یهودی، که شرایط زندگی انسان جهانی را به ارمغان می‌آورد.»[۸۷]رمان، داستان کوتاه
۱۹۷۹ اودیسیاس الیتیس  یونانزبان یونانی«به خاطر اشعارش، که در برابر پس زمینه‌های سنتی یونانی است، و قدرت لذات جسمانی و مبارزه مدرن فکری روشن بینانه برای آزادی و خلاقیت را به تصویر می‌کشد .»[۸۸]شعر
۱۹۸۰ چسواو میوُش  لهستان
 ایالات متحده آمریکا		زبان لهستانی«به پاس روشن بینی غیرقابل انعطاف و به بلند کردن صدای انسانی در درگیری‌های شدید جهان.»[۸۹]شعر، انشا
۱۹۸۱ الیاس کانتی بلغارستان
 بریتانیا		زبان آلمانی«به خاطر آنکه نوشته‌هایش با جهان بینی گسترده، ایده پردازی و قدرت هنرمندانه مشخص شده‌اند.»[۹۰]رمان، دراما، انشا
۱۹۸۲ گابریل گارسیا مارکز  کلمبیازبان اسپانیایی«به خاطر رمان‌ها و داستان‌های کوتاهش، که در آن جهان واقع گرایانه و رئالیستی در یک جهان پرشده از تصویرهای خیالی به همی می‌پیوندند که بازتاب دهنده زندگی و درگیری‌های یک قارّه است.»[۹۱]رمان، داستان کوتاه، فیلمنامه
۱۹۸۳ ویلیام گلدینگ  بریتانیازبان انگلیسی«به خاطر رمان‌هایش که با روشن بینی از روایت هنری واقع گرایانه و تنوع و جهان شمولی افسانه‌ها شرایط انسان امروزی را توضیح می‌دهد.»[۹۲]رمان، شعر، دراما
۱۹۸۴ یاروسلاو سایفرت  چکسلواکیزبان چکی«به پاس اشعارش که با تازگی ارائه شده‌است و نوآوری‌هایی که تصویری آزاد از روح سرکش و همه‌کاره انسان تأمین می‌کند.»[۹۳]شعر
۱۹۸۵ کلود سیمون  فرانسهزبان فرانسوی«به خاطر آنکه رمان‌هایش شامل خلاقیت‌های شاعرانه و تصویرگرایانه با یک آگاهی عمیق از تصویر شرایط انسانی است.»[۹۴]رمان
۱۹۸۶ وله سوینکا  نیجریهزبان انگلیسی«به خاطر چشم‌انداز گسترده فرهنگی اش و روش‌های وجودی دراما با لحن شاعرانه‌اش.»[۹۵]دراما، رمان، شعر
۱۹۸۷ جوزف برودسکی  روسیه
 ایالات متحده آمریکا		زبان انگلیسی و زبان روسی«برای تألیف‌های فراگیرش، آغشته با وضوح فکر و شدت شاعرانه.»[۹۶]شعر
۱۹۸۸ نجیب محفوظ  مصرزبان عربی«به پاس بالابردن دقت در نکته‌های ظریف و بینایی واقع‌گرایی که به طرز تحریک آمیزی مبهم است و استفاده از فرم روایت عربی که قابل استناد برای تمامی نوع بشر است.»[۹۷]رمان
۱۹۸۹ کامیلو خوزه سلا  اسپانیازبان اسپانیایی«به پاس نثر غنی او، که با جلوگیری کردن از لحن ترحم‌آمیز چشم‌اندازی از آسیب‌پذیری انسان را ارائه می‌دهد.»[۹۸]رمان، داستان کوتاه
۱۹۹۰ اکتاویو پاز  مکزیکزبان اسپانیایی«به پاس نیم قرن تلاش در زمینه شعر و ادبیات مکزیک.»[۹۹]شعر، انشا
۱۹۹۱ نادین گوردیمر  آفریقای جنوبیزبان انگلیسی«برای آنکه طبق گفتهٔ آلفرد نوبل نوشته‌هایش در زمینه حماسی باشکوه است و همچنین به خاطر آنکه نوشته‌هایش به نفع حقوق انسان‌ها است.»[۱۰۰]رمان، داستان کوتاه، انشا
۱۹۹۲ درک والکوت  سنت لوسیازبان انگلیسی«به خاطر درخشندگی فوق العادهٔ آثار شاعرانه اش و پایداری یک چشم‌انداز تاریخی که حاصل یک تعهد چند فرهنگی است.»[۱۰۱]شعر
۱۹۹۳ تونی موریسون  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«به خاطر آن که رمان‌هایش با اجازه دادن به رویاپردازی و اصطلاحات شاعرانه یک جنبه ضروری از واقعیت آمریکایی را به زندگی می‌دهد.»[۱۰۲]رمان
۱۹۹۴ کنزابورو اوئه  ژاپنزبان ژاپنی«به خاطر ساختن جهانی ذهنی که در آن واقعیت و افسانه‌ها در هم می‌آمیزند تا تصویری از ناراحتی‌های مخمصه‌های امروزی انسان ارائه بدهد.»[۱۰۳]رمان، داستان کوتاه
۱۹۹۵ شیموس هینی  جمهوری ایرلندزبان انگلیسی«به خاطر زیبایی و عمق اخلاقی اشعارش که معجزات و زندگی گذشته را نمایش می‌دهد.»[۱۰۴]شعر
۱۹۹۶ ویسواوا شیمبورسکا  لهستانزبان لهستانی«به خاطر نکته بینی شعرهایش که به جریان‌های تاریخی و زیست‌شناسی اجازه می‌دهد تا وارد شوند و قطعات واقعیات انسانی را کنار هم بچینند.»[۱۰۵]شعر
۱۹۹۷ داریو فو  ایتالیازبان ایتالیایی«به خاطر شبیه‌سازی قدرت مشکلات میانسالی و حمایت او از کرامت‌های از بین رفته.»[۱۰۶]دراما
۱۹۹۸ ژوزه ساراماگو  پرتغالزبان پرتغالی«به خاطر درآمیختن تمثیل‌های پایدار با تخیل، همدردی و تکرار توانایی‌های ما در برابر دریافتن حقیقت.»[۱۰۷]رمان، دراما، شعر
۱۹۹۹ گونتر گراس  آلمانزبان آلمانی«به خاطر به تصویر کشیدن افسانه‌های شاد و سیاه که در گذر تاریخ به دست فراموشی سپرده شده بودند.»[۱۰۸]رمان، دراما، شعر
۲۰۰۰ گائو شینگجیان چین

 فرانسه

زبان‌های چینی«به خاطر اعتبار جهانی آثارش، دیدگاه تلخ و خلاقیت‌های زبانی، که راه را برای رمان‌ها و درام‌های چینی باز کرده‌است.»[۱۰۹]رمان، دراما، نقد ادبی
۲۰۰۱ وی. اس. نایپل  بریتانیا
زبان انگلیسی«به خاطر داشتن وحدت روایت و بررسی فسادناپذیر در کارهایش که ما را وادار می‌کند تا حضور تاریخی سرکوب را مشاهده کنیم.»[۱۱۰]رمان، انشا
۲۰۰۲ ایمره کرتس  مجارستانزبان مجاری«برای استفاده از تجربه شخصی شکننده اش در برابر استبداد وحشیانه تاریخی در نوشته‌هایش.»[۱۱۱]رمان
۲۰۰۳ جان ماکسول کوتسی  آفریقای جنوبیزبان انگلیسی«کسی که صورت‌های بی حد و حصر مشارکت‌های خارجی شگفت‌آور را نمایش می‌دهد.»[۱۱۲]رمان، انشا، ترجمه
۲۰۰۴ الفریده یلینک  اتریشزبان آلمانی«برای جریان موسیقی صدا و ضدصدا در رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش که تعصب زبانی و پوچی کلیشه‌های جامعه و قدرت تسلیم نمایش می‌دهد.»[۱۱۳]رمان، دراما
۲۰۰۵ هارولد پینتر  بریتانیازبان انگلیسی«کسی که در نمایشنامه‌هایش پرتگاه‌های پشت پرگویی‌های روزانه را کشف کرده‌است و توانسته‌است به اتاق‌های بسته ظلم و ستم وارد شود.»[۱۱۴]دراما
۲۰۰۶ اورهان پاموک  ترکیهزبان ترکی استانبولی«کسی که به جستجوی روح افسرده شهر مادری اش رفت، نمادهای جدیدی از برخورد و بافت فرهنگی کشف کرد.»[۱۱۵]رمان، فیلمنامه، انشا
۲۰۰۷ دوریس لسینگ  بریتانیا (متولد ایران)زبان انگلیسی«حماسه گرایی با تجربه‌های زنانه، که با شک گرایی، آتش و قدرت رؤیا همراه بودو موضوع قرار گرفتن بررسی تمدن‌ها.»[۱۱۶]رمان، دراما، شعر، داستان کوتاه
۲۰۰۸ ژان-ماری گوستاو لو کلزیو  فرانسه
 موریس		زبان فرانسوی«نوشتن از خروج‌های جدید، ماجراجویی‌های شاعرانه و وجد نفسانی، جستجوگر فراانسانی.»[۱۱۷]رمان، داستان کوتاه، انشا، ترجمه
۲۰۰۹ هرتا مولر  آلمان
رومانی		زبان آلمانی«تمرکز بر شعر و نثر ساده دورنمای زندگی کسانی را که زندگی شان مصادره شده به تصویر کشیده‌است.»[۱۱۸]رمان، شعر
۲۰۱۰ ماریو بارگاس یوسا  پرو
 اسپانیا		زبان اسپانیایی«برای نمایش ساختار قدرت و تصویرهای بُرّنده از مقاومت‌ها، شورش‌ها و شکست‌های فردی".[۱۱۹]رمان، داستان کوتاه، انشا، دراما
۲۰۱۱ توماس ترانسترومر  سوئدزبان سوئدی«برای، ایجاز نویسی، تصویر شفاف، و ارائهٔ تازه‌ای از دسترسی واقعیت به ما".[۱۲۰]شعر، ترجمه
۲۰۱۲ مو یان چینزبان‌های چینی«کسی که با رئالیسم توهم زا توانست داستان‌های عامیانه، تاریخی و معاصر را ادغام کند".[۱۲۱]رمان، داستان کوتاه
۲۰۱۳ آلیس مونرو  کانادازبان انگلیسی«استاد داستان کوتاه نویسی معاصر»[۱۲۲]داستان کوتاه
۲۰۱۴ پاتریک مودیانو  فرانسهزبان فرانسوی«به خاطر هنر حافظه که با برانگیختن سرنوشت انسانی غیرقابل فهم و کشف زندگی در جهان از طریق شغل»[۱۲۳]رمان
۲۰۱۵ سوتلانا الکسیویچ  بلاروس (متولد اتحاد جماهیر شوروی)زبان روسی«به خاطر نوشته‌های چندصدایی‌اش، و یادبود رنج‌ها و شجاعت‌ها در زمانهٔ ما»[۱۲۴]تاریخ، انشا
۲۰۱۶ باب دیلن  ایالات متحده آمریکا (متولد ایالات متحده آمریکا)زبان انگلیسی«برای بیان شاعرانه و خلاقانهٔ او در آهنگ‌های عامه‌پسند آمریکایی»[۱۲۵]شعر، ترانه‌سرایی
۲۰۱۷ کازوئو ایشی‌گورو  بریتانیا (متولد ژاپن)زبان انگلیسی«کسی که، در رمان‌هایی با بار عاطفی زیاد، پرتگاهی را زیر احساس غیر واقعی ما در رابطه با کنش‌هایی با دنیای خارج کشف کرده‌است»[۱۲۶]رمان، داستان کوتاه
۲۰۱۸ اولگا توکارچوک  لهستانزبان لهستانی«برای داستان پردازی خیال‌انگیزی که به همراه دایرةالمعارفی از شور و اشتیاق شدید، شکستن مرزها را به عنوان گونه‌ای از زندگی نشان می‌دهد»[۱۲۷]رمان، داستان کوتاه، شعر، مقاله
۲۰۱۹ پیتر هانتکه  اتریشزبان آلمانی«به خاطر فعالیتی مؤثر به همراه نبوغ زبانشناسی‌ای که حد و ویژگی تجربهٔ انسانی را کشف کرده‌بود»[۱۲۸]رمان، داستان کوتاه، نمایش
۲۰۲۰ لوئیز گلوک  ایالات متحده آمریکازبان انگلیسی«برای زبان شاعرانهٔ یگانه‌اش که با زیبایی بی‌تکلف، موجودیت فردی را همگانی می‌کند»[۱۲۹]شعر، جستار
۲۰۲۱ عبدالرزاق گورنهسلطان‌نشین زنگبارزبان انگلیسی«درک بی چون و چرا و عمیق او از تاثیرات استعمار و سرنوشت پناهجویان در شکاف بین فرهنگ‌ها و قاره‌ها»[۱۳۰]رمان, داستان کوتاه، تالیف
۲۰۲۲ آنی ارنو  فرانسهزبان فرانسوی«برای شجاعت و تیزهوشی واقع‌بینانه‌ای که به واسطه آن ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و محدودیت‌های جمعی حافظه شخصی را کشف می‌کند»[۱۳۱]خود‌زندگی‌نامه، رمان
۲۰۲۳ یون فوسه  نروژنروژی
(نروژی نو)		«برای نمایشنامه‌ها و نثر بدیع او که به ناگفتنی‌ها صدا می‌دهد»[۱۳۲]نمایش، رمان، شعر، نوشتار

بر پایهٔ کشور

۱۱۶ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۹، از کشورهای زیر بوده‌اند:

کشورتعداد جایزه
فرانسه۱۶
ایالات متحده آمریکا۱۲
بریتانیا۱۱
آلمان۸
سوئد۸
لهستان۶
ایتالیا۶
اسپانیا۶
ایرلند۴
روسیه/شوروی۴
دانمارک۳
نروژ۳
شیلی۲
چین۲
یونان۲
ژاپن۲
آفریقای جنوبی۲
سوئیس۲
اتریش۲
استرالیا۱
بلاروس۱
بلژیک۱
بلغارستان۱
کانادا۱
کلمبیا۱
چکسلواکی۱
مصر۱
فنلاند۱
گواتمالا۱
مجارستان۱
ایسلند۱
هند۱
اسرائیل۱
موریس۱
مکزیک۱
نیجریه۱
پرو۱
پرتغال۱
سنت لوسیا۱
ترکیه۱
یوگسلاوی۱

یکی از جوایز با عنوان بدون تابعیت طبقه‌بندی شده‌است. (ایوان بونین، ۱۹۳۳)

بر پایهٔ جنسیت

۱۱۶ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۹ را می‌توانید بر اساس تفکیک جنسیت ببینید:

دههمردزن
۱۹۰۹–۱۹۰۰۹۱
۱۹۱۹–۱۹۱۰۹۰
۱۹۲۹–۱۹۲۰۸۲
۱۹۳۹–۱۹۳۰۸۱
۱۹۴۹–۱۹۴۰۵۱
۱۹۵۹–۱۹۵۰۱۰۰
۱۹۶۹–۱۹۶۰۱۰۱
۱۹۷۹–۱۹۷۰۱۱۰
۱۹۸۹–۱۹۸۰۱۰۰
۱۹۹۹–۱۹۹۰۷۳
۲۰۰۹–۲۰۰۰۷۳
۲۰۱۹–۲۰۱۰۷۳
مجموع۱۰۱۱۵

به خاطر اثر به خصوص

با اینکه جایزهٔ نوبل ادبیات به خاطر فعالیت نویسندگان طی عمرشان داده می‌شود، اما نه نفر تا به حال توانسته‌اند به خاطر اثر به خصوصی این جایزه را دریافت کنند:[۱۰]

سالناماثر
۱۹۰۲تئودور مومسنتاریخ روم
۱۹۱۹کارل اشپیتلربهار المپیک
۱۹۲۰کنوت هامسونمحصول مزرعه
۱۹۲۴ووادیسواف ریمونتدهقانان
۱۹۲۹توماس مانزوال یک خاندان
۱۹۳۲جان گالزورثیحماسۀ فورسایت
۱۹۳۷روژه مارتن دو گارخانواده تیبو
۱۹۵۴ارنست همینگویپیرمرد و دریا
۱۹۶۵میخائیل شولوخفدن آرام

جستارهای وابسته

منابع

یادداشت‌ها

^ الف. اطلاعاتی که در ستون کشور ذکر شده‌است با توجه به nobelprize.org، وبگاه رسمی بنیاد نوبل می‌باشد. این اطلاعات ممکن است لزوماً محل تولد یا محل اقامت فرد دریافت کنندهٔ جایزه را بازتاب نکند.

یادکردها

پیوند به بیرون

برگرفته از «https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=fa&q=فهرست_برندگان_جایزه_نوبل_ادبیات&oldid=39175971»
🔥 Top keywords: