لوکس

یکای شدت روشنایی در واحد SI

لوکس (به لاتین: lux) (نماد: lx) یکای روشنایی یا شار نوری بر واحد سطح، در دستگاه بین‌المللی یکاها است. هر لوکس معادل یک لومن بر متر مربع است.

لوکس‌متر

در نورسنجی، لوکس، معیاری برای شدت نوری که چشم انسان می‌گیرد است. این یکا در پرتوسنجی، معادل وات بر متر مربع است. در لوکس، هر طول موج یک ضریب وزنی دارد که از تابع درخشندگی به‌دست می‌آید. تابع درخشندگی یا منحنی حساسیت چشم یا تابع بازده نوری، تابعی‌ست که میانگین حساسیت چشم انسان‌ها به نور را در طول موجهای مختلف مشخص می‌کند.

در انگلیسی، جمع و مفرد لوکس، یکی‌ست.[۱]

تعریف

لوکس از لومن، و لومن از کاندلا به‌دست می‌آید.

لوکس، برابر لومن بر متر مربع است، که ۴π برابر تابش جسمی با شدت نور یک کاندلا است.

۱ lx = ۱ lm/m۲ = ۱ cd·sr·m–۲.

یکاهای نورسنجی اس‌آی
کمیتنماد[نکته ۱]یکای اس‌آینمادبُعدتوضیحات
انرژی نورانیQv [نکته ۲]لومن ثانیهlm⋅sT⋅J [نکته ۳]در انگلیسی گاهی به یکاها تالبوت می‌گویند
شار نوریΦv [نکته ۲]لومن (= cd⋅sr)lmJتوان نوری هم می‌گویند
شدت نورIvکاندلا (= lm/sr)cdJیکی از یکاهای اصلی اس‌آی، شار نوری در هر زاویهٔ فضایی واحد
درخشندگیLvکاندلا بر متر مربعcd/m2L−2⋅Jبه این یکا «نیت» هم می‌گویند
شدت روشناییEvلوکس (= lm/m2)lxL−2⋅Jبرای نور تابیده‌شده بر یک سطح استفاده می‌شود
گسیل نوریMvلوکس (= lm/m2)lxL−2⋅Jبرای نور تابیده‌شده از یک سطح استفاده می‌شود
نوردهیHvلوکس ثانیهlx⋅sL−2⋅T⋅J
چگالی انرژی نورانیωvلومن ثانیه بر متر۳lm⋅sm−3L−3⋅T⋅J
اثرگذاری نوریη [نکته ۲]لومن بر واتlm/WM−1⋅L−2⋅T3⋅Jنسبت شار نوری به شار تابشی
بازده نوریV1ضریب نوری نیز گفته می‌شود
جستارهای وابسته: اس‌آی · نورسنجی · رادیومتری

رابطه شدت روشنایی و چگالی تابش

مانند همه یکاهای نورسنجی، لوکس هم یکای معادلی در پرتوسنجی دارد. تفاوت یکا در نورسنجی و معادل آن در پرتوسنجی این است که یکای پرتوسنجی بر اساس توان است و همه طول موج‌ها وزن یکسان دارند. در حالی که در نورسنجی، به سیستم بینایی انسان هم توجه می‌شود که به بعضی طول موج‌ها حساسیت بیشتری دارد. برای همین، به هر طول موج، وزنی معین داده می‌شود. منحنی درخشندگی، وزن هر طول موج را نشان می‌دهد.

هر لوکس یک لومن بر متر مربع است، و یکای معادل آن در پرتوسنجی، وات بر متر مربع است. تبدیل لوکس به وات بر متر مربع، تابعی ندارد؛ هر طول موج یک ضریب معین دارد که تنها با دانستن طیف نور می‌توان دو واحد را به هم تبدیل کرد. ضریب روشنایی طول موج سبز از طول موج‌های دیگر بیشتر است، زیرا حساسیت چشم انسان به سبز از رنگ‌های دیگر بیشتر است.

لوکس‌متر

برای اندازه‌گیری شدت روشنایی از لوکس‌متر استفاده می‌شود.[۲]

منابع

  • اسلامی، محمدحسن؛ خدادادی، شهرام؛ حجرگشت، علیرضا (۱۳۹۰). روشنایی فنی و نقشه‌کشی رایانه. گویش نو. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۸۴۵۰-۷۰-۲.
  • ویکی‌پدیای انگلیسی-بازدید در ۱۵ مه ۲۰۱۰

پیوند به بیرون

🔥 Top keywords: