ลักซ์
ลักซ์ (lux, สัญลักษณ์หน่วย: lx) คือหน่วยวัดความส่องสว่างในระบบ SI เป็นชื่อเฉพาะที่กำหนดให้กับหน่วยอนุพัทธ์เอสไอ ซึ่งมาจากหน่วยลูเมนต่อตารางเมตร" (lm/m2) โดยนิยามว่าเป็น "ความส่องสว่างเมื่อพื้นผิว 1 ตารางเมตรถูกส่องสว่างด้วยฟลักซ์ส่องสว่าง 1 ลูเมน"[1][2]
| ลักซ์ | |
|---|---|
 เครื่องวัดความส่องสว่างในหน่วยลักซ์ | |
| ข้อมูลทั่วไป | |
| ระบบการวัด | SI |
| เป็นหน่วยของ | ความส่องสว่าง |
| สัญลักษณ์ | lx |
| การแปลงหน่วย | |
| 1 lx ใน ... | ... มีค่าเท่ากับ ... |
| หน่วยฐานเอสไอ | cd⋅sr⋅m−2 |
ชื่อ lux มาจากคำภาษาละติน ที่แปลว่าแสง สัญลักษณ์หน่วยใช้เป็นตัวพิมพ์เล็กทั้งหมดเนื่องจากไม่ได้มาจากชื่อบุคคล ในภาษาอังกฤษ ทั้งรูปเอกพจน์และพหูพจน์ล้วนเขียนเป็น lux[3] หน่วยนี้ถูกสร้างขึ้นในปี 1889 และได้รับการรับรองเป็นระบบหน่วยสากลใน ที่ประชุมใหญ่ว่าด้วยการชั่งตวงวัด (CGPM) ครั้งที่ 9 ในปี 1948
ตัวอย่างค่าความส่องสว่าง
- แสงแดดเวลา 12.00 น. ในวันที่อากาศแจ่มใส: ประมาณ 100,000 lx
- แสงแดดเวลา 12.00 น. ในวันที่มีเมฆมาก: ประมาณ 30,000 lx
- เตียงผ่าตัด: ประมาณ 20,000 lx
- ในกีฬาเบสบอลอาชีพของญี่ปุ่น ไฟส่องสว่างสำหรับการแข่งขันตอนกลางคืน (ในสนาม) ที่สนามเบสบอล: 2,000 lx ขึ้นไป
- สตูดิโอออกอากาศทางทีวี: ประมาณ 1,000 lx
- ที่ห้างสรรพสินค้า: 500 ถึง 700 lx
- สำนักงานสว่าง: ประมาณ 400 lx
- ข้างใต้ไฟถนนตอนกลางคืน: 10 ถึง 100 lx
- ที่ระยะ 20 ซม. จากเทียนไข: 10-15 lx
- แสงจันทร์: เฉลี่ยประมาณ 0.2 lx
- แสงดาว: 0.00005 lx (50 μlx)
ความแตกต่างระหว่างลักซ์และลูเมน
ความแตกต่างระหว่างลักซ์และลูเมนคือลักซ์จะพิจารณาพื้นที่ที่ฟลักซ์ส่องสว่างกระจายออกไป เช่นถ้าฉายแสง 1,000 lm ลงบนพื้นที่ 1 m2 จะได้ความส่องสว่าง 1,000 lx แต่ถ้าแผ่ฟลักซ์ส่องสว่าง 1,000 lm เช่นเดียวกันลงบนพื้นที่ 10 m2 จะทำให้เกิดความส่องสว่างแค่ 100 lx
- ลักซ์คือการแสดงตัวเลขของความส่องสว่างของแสงที่เปล่งออกมาจากแหล่งกำเนิดแสงที่ตกกระทบพื้นหรือผนังเพื่อให้แสงสว่าง
- ลูเมนคือค่าตัวเลขสำหรับปริมาณแสงที่ปล่อยออกมาจากแหล่งกำเนิดแสง
การรักษาความส่องสว่างไว้ที่ 300 lx ถึง 500 lx สามารถทำได้โดยใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์ 1200 lm ดวงเดียว เช่นภายในครัว ในทางกลับกัน หากต้องการให้ภายในโรงงานซึ่งมีพื้นที่ใหญ่กว่าหลายสิบเท่ามีระดับความส่องสว่างเท่ากัน ก็จะต้องใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์ขนาด 1200 lm หลายสิบดวง กล่าวอีกนัยหนึ่ง เพื่อให้ได้ความส่องสว่างเท่ากันในพื้นที่ที่กว้างขึ้น ฟลักซ์การส่องสว่างที่ปล่อยออกมาจากอุปกรณ์ให้แสงสว่างจำนวนมากขึ้นเป็นสิ่งจำเป็น (ที่โรงงาน มักฉายแสงด้วยหลอดปรอท 22000 lm โดยทำการออกแบบแสงอย่างมีประสิทธิภาพ)
สังเกตได้ว่าแหล่งกำเนิดแสงทั่วไป เช่น ตะเกียง HID และ หลอด LED มีค่าฟลักซ์การส่องสว่างที่แตกต่างกัน แม้ว่าความส่องสว่างจะเท่ากันก็ตาม
ความสัมพันธ์ระหว่างความส่องสว่างและพลังงาน
ความส่องสว่างเป็นการวัดการให้แสงตามการรับรู้ของการมองเห็นของมนุษย์ แทนที่จะเป็นพลังงานแสง ดังนั้นปัจจัยการแปลงจึงแตกต่างกันไปตามองค์ประกอบเช่น ความยาวคลื่น หรือ อุณหภูมิสี ของแสง ที่ความยาวคลื่น 555 nm ตรงกลางสเปกตรัมมองเห็นได้นั้น 1 lx เท่ากับ 1.46 mW/m2