Duais Nobel ann an Leigheas
'S e Duais Nobel ann an Leigheas an Duais as cudromaiche san t-saoghail airson rannsachadh fìor-mhath anns an leigheas no anns a' bheò-eòlas (Suainis: Nobelpriset i fysiologi eller medicin). 'S e aon de na còig duaisean a chuir Alfred Nobel air bhonn anns an tiomnadh aige ann am 1895 (Ceimigeachd, Leigheas, Litreachas, Fiosaigs agus Sìth).[1]
Bidh an Karolinska Institute anns an t-Suain a' dèanamh an taghaidh agus bidh iad a' toirt an duais do na luchd-rannsachaidh gach bliadhna. Bheirear seachad e air 10 an Dùbhlachd mar cuimhneachan bliadhnail air bàs Nobel.[2] Bha naoi bliadhnaichean ann nuair nach deach an Duais a thoirt seachad (1915–1918, 1921, 1925, 1940–1942).
Gheibhear gach buannaiche bonn-cuimhne, dioplòma, agus suim airigd a dh'atharraich thar nam bliadhnaichean.[3] 'S e Emil Adolf von Behring às a' Ghearmailt a' chiad duine a fhuair a' chiad Duais ann an 1901.
Nuair a bhuannaich Gerhard Domagk (1939), às a' Ghearmailt, cha do leag an Riaghaltas Gearmailteach leis an duais a ghabhail. Fhuair e an dèidh greis am bonn-cuimhne agus dioplòma ach cha d'fhuair e an t-airgead.[4]
Tha dà bhoireannach deug air an duais a bhuannachadh: Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977), Barbara McClintock (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise Barré-Sinoussi (2008), Elizabeth H. Blackburn (2009), Carol W. Greider (2009), May-Britt Moser (2014) agus Tu Youyou.[5]
Buannaichean
1901–1950
| Bliadhna | Buannaiche | Dùthaich | |
|---|---|---|---|
| 1901 |  | Emil Adolf von Behring | A' Ghearmailt |
| 1902 |  | Sir Ronald Ross | Rìoghachd Aonaichte Na h-Innseachan |
| 1903 |  | Niels Ryberg Finsen | An Danmhairg (Na h-Eileanan Fàro) |
| 1904 |  | Ivan Petrovich Pavlov | An Ruis |
| 1905 |  | Robert Koch | A' Ghearmailt |
| 1906 |  | Camillo Golgi | An Eadailt |
_portrait_(restored).jpg) | Santiago Ramón y Cajal | An Spàinn | |
| 1907 |  | Charles Louis Alphonse Laveran | An Fhraing |
| 1908 |  | Ilya Ilyich Mechnikov | An Ruis |
.jpg) | Paul Ehrlich | A' Ghearmailt | |
| 1909 |  | Emil Theodor Kocher | An Eilbheis |
| 1910 | .jpg) | Albrecht Kossel | A' Ghearmailt |
| 1911 |  | Allvar Gullstrand | An t-Suain |
| 1912 |  | Alexis Carrel | An Fhraing |
| 1913 |  | Charles Richet | An Fhraing |
| 1914 |  | Robert Bárány | An Ostair |
| 1915 | gun duais | ||
| 1916 | |||
| 1917 | |||
| 1918 | |||
| 1919 |  | Jules Bordet | A' Bheilg |
| 1920 |  | Schack August Steenberg Krogh | An Danmhairg |
| 1921 | gun duais | ||
| 1922 |  | Archibald Vivian Hill | Rìoghachd Aonaichte |
 | Otto Fritz Meyerhof | A' Ghearmailt | |
| 1923 |  | Sir Frederick Grant Banting | Canada |
 | John James Rickard Macleod | Canada | |
| 1924 |  | Willem Einthoven | Na Tìrean Ìsle |
| 1925 | gun duais | ||
| 1926 |  | Johannes Andreas Grib Fibiger | An Danmhairg |
| 1927 |  | Julius Wagner-Jauregg | An Ostair |
| 1928 |  | Charles Jules Henri Nicolle | An Fhraing |
| 1929 |  | Christiaan Eijkman | Na Tìrean Ìsle |
 | Sir Frederick Gowland Hopkins | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1930 |  | Karl Landsteiner | An Ostair |
| 1931 |  | Otto Heinrich Warburg | A' Ghearmailt |
| 1932 |  | Sir Charles Scott Sherrington | Rìoghachd Aonaichte |
 | Edgar Douglas Adrian | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1933 |  | Thomas Hunt Morgan | na Stàitean Aonaichte |
| 1934 |  | George Hoyt Whipple | na Stàitean Aonaichte |
 | George Richards Minot | na Stàitean Aonaichte | |
 | William Parry Murphy | na Stàitean Aonaichte | |
| 1935 |  | Hans Spemann | A' Ghearmailt |
| 1936 |  | Sir Henry Hallett Dale | Rìoghachd Aonaichte |
 | Otto Loewi | An Ostair | |
| 1937 |  | Albert Szent-Györgyi von Nagyrapolt | Hungary |
| 1938 |  | Corneille Jean François Heymans | A' Bheilg |
| 1939 |  | Gerhard Domagk | A' Ghearmailt |
| 1940 | gun duais | ||
| 1941 | |||
| 1942 | |||
| 1943 |  | Henrik Dam | An Danmhairg |
 | Edward Doisy | na Stàitean Aonaichte | |
| 1944 |  | Joseph Erlanger | na Stàitean Aonaichte |
 | Herbert Spencer Gasser | na Stàitean Aonaichte | |
| 1945 |  | Sir Alexander Fleming | Rìoghachd Aonaichte |
 | Sir Ernst Boris Chain | Rìoghachd Aonaichte | |
 | Howard Walter Florey | Astràilia | |
| 1946 |  | Hermann Joseph Muller | na Stàitean Aonaichte |
| 1947 |  | Carl Ferdinand Cori | na Stàitean Aonaichte |
 | Gerty Theresa Cori, née Radnitz | na Stàitean Aonaichte | |
 | Bernardo Alberto Houssay | An Argantain | |
| 1948 |  | Paul Hermann Müller | An Eilbheis |
| 1949 |  | Walter Rudolf Hess | An Eilbheis |
 | António Caetano Egas Moniz | A' Phortagail | |
| 1950 |  | Philip Showalter Hench | na Stàitean Aonaichte |
| Faidhle:Edward Calvin Kendall nobel.jpg | Edward Calvin Kendall | na Stàitean Aonaichte | |
 | Tadeusz Reichstein | An Eilbheis A' Phòlainn | |
1951–2000
| Bliadhna | Buannaiche | Dùthaich | |
|---|---|---|---|
| 1951 |  | Max Theiler | Afraga a Deas |
| 1952 |  | Selman Abraham Waksman | na Stàitean Aonaichte |
| 1953 |  | Sir Hans Adolf Krebs | Rìoghachd Aonaichte |
,_Biochemist_(2551001689).jpg) | Fritz Albert Lipmann | na Stàitean Aonaichte | |
| 1954 |  | John Franklin Enders | na Stàitean Aonaichte |
 | Frederick Chapman Robbins | na Stàitean Aonaichte | |
| Faidhle:Thomas Huckle Weller.jpg | Thomas Huckle Weller | na Stàitean Aonaichte | |
| 1955 |  | Axel Hugo Theodor Theorell | An t-Suain |
| 1956 | André Frédéric Cournand | na Stàitean Aonaichte | |
 | Werner Forssmann | A' Ghearmailt an Iar | |
 | Dickinson W. Richards | na Stàitean Aonaichte | |
| 1957 |  | Daniel Bovet | An Eadailt |
| 1958 | Faidhle:George Wells Beadle.jpg | George Wells Beadle | na Stàitean Aonaichte |
| Faidhle:Edward Lawrie Tatum nobel.jpg | Edward Lawrie Tatum | na Stàitean Aonaichte | |
 | Joshua Lederberg | na Stàitean Aonaichte | |
| 1959 | .jpg) | Arthur Kornberg | na Stàitean Aonaichte |
| Severo Ochoa | An Spàinn | ||
| 1960 |  | Sir Frank Macfarlane Burnet | Astràilia |
 | Sir Peter Brian Medawar | Braisil Rìoghachd Aonaichte | |
| 1961 |  | Georg von Békésy | na Stàitean Aonaichte |
| 1962 |  | Francis Harry Compton Crick | Rìoghachd Aonaichte |
 | James Dewey Watson | na Stàitean Aonaichte | |
 | Maurice Hugh Frederick Wilkins | Sealainn Nuadh Rìoghachd Aonaichte | |
| 1963 | Sir John Carew Eccles | Astràilia | |
 | Sir Alan Lloyd Hodgkin | Rìoghachd Aonaichte | |
 | Sir Andrew Fielding Huxley | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1964 |  | Konrad Bloch | na Stàitean Aonaichte |
 | Feodor Lynen | Poblachd Fheadarail na Gearmailte | |
| 1965 |  | François Jacob | An Fhraing |
 | André Lwoff | An Fhraing | |
 | Jacques Monod | An Fhraing | |
| 1966 | Peyton Rous | na Stàitean Aonaichte | |
| Faidhle:Charles Brenton Huggins nobel.jpg | Charles Brenton Huggins | na Stàitean Aonaichte | |
| 1967 |  | Ragnar Granit | Suòmaidh/An t-Suain |
 | Haldan Keffer Hartline | na Stàitean Aonaichte | |
 | George Wald | na Stàitean Aonaichte | |
| 1968 |  | Robert W. Holley | na Stàitean Aonaichte |
 | Har Gobind Khorana | Na h-Innseachan | |
 | Marshall W. Nirenberg | na Stàitean Aonaichte | |
| 1969 |  | Max Delbrück | na Stàitean Aonaichte |
 | Alfred D. Hershey | na Stàitean Aonaichte | |
 | Salvador E. Luria | An Eadailt na Stàitean Aonaichte | |
| 1970 |  | Julius Axelrod | na Stàitean Aonaichte |
 | Ulf von Euler | An t-Suain | |
| Sir Bernard Katz | Rìoghachd Aonaichte | ||
| 1971 | Earl W. Sutherland, Jr. | na Stàitean Aonaichte | |
| 1972 |  | Gerald M. Edelman | na Stàitean Aonaichte |
| [[Faidhle:|75px]] | Rodney R. Porter | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1973 |  | Karl von Frisch | Poblachd Fheadarail na Gearmailte |
 | Konrad Lorenz | An Ostair | |
 | Nikolaas Tinbergen | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1974 | Albert Claude | A' Bheilg | |
 | Christian de Duve | A' Bheilg | |
| George E. Palade | Romàinia | ||
| 1975 |  | David Baltimore | na Stàitean Aonaichte |
 | Renato Dulbecco | An Eadailt na Stàitean Aonaichte | |
| Howard Martin Temin | na Stàitean Aonaichte | ||
| 1976 | .jpg) | Baruch S. Blumberg | na Stàitean Aonaichte |
| D. Carleton Gajdusek | na Stàitean Aonaichte | ||
| 1977 | Roger Guillemin | na Stàitean Aonaichte | |
 | Andrew V. Schally | na Stàitean Aonaichte | |
 | Rosalyn Yalow | na Stàitean Aonaichte | |
| 1978 |  | Werner Arber | An Eilbheis |
| Daniel Nathans | na Stàitean Aonaichte | ||
 | Hamilton O. Smith | na Stàitean Aonaichte | |
| 1979 | Allan M. Cormack | South Africa | |
| Sir Godfrey N. Hounsfield | Rìoghachd Aonaichte | ||
| 1980 | Baruj Benacerraf | Venezuela | |
 | Jean Dausset | An Fhraing | |
| George D. Snell | na Stàitean Aonaichte | ||
| 1981 | Roger W. Sperry | na Stàitean Aonaichte | |
| David H. Hubel | Canada | ||
 | Torsten N. Wiesel | An t-Suain | |
| 1982 |  | Sune Bergström | An t-Suain |
| Bengt Samuelsson | An t-Suain | ||
 | Sir John R. Vane | Rìoghachd Aonaichte | |
| 1983 | _shown_in_her_laboratory_in_1947.jpg) | Barbara McClintock | na Stàitean Aonaichte |
| 1984 |  | Niels K. Jerne | An Danmhairg |
| Georges J.F. Köhler | Poblachd Fheadarail na Gearmailte | ||
 | César Milstein | An Argantain Rìoghachd Aonaichte | |
| 1985 |  | Michael S. Brown | na Stàitean Aonaichte |
 | Joseph L. Goldstein | na Stàitean Aonaichte | |
| 1986 |  | Stanley Cohen | na Stàitean Aonaichte |
 | Rita Levi-Montalcini | An Eadailt | |
| 1987 | Susumu Tonegawa | Iapan | |
| 1988 | .jpg) | Sir James W. Black | Rìoghachd Aonaichte |
 | Gertrude B. Elion | na Stàitean Aonaichte | |
 | George H. Hitchings | na Stàitean Aonaichte | |
| 1989 |  | J. Michael Bishop | na Stàitean Aonaichte |
 | Harold E. Varmus | na Stàitean Aonaichte | |
| 1990 | Joseph E. Murray | na Stàitean Aonaichte | |
 | E. Donnall Thomas | na Stàitean Aonaichte | |
| 1991 |  | Erwin Neher | Poblachd Fheadarail na Gearmailte |
 | Bert Sakmann | Poblachd Fheadarail na Gearmailte | |
| 1992 | Edmond H. Fischer | An Eilbheis na Stàitean Aonaichte | |
| Edwin G. Krebs | na Stàitean Aonaichte | ||
| 1993 | .jpg) | Sir Richard J. Roberts | Rìoghachd Aonaichte |
 | Phillip A. Sharp | na Stàitean Aonaichte | |
| 1994 | Alfred G. Gilman | na Stàitean Aonaichte | |
.jpg) | Martin Rodbell | na Stàitean Aonaichte | |
| 1995 | Edward B. Lewis | na Stàitean Aonaichte | |
 | Christiane Nüsslein-Volhard | Poblachd Fheadarail na Gearmailte | |
 | Eric F. Wieschaus | na Stàitean Aonaichte | |
| 1996 | Peter C. Doherty | Astràilia | |
 | Rolf M. Zinkernagel | An Eilbheis | |
| 1997 |  | Stanley B. Prusiner | na Stàitean Aonaichte |
| 1998 |  | Robert F. Furchgott | na Stàitean Aonaichte |
 | Louis J. Ignarro | na Stàitean Aonaichte | |
 | Ferid Murad | na Stàitean Aonaichte | |
| 1999 |  | Günter Blobel | A' Ghearmailt/na Stàitean Aonaichte |
| 2000 |  | Arvid Carlsson | An t-Suain |
 | Paul Greengard | na Stàitean Aonaichte | |
 | Eric R. Kandel | na Stàitean Aonaichte | |
2001–an latha an-diugh
| Bliadhna | Buannaiche | Dùthaich | |
|---|---|---|---|
| 2001 | Leland H. Hartwell | na Stàitean Aonaichte | |
 | Sir Tim Hunt | Rìoghachd Aonaichte | |
 | Sir Paul M. Nurse | Rìoghachd Aonaichte | |
| 2002 | Sydney Brenner | Afraga a Deas | |
| H. Robert Horvitz | na Stàitean Aonaichte | ||
.jpg) | Sir John E. Sulston | Rìoghachd Aonaichte | |
| 2003 |  | Paul Lauterbur | na Stàitean Aonaichte |
 | Sir Peter Mansfield | Rìoghachd Aonaichte | |
| 2004 |  | Richard Axel | na Stàitean Aonaichte |
 | Linda B. Buck | na Stàitean Aonaichte | |
| 2005 |  | Barry J. Marshall | Astràilia |
 | J. Robin Warren | Astràilia | |
| 2006 |  | Andrew Z. Fire | na Stàitean Aonaichte |
| Craig C. Mello | na Stàitean Aonaichte | ||
| 2007 |  | Mario R. Capecchi | na Stàitean Aonaichte |
 | Sir Martin J. Evans | Rìoghachd Aonaichte | |
 | Oliver Smithies | na Stàitean Aonaichte | |
| 2008 |  | Harald zur Hausen | A' Ghearmailt |
 | Françoise Barré-Sinoussi | An Fhraing | |
 | Luc Montagnier | An Fhraing | |
| 2009 |  | Elizabeth H. Blackburn | na Stàitean Aonaichte Astràilia |
 | Carol W. Greider | na Stàitean Aonaichte | |
 | Jack W. Szostak | na Stàitean Aonaichte | |
| 2010 | Sir Robert G. Edwards | Rìoghachd Aonaichte | |
| 2011 | |||
 | Bruce A. Beutler | na Stàitean Aonaichte | |
 | Jules A. Hoffmann | An Fhraing | |
| Ralph M. Steinman | na Stàitean Aonaichte Canada | ||
| 2012 |  | Sir John B. Gurdon | Rìoghachd Aonaichte |
 | Shinya Yamanaka | Iapan | |
| 2013 | James E. Rothman | na Stàitean Aonaichte | |
 | Randy W. Schekman | na Stàitean Aonaichte | |
| Thomas C. Südhof | na Stàitean Aonaichte | ||
| 2014 | _2014b.jpg) | John O'Keefe | na Stàitean Aonaichte Rìoghachd Aonaichte |
 | May-Britt Moser | Nirribhidh | |
 | Edvard I. Moser | Nirribhidh | |
| 2015 |  | William C. Campbell | Èirinn |
.jpg) | Satoshi Ōmura | An t-Seapan | |
 | Tu Youyou | Sluagh-Phoblachd na Sìne | |
| 2016 |  | Yoshinori Ohsumi | An t-Seapan |
| 2017 | Jeffrey Hall | Na Stàitean Aonaichte | |
| Michael Rosbash | Na Stàitean Aonaichte | ||
 | Michael Young | Na Stàitean Aonaichte | |
| 2018 | .jpg) | James Allison | Na Stàitean Aonaichte |
 | Tasuku Honju | Iapan | |
| 2019 | William Kaelin Jr | Na Stàitean Aonaichte | |
| Sir Peter Radcliffe | Sasainn | ||
| Gregg Semenza | Na Stàitean Aonaichte | ||
| 2020 | Harvey Alter | Na Stàitean Aonaichte | |
| Michael Houghton | Sasainn | ||
| Charles Rice | Na Stàitean Aonaichte | ||
| 2021 |  | David Julius | Na Stàitean Aonaichte |
| Ardem Patapoutian | Leabanon | ||
| 2022 | _(cropped).jpg) | Svante Pääbo | An t-Suain |
| 2023 | .jpg) | Katalin Karikó | An Ungair agus na Stàitean Aonaichte |
 | Drew Weissman | Na Stàitean Aonaichte | |
Iomraidhean
Ceanglaichean a-mach
- “Gach buannaiche Nobel ann an Leigheas” (Beurla). Fonndas Nobel. Air a thogail 24mh dhen t-Sultain 2015.
- “Buannaichean Duais Nobel a rèir roinn-seòrsa (beò-eòlas no leigheas)” (Beurla). Encyclopædia Britannica. Air a thogail 15mh dhen Dàmhair 2008.
🔥 Top keywords: