Max Born
B' e fiosaigiche às a' Ghearmailt a bha ann am Max Born.
Max Born | |||
---|---|---|---|
| |||
Beatha | |||
Breith | Wrocław, 11 dhen Dùbhlachd 1882 | ||
Dùthaich | Impireachd na Gearmailte Rìoghachd Aonaichte na Breatainne Mòire agus Èireann 12 dhen Ghiblean 1927) Rìoghachd Aonaichte (1939 - | ||
Àite-fuirich | Göttingen Dùn Èideann Wrocław Cambridge Bad Pyrmont | ||
Cinneadh | Iùdhaich | ||
Bàs | Göttingen, 5 dhen Fhaoilleach 1970 | ||
Àite-adhlacaidh | Stadtfriedhof Göttingen (en) | ||
Teaghlach | |||
Athair | Gustav Born | ||
Màthair | Margarethe 'Gretchen' Kauffmann | ||
Cèile | Hedwig Born (en) | ||
Clann | |||
Sinnsirean | liosta
| ||
Foghlam | |||
Foghlam | Gonville and Caius College (en) Oilthigh Wrocław (1901 - 1904) Oilthigh Heidelberg (1902 - 1902) Oilthigh Zürich (1903 - 1903) Oilthigh Göttingen (dhen Ghiblean 1904 - dhen Iuchar 1906) | ||
Teusas | ' | ||
Stiùiriche an teusais | Carl David Tolmé Runge (en) | ||
Oileanaich dotaireachd | Robert Oppenheimer (en) Pascual Jordan Klaus Zweiling (en) Maria Goeppert-Mayer Friedrich Hund (en) Victor Weisskopf (en) Herbert S. Green (en) Maurice Pryce (en) Siegfried Flügge (en) Carl Hermann (en) Edgar Krahn (en) Alister McLellan Sheila Christina Tinney (en) Bertha Swirles (en) Paul Weiss (en) A. Lees (en) Klaus Zweiling (en) Antonio Eduardo Rodríguez (en) Carl Hermann (en) Kathleen Sarginson (en) | ||
Cànain | Gearmailtis Beurla | ||
Luchd-teagaisg | J. J. Thomson | ||
Oileanaich | Klaus Fuchs (en) Wolfgang Pauli (en) | ||
Dreuchd | |||
Dreuchd | fiosaigiche, matamataigear, sgoilear, neach-teagaisg oilthigh, sgrìobhadair neo-fhicsein, fiosaigiche teòirigeach agus neach-saidheans | ||
Com-pàirtiche | |||
Àitichean-obrach | Göttingen | ||
Fastaichean | Oilthigh Göttingen (1908 - 1914) Oilthigh Humboldt Berlin (1914 - 1919) Oilthigh Goethe ann am Frankfurt (1919 - 1921) Oilthigh Göttingen (1921 - 1933) Oilthigh Dhùn Èideann (1936 - 1952) | ||
Obraichean comharraichte | probability amplitude (en) Born-Oppenheimer approximation (en) | ||
Duaisean a fhuaras | liosta
| ||
Ainmeachadh airson duaisean | liosta
| ||
Ballrachd | An Comann Rìoghail Acadamh Phruiseach nan Saidheansan Acadamh Ghearmailteach nan Saidheansan ann am Berlin Acadamh Ghearmailteach nan Saidheansan Leopoldina Acadamh nan Saidheansan ann an Göttingen Acadamh Saidheansan an USSR Acadamh Rìoghail Shuaineach nan Saidheansan Göttingen Eighteen (en) Acadamh Aimeireaga nan Ealan is nan Saidheans Acadamh Ruiseanach nan Saidheansan Comann Rìoghail Dhùn Èideann Acadamh Nàiseanta nan Saidheans | ||
Seirbheis san arm | |||
Meur an airm | Arm Impireil na Gearmailte Artillery Testing Commission (en) | ||
Strì | An Cogadh Mòr | ||
Creideamh | |||
Creideamh | Iùdhachd Lutharanachd | ||
Tha e ainmeil airson, mar eisimpleir, a' chearcaill Born–Haber, agus a' chrutha matamataigeach de phrionnsabal na mì-chinnt aig Heisenberg.
Beatha
Rugadh e ann am Breslau agus dh'ionnsaich e fiosaigs aig Oilthigh Bhreslau, Oilthigh Zürich, Oilthigh Heidelberg agus Oilthigh Ghöttingen. Chaidh e na ollamh aig Oilthigh Bherlin ann an 1915, aig Oilthigh Fhrankfurt ann an 1919 agus ann an 1921, Oilthigh Ghöttingen, far an do dh'obair e air meacanaig cuantamach còmhla ri, mar eisimpleir, James Franck. Chaill Born an dreuchd aige nuair an do fhuair na Nàsaich cumhachd anns a' Ghearmailt agus chaidh e na ollamh aig Oilthigh Dhùn Èideann far an do dh'obair e gus a chluaineas ann an 1953.[1]
Urraman
Bhuannaich e an Duais Nobel ann am Fiosaigs ann an 1954 airson na h-obrach aige air meacanaig cuantamach. Bhuannaich Walther Bothe cuideachd an duais sin.[2]
Iomraidhean
1901: Röntgen1902: Lorentz, Zeeman1903: Becquerel, M. Curie, P. Curie1904: Rayleigh1905: Lenard1906: Thomson1907: Michelson1908: Lippmann1909: Braun, Marconi1910: van der Waals1911: Wien1912: Dalén1913: Kamerlingh Onnes1914: von Laue1915: W. H. Bragg, W. L. Bragg1917: Barkla1918: Planck1919: Stark1920: Guillaume1921: Einstein1922: Bohr1923: Milliken1924: M. Siegbahn1925: Franck, Hertz1926: Perrin1927: Compton, Wilson1928: Richardson1929: de Broglie1930: Raman1932: Heisenberg1933: Dirac, Schrödinger1935: Chadwick1936: Hess, Anderson1937: Davisson, Thomson1938: Fermi1939: Lawrence1943: Stern1944: Rabi1945: Pauli1946: Bridgman1947: Appleton1948: Blackett1949: Yukawa1950: Powell1951: Cockcroft, Walton1952: Bloch, Purcell1953: Zernike1954: Born, Bothe1955: Lamb, Kusch1956: Shockley, Bardeen, Brattain1957: Yang, Lee1958: Cherenkov, Frank, Tamm1959: Segrè, Chamberlain1960: Glaser1961: Hofstadter, Mössbauer1962: Landau1963: Goeppert-Mayer, Jensen, Wigner1964: Townes, Basov, Prokhorov1965: Tomonaga, Schwinger, Feynman1966: Kastler1967: Bethe1968: Alvarez1969: Gell-Mann1970: Alfvén, Néel1971: Gabor1972: Bardeen, Cooper, Schrieffer1973: Esaki, Giaever, Josephson1974: Ryle, Hewish1975: Bohr, Mottelson, Rainwater1976: Richter, Ting1977: Anderson, Mott, van Vleck1978: Kapitsa, Penzias, Wilson1979: Glashow, Salam, Weinberg1980: Cronin, Fitch1981: Bloembergen, Schawlow, K. Siegbahn1982: Wilson1983: Chandrasekhar, Fowler1984: Rubbia, van der Meer1985: von Klitzing1986: Ruska, Binnig, Rohrer1987: Bednorz, Müller1988: Lederman, Schwartz, Steinberger1989: Ramsey, Dehmelt, Paul1990: Friedman, Kendall, Taylor1991: de Gennes1992: Charpak1993: Hulse, Taylor1994: Brockhouse, Shull1995: Perl, Reines1996: Lee, Osheroff, Richardson1997: Chu, Cohen-Tannoudji, Phillips1998: Laughlin, Störmer, Tsui1999: 't Hooft, Veltman2000: Alferov, Kroemer, Kilby2001: Cornell, Ketterle, Wieman2002: Davis, Koshiba, Giacconi2003: Abrikosov, Ginzburg, Leggett2004: Gross, Politzer, Wilczek2005: Glauber, Hall, Hänsch2006: Mather, Smoot2007: Fert, Grünberg2008: Nambu, Kobayashi, Maskawa2009: Kao, Boyle, Smith2010: Novoselov, Geim2011: Perlmutter, Riess, Schmidt2012; Wineland, Haroche2013: Englert, Higgs2014: Akasaki, Amano, Nakamura2015: Kajita, McDonald2016: Thouless, Haldane, Kosterlitz2017: Weiss, Barish, Thorne2018: Ashkin, Mourou, Strickland2019: Peebles, Mayor, Queloz2020: Penrose, Genzel, Ghez2021: Manabe, Hasselmann, Parisi2022: Aspect, Clauser, Zeilinger2023: Agostini, Krausz, L'Huillier |